Μεταναστευτικό: Το φάντασμα του Δουβλίνο 3 πλανάται ξανά πάνω από την Ελλάδα. Του Νότη Μαριά*

Σπονδές στο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο κάνουν πλέον οι απανταχού ελίτ της ΕΕ καθώς αυτό διατηρεί τα βασικά χαρακτηριστικά του Δουβλίνο 3 με ορισμένες οριακές αλλαγές. Παρότι μέχρι στιγμής δεν έχουν αποκαλυφθεί όλες οι λεπτομέρειες της νέας συμφωνίας στην οποία κατέληξαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στις 20 Δεκεμβρίου 2023 το μόνο σίγουρο είναι ότι «ζει και βασιλεύει» η φιλοσοφία του συστήματος του Δουβλίνο η οποία δεν είναι άλλη από την εφαρμογή της αρχής ότι τα κράτη πρώτης εισόδου παραμένουν για άλλη μια φορά αρμόδια να εξετάζουν τις αιτήσεις ασύλου, γεγονός που σημαίνει ότι η Ελλάδα όχι μόνο θα παραμείνει αποθήκη ψυχών αλλά πλέον λόγω της συμφωνίας της Μελόνι με τον Ράμα να δέχεται η Αλβανία όλες τις μεταναστευτικές ροές προς Ιταλία, η Πατρίδα μας θα αποτελέσει πύλη εισόδου και των παρανόμων μεταναστών που κατά τα άλλα θα πήγαιναν δια θαλάσσης στην Ιταλία από την Αφρική.

Από την πλευρά μας ευθύς εξ αρχής με παρεμβάσεις στην Ευρωβουλή είχαμε απαιτήσει να υπάρξει ένα σύστημα πραγματικής αλληλεγγύης σε σχέση με το Προσφυγικό/Μεταναστευτικό. Για τον λόγο αυτόν άλλωστε πριν καν κορυφωθούν οι τεράστιες προσφυγικές ροές το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2015, με Γραπτή μας Ερώτηση στην Ευρωβουλή στις 15 Απριλίου 2015 στην οποία τονίζαμε ότι «οι πόλεμοι σε Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική δημιουργούν τεράστια κύματα προσφύγων που αναζητούν ασφαλές καταφύγιο στην ΕΕ» απαιτούσαμε «στο όνομα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, να καταργηθεί ο Κανονισμός Δουβλίνο 3 και να γίνει κατανομή των προσφύγων (αλλά και των παράνομων μεταναστών που επίσης κατακλύζουν την Ελλάδα) μεταξύ των χωρών της ΕΕ, με βάση την έκταση, τον πληθυσμό και το ΑΕΠ τους, λαμβανομένων υπόψη και των ποσοστών ανεργίας κάθε χώρας» (https://www.notismarias.gr 15/4/2015).

Βέβαια η καλή ήμερα από το πρωί φαίνεται όπως λέει και ο θυμόσοφος λαός μας. Έτσι όπως τονίσαμε σε άρθρο μας στις αρχές Ιουλίου 2023 η όλη διαπραγμάτευση για το Μεταναστευτικό/Προσφυγικό γινόταν στη βάση της «πρόσφατης πολιτικής συμφωνίας η οποία επιτεύχθηκε σε επίπεδο Συμβουλίου της ΕΕ στις 8 Ιουνίου 2023 για το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο (https://www.consilium.europa.eu 8/6/2023). Ένα Σύμφωνο το οποίο στην ουσία διατηρεί τη λογική του Δουβλίνο 3 σύμφωνα με την οποία το κράτος μέλος πρώτης εισόδου είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας ή αίτησης ασύλου που υποβάλλεται στην ΕΕ από υπήκοο τρίτης χώρας. Απλά με το νέο Σύμφωνο προβλέπονται και 30.000 μετεγκαταστάσεις ετησίως και καταβολή 20.000 ευρώ ανά πρόσφυγα εκ μέρους των κρατών που δεν θα ενταχθούν στο πρόγραμμα μετεγκαταστάσεων.  Και όλα αυτά ενώ μόνο για το 2022 εκκρεμούν ήδη 960.000 αιτήσεις ασύλου σε όλη της ΕΕ» (www.notismarias.com 3/7/2023). Έτσι αμέσως μετά την αποτυχία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 29-30 Ιουνίου 2023 να καταλήξει σε συμφωνία για το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου λόγω του βέτο που είχαν θέσει Πολωνία και Ουγγαρία είχαμε προκρίνει το ουκρανικό μοντέλο το οποίο ήδη έχει εφαρμοστεί στην περίπτωση των εκατομμυρίων ουκρανών προσφύγων και το οποίο δεν έχει καμία σχέση με τις παθογένειες του «συστήματος του Δουβλίνου» (www.notismarias.com 3/7/2023).

