Τις προηγούμενες μέρες η Κρήτη ξεσηκώθηκε από άκρη σ' άκρη για τον κίνδυνο που επισείει η υπόθεση της υδρόλυσης των χημικών στην κλειστή μας θάλασσα. Αυτός ο κρητικός ξεσηκωμός ήταν απόρροια της ανησυχίας φορέων και κατοίκων για όσα αποφάσισαν διεθνείς παράγοντες να υλοποιήσουν στα δυτικά του τόπου μας για ένα επικίνδυνο χημικό οπλοστάσιο, που ούτε ανήκει στην Ελλάδα, ούτε σχετίζεται με αυτή. Στο διάστημα αυτό η ελληνική κυβέρνηση -όπως και όλοι οι εμπλεκόμενοι αξιωματούχοι των χωρών που συντονίζουν το εγχείρημα- κρατούσαν τις κάνουλες της ενημέρωσης ημίκλειστες, βοηθούμενοι από την μυστικότητα που περιβάλλει τις πάσης φύσεως στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Σήμερα -και μετά την εντυπωσιακή κινητοποίηση των Κρητικών στο Αρκάδι- βοηθούντος ίσως και του δημοσιεύματος της Ουάσιγκτον Πόστ που μετέφερε την ανησυχία του νησιού στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας έστειλε επιστολή προς όλους τους φορείς που συμμετείχαν στην κινητοποίηση του Αρκαδίου. Πρόκειται για ένα μακροσκελές κείμενο που πράγματι αποκαλύπτει την αγωνία του κ. Βενιζέλου για το θέμα, εξηγεί τις ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης και καταλήγει με τόνους καθησυχαστικούς για την υδρόλυση των χημικών στη Μεσόγειο. Στο κείμενο γίνονται αναφορές στην .. άγνοια όσων μετείχαν στην κινητοποίηση του Αρκαδίου για την υδρόλυση των χημικών. Επαναλαμβάνονται οι διαβεβαιώσεις του βραβευμένου με νόμπελ ειρήνης Οργανισμού για την καταστροφή των χημικών όπλων (ΟPCW) και εν τέλει επισημαίνεται το "ευπαθές" τουριστικό προϊόν του τόπου μας και ο κίνδυνος να "τραυματιστεί" από τον θόρυβο που έχει ξεσπάσει.
Αναφορικά με την άγνοια των κρητικών -όπως εντοπίζεται στην επιστολή- οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι σε επίπεδο Κρήτης (σε πλήρη αντίθεση με τα όσα συνέβησαν στην υπόλοιπη Ελλάδα, που αρνείται πεισματικά να αναφερθεί στο θέμα) τα ΜΜΕ έδειξαν το καλύτερό τους αντανακλαστικό: ανέδειξαν κάθε πτυχή του θέματος και βάλθηκαν να παρακολουθούν κατά πόδας κάθε ανακοίνωση του OPCW, του ΟΗΕ, των διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων, της κυβέρνησης και των απαντήσεων οι οποίες δόθηκαν σε κάθε Κρητικό βουλευτή ή Ευρωβουλευτή που ανέδειξε την υπόθεση.
Αλλά ας δούμε διεξοδικά την επιστολή του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, υπό το πρίσμα ότι αφού κοινοποιείται σε όλους τους φορείς που μετείχαν στην κινητοποίηση του Αρκαδίου (διέφυγαν κάποιοι ίσως από κεκτημένη ταχύτητα) μας αφορά με μία ευρύτερη έννοια όλους. Ο κ. Βενιζέλος γράφει:
"Παρακολουθώ το εύλογο και έντονο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται, ιδίως στην Κρήτη, σε σχέση με την ανάγκη να προστατευθεί πλήρως το θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου και να μη θίγει, κατά το παραμικρό, λόγω της επιχείρησης καταστροφής του χημικού οπλοστασίου της Συρίας, που διενεργείται σύμφωνα με σχετική Απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, από τον ίδιο τον ΟΗΕ και το συνδεδεμένο με αυτόν, Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (ΟΑΧΟ/OPCW), ο οποίος βραβεύτηκε το 2013 με το Νόμπελ Ειρήνης.
