Γρίφος για δυνατούς λύτες ο σχηματισμός κυβέρνησης στην Ισπανία

Μετά το τέλος του δικομματισμού που επέφεραν οι εκλογές της 20ής Δεκεμβρίου στην Ισπανία, αρχίζει στη χώρα ένας δύσκολος και πιθανόν μακρύς γύρος διαπραγματεύσεων, ο οποίος μοιάζει με παζλ χιλιάδων κομματιών που πρέπει να μπουν στη σωστή θέση ώστε να προκύψει κυβέρνηση.

Οι 123 έδρες που εξασφάλισε το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα του Μαριάνο Ραχόι δεν του φτάνουν ούτε για να... διασχίσει τη Βουλή, όπου απαιτείται πλειοψηφία 176 εδρών. Και δυστυχώς για τον ίδιο, το παζλ δεν ολοκληρώνεται ούτε από τις 40 έδρες του νεοφιλελεύθερου κόμματος των Πολιτών, οι οποίοι και διέψευσαν τις υψηλές προσδοκίες των... δημοσκόπων.

Αυτό σημαίνει ότι το Λαϊκό Κόμμα -που έτσι κι αλλιώς είναι απρόθυμο να ταράξει τα νερά- θα πρέπει να διαπραγματευτεί και να δώσει ανταλλάγματα, ένα από τα οποία θα μπορούσε να ήταν η τροποποίηση του άρθρου 135 του Συντάγματος που περιλαμβάνει το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας για τον περιορισμό των ελλειμμάτων. Ακόμα θα μπορούσε να είναι και η αλλαγή του αρχηγού του κόμματος, μια που ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός δεν τυγχάνει της εκτίμησης των Σοσιαλιστών.

Μάλιστα ορισμένα μέσα ενημέρωσης της Ισπανίας, αλλά και της Ευρώπης έχουν βρει ήδη τον αντικαταστάτη του στο πρόσωπο της αντιπροέδρου Σοράγια Σάενθ ντε Σανταμαρία, η οποία άλλωστε αποτέλεσε και το βασικό πρόσωπο της προεκλογικής καμπάνιας του Λαϊκού Κόμματος, ενώ εμφανίσθηκε στη θέση του Ραχόι σε ορισμένα προεκλογικά ντιμπέιτ. Η αλλαγή του αρχηγού ίσως ικανοποιούσε και τους Πολίτες, ο αρχηγός των οποίων Αλμπερτ Ριβέρα δήλωνε προεκλογικά πως δεν θα μπορούσε να συμφωνήσει σε μια κυβέρνηση υπό τον Ραχόι. 

Ο Ριβέρα πάντως, που την Τρίτη δήλωνε ότι το κόμμα θα μείνει στην αντιπολίτευση και δεν θα συμπράξει σε καμία συμμαχία, την Τετάρτη πρότεινε τη σύναψη μιας συμφωνίας με το Λαϊκό Κόμμα και τους Σοσιαλιστές, η οποία θα επιτρέψει στην Ισπανία να αποκτήσει σταθερή κυβέρνηση και θα προστατεύσει τη χώρα από μια κίνηση ανεξαρτησίας στην Καταλονία, αφήνοντας εκτός το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα, το κινηματικό Podemos που εξασφάλισε 69 έδρες.

Η πρώτη πάντως κίνηση έγινε δύο μέρες πριν από τα Χριστούγεννα από τον Ραχόι, ο οποίος συναντήθηκε με τον Σάντσεθ. Ωστόσο, ο ηγέτης των Σοσιαλιστών, έχοντας κατά νου ότι το Podemos καιροφυλακτεί, απέρριψε το ενδεχόμενο σχηματισμού μεγάλου συνασπισμού. «Λέμε όχι στον Ραχόι και τις πολιτικές του», είπε χαρακτηριστικά ο Σάντσεθ μετά τη συνάντησή τους.

Αντιθέτως, ο ηγέτης των Σοσιαλιστών ανέφερε πως θα αναλάβει πρωτοβουλίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας με τις προοδευτικές δυνάμεις. Εξήγησε επίσης ότι οι Σοσιαλιστές δεν επιθυμούν νέες εκλογές και θα εξετάσουν όλες τις επιλογές που έχουν.

Σενάριο φαντασίας
Αλλά και το παζλ που θα πρέπει να συμπληρώσουν οι Σοσιαλιστές δεν είναι εύκολο. Χρειάζονται εκτός από τις έδρες του Podemos και τις δύο της Ενωμένης Αριστεράς και αυτές του Αριστερού Καταλανικού Κόμματος και του Αριστερού Βασκικού, που φτάνουν τις 172, οπότε θα πρέπει να εξασφαλιστεί η ανοχή τουλάχιστον και των εθνικιστών Βάσκων.

Ενδεχόμενο που μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Πρώτον, γιατί οι Καταλανοί και οι Βάσκοι δύσκολα θα συμβιβαστούν χωρίς σημαντικές παραχωρήσεις, που θα σημαίνουν μεγαλύτερη ανεξαρτησία και δεύτερον γιατί το Podemos δεν έχει λόγους να υποχωρήσει στους Σοσιαλιστές εφόσον, σε περίπτωση νέων εκλογών, προσδοκά να διευρύνει τα κέρδη του έναντι τόσο των Σοσιαλιστών όσο και των Πολιτών.

Μία ακόμα πιθανότητα να συμπληρωθεί το παζλ είναι να σχηματιστεί κυβέρνηση μειοψηφίας από τον Ραχόι. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει στη δεύτερη ψηφοφορία στη Βουλή για την εκλογή πρωθυπουργού, κατά την οποία απαιτείται σχετική πλειοψηφία, να απέχουν οι Σοσιαλιστές και οι Πολίτες.  Τότε, ο Ραχόι θα μπορούσε να αναλάβει πάλι την εξουσία, με τις ψήφους των δικών του βουλευτών.

Σε αυτήν όμως την περίπτωση η κυβέρνηση που θα σχηματίσει θα είναι μειοψηφίας και εύκολος στόχος για την αντιπολίτευση στην ψήφιση των νομοσχεδίων, ειδικά όσων αφορούν οικονομικά και κοινωνικά θέματα. Εάν τελικά κανένα κόμμα δεν κατορθώσει να συμπληρώσει το παζλ, τότε θα προκηρυχθούν και πάλι εκλογές.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα, ο χρόνος για μια νέα εκλογική αναμέτρηση αρχίζει να μετρά αντίστροφα από την πρώτη ψηφοφορία στη Βουλή για ανάδειξη πρωθυπουργού. Εάν μέσα σε δύο μήνες δεν βρεθεί υποψήφιος να κερδίσει έστω με σχετική πλειοψηφία, τότε ο βασιλιάς διαλύει τη Βουλή και προκηρύσσει εκλογές.