Ειδικότερα από τις διθυραμβικές δηλώσεις τόσο της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν όσο και της Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ΡομπέρταςΜεντσόλα προκύπτουν αβίαστα τα παρακάτω:

1.Τα δύο νομοθετικά σώματα της ΕΕ, ήτοι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ κατέληξαν σε ένα συμβιβαστικό πακέτο που αφορά όλες τις πτυχές του ασύλου και της μετανάστευσης εντός της ΕΕ.

2.Το νέο αυτό πακέτο αποτελείται από πέντε διακριτά νομοθετήματα. Πρόκειται για τον «Κανονισμό για τον έλεγχο διαλογής στα σύνορα»πουδημιουργεί ενιαίους κανόνες για την ταυτοποίηση των υπηκόων τρίτων χωρών κατά την άφιξή τους στην ΕΕ, τον «Κανονισμό Eurodac» πουδημιουργεί κοινή βάση δεδομένων, τον «Κανονισμό για τις διαδικασίες ασύλου» πουεξασφαλίζει ταχύτερες διαδικασίες για το άσυλο, τις επιστροφές και τα σύνορα, τον «Κανονισμό για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης» πουδημιουργεί έναν νέο μηχανισμό αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και τον «Κανονισμό για τις καταστάσεις κρίσης και ανωτέρας βίας» που προβλέπει μέτρα για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης, συμπεριλαμβανομένης της εργαλειοποίησης των μεταναστών (https://ec.europa.eu 20/12/2023).

3.Το συμβιβαστικό πακέτο των εν λόγω νομοθετικών κειμένων θα έρθει για συζήτηση και ψήφιση σε Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο πριν τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2023.

4.Σε κάθε περίπτωση πάντως ακόμη και μετά την ψήφιση του πακέτου για το Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το Άσυλο εκτιμάται ότι «η περίοδος εφαρμογής θα είναι διετής» (www.euractiv.com20/12/2023).

5.Το Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το Άσυλο διατηρεί την πεμπτουσία του Δουβλίνου 3 καθώς συνεχίζει να θεωρεί ότι οι χώρες πρώτης εισόδου είναι υποχρεωμένες να εξετάζουν τις σχετικές αιτήσεις ασύλου, με αποτέλεσμα την διαιώνιση του άδικου συστήματος του Δουβλίνο 3 και την μετατροπή τους σε αποθήκες ψυχών.

6.Το επιβαλλόμενο σύστημα αλληλεγγύης εκ μέρους του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο περιλαμβάνει «συνεισφορές αλληλεγγύης». Η «κλείδα κατανομής» των εν λόγω συνεισφορών αλληλεγγύης διαμορφώνεται με βάση τον πληθυσμό και το ΑΕΠ κάθε χώρας.

7.Αν και το παραπάνω σύστημα αλληλεγγύης είναι υποχρεωτικό, εντούτοις κάθε κράτος μέλος δύναται να επιλέξει τα μέσα έκφρασης της εν λόγω αλληλεγγύης τα οποία είναι, είτε η συμμετοχή του με βάση την παραπάνω «κλείδα κατανομής» στην υποχρεωτική μετεγκατάσταση συνολικά 30.000 προσφύγων ετησίως (www.europarl.europa.eu 20/12/2023), είτε η καταβολή χρηματικού ποσού ύψους 20.000 ευρώ για κάθε πρόσωπο το οποίο δεν θα αποδέχεται για μετεγκατάσταση (www.consilium.europa.eu 8/6/2023), είτε άλλα μέτρα συνεισφοράς. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο οι γνωστές και μη εξαιρετέες Πολωνία και Ουγγαρία αλλά και ενδεχόμενα η Γερμανία και άλλες χώρες του σκληρού πυρήνα θα προτιμήσουν να καταβάλλουν το σχετικό αντίτιμο των 20.000 ευρώ ανά άτομο παρά να δεχθούν τα εν λόγω πρόσωπα για μετεγκατάσταση στην Επικράτειά τους.

8.Η ενεργοποίηση τουμηχανισμού για την αντιμετώπιση της εργαλειοποίησης μεταναστών απαιτεί αίτηση του ενδιαφερομένου κράτουςκαι λήψη απόφασης εκ μέρους της Επιτροπής, με τα κράτη μέλη πάντως και πάλι να διαθέτουν διάφορες «ρήτρες διαφυγής» προκειμένου να μην υποχρεωθούν να δεχθούν για μετεγκατάσταση τα χιλιάδες πρόσωπα που θα εισρέουν στις χώρες πρώτης εισόδου που θα αποτελούν στόχο εργαλειοποίησης μεταναστών, όπως ήταν η Ελλάδα στο γνωστό «ντου» στον Έβρο τον Φεβρουάριο-Μάρτιο 2020.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Διαπιστώσεις, προτάσεις και συμπεράσματα από την θητεία μου στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης. Του Λάμπρου Καμπουράκη*

Το εκλογικό σύστημα των ευρωεκλογών είναι ζήτημα Δημοκρατίας. Του Χάρη Μαμουλάκη*