Σημείωση: Ο κ. Βενιζέλος χαρακτηρίζει "εύλογο" τον ενδιαφέρον του νησιού μας για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος μας. Υπογραμμίζει δε, την εγκυρότητα των Οργανισμών που μετέχουν στον σχεδιασμό, την οποία ωστόσο ουδείς αμφισβήτησε.
Φοβούμαι, όμως, ότι οι υπεύθυνοι φορείς της Κρήτης δεν έχουν πλήρη ενημέρωση για τις προσπάθειές μας γύρω από το ζήτημα αυτό και τις διασφαλίσεις που έχουμε ήδη συγκεντρώσει.
Σημείωση: Το προηγούμενο διάστημα οι φορείς της Κρήτης ζήτησαν με κάθε τρόπο ενημέρωση και συμμετοχή στα δρώμενα. Επιστήμονες του νησιού από τα έγκριτα ιδρύματα γνώσης (Πανεπιστήμιο και Πολυτεχνείο) συνέστησαν επιτροπή και ζήτησαν ενημέρωση ή και την συμμετοχή εκπροσώπων τους στην διαδικασία της υδρόλυσης, έτσι ώστε να πιστοποιηθεί με κάθε τρόπο πως τηρούνται τα συμφωνηθέντα και το περιβάλλον της Μεσογείου θα μείνει ανέπαφο από αυτή την άκρως επικίνδυνη -όπως είπε ο εκπρόσωπος του Αμερικανικού Πενταγώνου- διαδικασία. Επιπλέον το ekriti.gr έστειλε επιστολή στον ίδιο τον Οργανισμό που συντονίζει το εγχείρημα κι έλαβε απάντηση την οποία και δημοσίευσε αμέσως. Η απάντηση εκείνη έλεγε πως η Μεσόγειος δεν ήταν ακόμη η οριστική επιλογή .
Έχει ίσως ενδιαφέρον κάποιος να θελήσει να απαριθμήσει μερικές από τις ερωτήσεις που έγιναν από τους τοπικούς φορείς και όχι μόνο, προς τους αρμοδίους της Κυβέρνησης για το θέμα. Σταχυολογήσαμε μερικές:
- Επιστολή ΤΕΕ/ΤΑΚ προς τους κυρίους Σαμαρά και Βενιζέλο, Κοινή ερώτηση στη Βουλή από 5 Κρήτες βουλευτές, - Ερώτηση Χρήστου Μαρκογιαννάκη για τα χημικά στη Βουλή, Ερώτηση Λευτέρη Αυγενάκη για τα χημικά στη Βουλή, Αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ για ειδική συνεδρίαση της Βουλής για τα χημικά, Ανακοίνωση της Greenpeace που ζητούσε απαντήσεις για το θέμα, Ζήτημα ακύρωσης της επιχείρησης στη Βουλή από τον Νότη Μαριά, Νέες ερωτήσεις βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ για τα χημικά στη Βουλή, Φορείς του Ηρακλείου ζητούν απαντήσεις για τα χημικά, Επείγουσα ερώτηση από τους Οικολόγους Πράσινους για τα χημικά, Επείγουσα επιστολή του Περιφερειάρχη προς το Υπουργείο Εξωτερικών , Απαντήσεις ζήτησαν οι φοιτητές του νησιού για το θέμα, Επιστολή του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου στον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Συνάντηση του περιφερειάρχη Κρήτης με τον Πρωθυπουργό για το θέμα, Στην Ευρωβουλή το θέμα από τον Σπύρο Δανέλλη, Παρέμβαση του Κρίτωνα Αρσένη για το θέμα, Δήλωση Χατζημαρκάκη ότι η Ελλάδα ως