Γιατί οι μητέρες στη σύγχρονη εποχή είναι τόσο αγχωμένες;

Οι μητέρες σήμερα έχουν περισσότερες παροχές από ποτέ, αλλά και μεγαλύτερο άγχος. Τι άλλαξε τις τελευταίες δεκαετίες και γιατί η μητρότητα μοιάζει όλο και πιο εξουθενωτική;

Κάποτε, αφηγείται η δημοσιογράφος της γερμανικής Frankfurter Allgemeiner, Anke Schipp, σε μια από τις πολλές στιγμές εξάντλησης που έζησα στα 18 χρόνια ως μητέρα—ίσως όταν μόλις είχα επιστρέψει στη δουλειά μετά από άδεια, ενώ το ένα παιδί ήταν άρρωστο και ο παιδικός σταθμός λειτουργούσε με περιορισμένο προσωπικό—η μητέρα μου είπε: «Σας λυπάμαι εσάς τις μαμάδες σήμερα. Πραγματικά τα έχετε βρει σκούρα».

Δεν κατάλαβα αμέσως τι εννοούσε. Στην επιφάνεια, οι σημερινές μητέρες μοιάζουν να τα έχουν όλα και να είναι τέλειες: άδειες, επιδόματα, παιδικούς σταθμούς, απογευματινή φροντίδα, δραστηριότητες ανάπτυξης, μέχρι και τμήματα για νήπια στα τρένα και αλλαξιέρες σε δημόσιες τουαλέτες. Τίποτα από αυτά δεν υπήρχε τότε. Και όμως, κάτι στη δική μου καθημερινότητα φαινόταν θλιβερό στα μάτια της.

Γιατί οι σημερινές μητέρες έχουν τόσο άγχος

Η παιδική μου ηλικία κύλησε σε ένα χωριό, λέει η δημοπσιογράφος, σε μια τετραμελή οικογένεια με έναν μεγάλο κήπο και βόλτες στο δάσος με τον σκύλο. Οι περισσότερες μητέρες ήταν νοικοκυρές. Η δική μου μητέρα ξεκίνησε να εργάζεται όταν μπήκαμε στον παιδικό σταθμό και αργότερα επέστρεψε στα θρανία για να σπουδάσει ιατρική. Ο πατέρας μου μαγείρευε το μεσημέρι και μεγαλώσαμε ανεξάρτητες, με κλειδί στο λαιμό και πολλές ώρες μόνες μας.

Μπορεί τότε να την έκριναν ότι ήταν «κακή μάνα», όμως δεν ήταν υπό συνεχή παρακολούθηση. Δεν υπήρχε το Διαδίκτυο, οι ομάδες WhatsApp, ούτε το άγχος της σύγκρισης. Δεν είχε να απολογηθεί σε καμία ομάδα μαμάδων για το αν ήξερε για το θεατρικό στο σχολείο ή για το δώρο του επόμενου παιδικού πάρτι.

Δεν εξιδανικεύω εκείνα τα χρόνια. Ναι, κάναμε επικίνδυνα πράγματα και ναι, ίσως μερικές φορές μας παραμελούσαν. Ζήλευα και τα παιδιά που έβρισκαν πάντα τη μαμά τους στο σπίτι. Αλλά κανείς δεν με έλεγχε για το αν έκανα τα μαθήματά μου. Σήμερα, προσπαθώ να είμαι πιο παρούσα για τα παιδιά μου, να τα στηρίζω. Ίσως αυτό να είναι που με στρεσάρει; Δεν το πιστεύω.

Η άποψη ότι οι γονείς (και κυρίως οι μητέρες) εξουθενώνονται επειδή είναι υπερπροστατευτικοί ή «ελικόπτερα» είναι διαδεδομένη. Όμως, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη. Όταν τα παιδιά μου ήταν μικρά, θυμάται η Anke Schipp, δεν υπήρχε ακόμη αυτή η τάση. Δεν μεγάλωσαν σε περιβάλλον μεγαλύτερου άγχους απ’ ό,τι εγώ και η αδελφή μου. Κι όμως, αισθάνομαι ότι κουβαλώ περισσότερο βάρος από τη δική μου μητέρα.

Η σύγχρονη μητέρα καλείται να είναι τα πάντα: εργαζόμενη, φροντίστρια, πρότυπο, νοικοκυρά, αλλά και «cool». Το κοινωνικό πλαίσιο είναι πιο απαιτητικό. Οι μητέρες οφείλουν να δουλεύουν για να μη βρεθούν σε φτώχεια αργότερα, κι όμως η κοινωνία δεν τις στηρίζει επαρκώς.

Το μισθολογικό χάσμα παραμένει, η ευθύνη για το σπίτι και τα παιδιά βαραίνει περισσότερο τις γυναίκες, ενώ η εικόνα της τέλειας μαμάς αναπαράγεται συνεχώς.

Ο καλλιτέχνης Florian Schroeder το είχε συνοψίσει σκωπτικά σε ένα talk show: «Φυσικά και πρέπει να κάνει παιδιά και καριέρα. Και ενώ έχει καριέρα, πρέπει να μένει στο σπίτι. Δεν μπορεί να είναι κακή μαμά. Και όταν είναι στο σπίτι, πρέπει να κάνει και καριέρα. Πρέπει να είναι λεπτή, όμορφη, και να μη δείχνει καθόλου κουρασμένη».

Το 2023, μελέτη του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών Leibniz στη Γερμανία απέδειξε ότι η ψυχική και σωματική υγεία των μητέρων φθίνει σημαντικά τα πρώτα τέσσερα χρόνια της μητρότητας. Η κατανάλωση αντικαταθλιπτικών και παυσίπονων αυξάνεται, όπως και οι επισκέψεις σε ψυχολόγους.

Θυμάμαι τη στιγμή που η πεντάχρονη κόρη μου, παίζοντας με μια φίλη της, έστησαν ένα υποτιθέμενο γραφείο και είπαν: «Παίζουμε ότι είμαστε αγχωμένες». Ένα στιγμιότυπο που λέει πολλά.

Κάποιοι μπορεί να πουν: «Χαλαρώστε». Μα δεν είναι τόσο απλό. Οι απαιτήσεις είναι ενσωματωμένες στην εικόνα της ιδανικής μητέρας: αυτή που φτιάχνει κέικ ως τα μεσάνυχτα, οργανώνει τέλεια πάρτι, προσφέρει τα πάντα χωρίς να δυσανασχετεί. Την βλέπουμε παντού: στο Instagram, στις σειρές του Netflix, ακόμη και στον παιδικό σταθμό.

Και υπάρχουν κι εκείνες που αξιοποιούν εμπορικά αυτή την εικόνα. Η Μέγκαν Μαρκλ, έχει υιοθετήσει το «μοντέλο μαμάς» σε σειρά του Netflix, φτιάχνοντας μπαλόνια, cupcakes και διακοσμώντας, σαν να είναι όλα πανεύκολα. Η πραγματικότητα, όμως, απέχει πολύ.

Η μητρική φιγούρα υπό συνεχή αξιολόγηση

Η μητέρα είναι πάντοτε υπό κρίση. Αν κάτι πάει στραβά με το παιδί, εκείνη θα κατηγορηθεί. Ήταν πολύ απούσα ή πολύ παρούσα; Πολύ αυστηρή ή υπερβολικά χαλαρή; Αυτή η διαρκής ανάγκη να αποδείξει ότι κάνει «το σωστό» οδηγεί πολλές γυναίκες σε φρενήρη προσπάθεια βελτιστοποίησης – όχι μόνο για τον μπουφέ του παιδικού πάρτι, αλλά για κάθε απόφαση: τι δραστηριότητα να επιλέξει, τι σχολείο, τι δώρο, τι φαγητό.

Η τελειομανία δεν λείπει από την εξίσωση. Το συνεχές τρέξιμο, οι λίστες, τα γενέθλια, τα διαβάσματα, το πλυντήριο, η δουλειά... Όλα συσσωρεύονται και φέρνουν υπερφόρτωση.

Με τα χρόνια έγινα πιο ήρεμη, συνοψίζει η δημοσιογράφος της Frankfurter Allgemeiner – ίσως επειδή τα παιδιά μου έχουν μεγαλώσει. Βλέπω ότι για τις νέες μητέρες υπάρχουν σήμερα και κάποιες βελτιώσεις: εργασία από το σπίτι, μεγαλύτερη συμμετοχή των πατεράδων. Από την άλλη πλευρά, η κρίση στη φροντίδα των παιδιών επιμένει, ενώ το εκπαιδευτικό σύστημα δυσκολεύεται να ανταποκριθεί.

Πηγή: bovary.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Eurovision 2025: Η Κλαυδία απαντά σε σχόλια για την «Αστερομάτα»

Οι ύποπτες ιστοσελίδες παίρνουν τέλος στον Chrome – Ριζική αλλαγή στη μηχανή αναζήτησης