προεδρεύουσα μπορει να θέσει θέμα στην ΕΕ, Επιστολή αιχμηρή Αυγενάκη προς Φώφη Γεννηματά για τα χημικά, Ανησυχεί και η ΔΗΜΑΡ για τα χημικά, Ερωτήματα από τα κρητικά επιμελητήρια για τα χημικά, Στη Διαμεσογειακή Επιτροπή των περιφερειών το θέμα των χημικών, Ερώτηση Κεφαλογιάννη στη Βουλή για τα χημικά, Ερωτηματικά και καταδίκη της υδρόλυσης από το παγκόσμιο Συμβούλιο Κρητών, 37 ευρωβουλευτές της Μεσογείου θέτουν θέμα για τα χημικά, Επίσημη ενημέρωση ζητούν επιστήμονες και φορείς της Κρήτης
Αλλά ας γυρίσουμε στην επιστολή του κ. Βενιζέλου:
Επιτρέψτε μου, συνεπώς, να επαναλάβω πολύ συνοπτικά τα βασικά δεδομένα του ζητήματος, που έχει, κατ´ επανάληψη, παρουσιάσει το Υπουργείο Εξωτερικών με δημόσιες ανακοινώσεις, κυρίως, όμως, ενώπιον της Βουλής και του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής:
Α. Η Ελλάδα, διά του Υπουργείου Εξωτερικών, επεδίωξε ευθύς εξαρχής - με έντονα διπλωματικά διαβήματα και σειρές επαφών - να μη πραγματοποιηθεί στη Μεσόγειο, αλλά στον Ατλαντικό, η εν πλω υδρόλυση του τμήματος του χημικού οπλοστασίου της Συρίας, το οποίο πρέπει επιστημονικά να υπαχθεί στη διαδικασία αυτή. Δυστυχώς, παρά την ύπαρξη προσφοράς πορτογαλικού λιμένα στις Αζόρες (Ατλαντικός), αυτό δεν κατέστη δυνατό, διότι η Ιταλία είχε ήδη διαθέσει λιμάνι στην Καλαβρία (Μεσόγειος) για τη μεταφόρτωση των υλικών. Κυρίως, όμως, δεν κατέστη δυνατό, γιατί δεν υπήρξε από άλλες μεσογειακές χώρες αντίδραση αντίστοιχη με την ελληνική και διότι η διαδρομή στη Μεσόγειο είναι μικρότερη, καθώς το συριακό λιμάνι εκκίνησης βρίσκεται στη Μεσόγειο και οι καιρικές συνθήκες κρίνονται από τον ΟΑΧΟ καταλληλότερες από αυτές του Ατλαντικού.
Ο κ. Βενιζέλος εξηγεί σε αυτή του την αποστροφή, ότι πρώτο μέλημα της χώρας ήταν να γίνει η υδρόλυση κάπου αλλού κι όχι στη Μεσόγειο. Γεγονός που από μόνο του καταδεικνύει την ανησυχία της ίδιας της κυβέρνησης για το θέμα. Αυτό εν τούτοις δεν έγινε εφικτό, καθώς συντρέχουν παράγοντες που προκρίνουν την Μεσόγειο ως θέση με κυριότερο -όπως ο ίδιος ο Υπουργός γράφει- το γεγονός πως καμία άλλη Μεσογειακή χώρα δεν αντέδρασε. Παρ' όλα αυτά η πληροφόρηση του κ. Βενιζέλου είναι μάλλον ελλειπής, αφού στην Καλαβρία οι αντιδράσεις στον χώρο φορτοεκφόρτωσης των χημικών είναι πολλές και ποικίλες. Από τον δήμαρχο του Τάουρο Τζόγια μέχρι τους λιμενεργάτες που κάθε μέρα συλλέγουν τα κοντέινερ με υποτυπώδη μέσα προφύλαξης, όπως οι ίδιοι λένε (τα σχετικά βίντεο βρίσκονται εύκολα στο youtube). Αντιδράσεις υπήρξαν και στη Σικελία και την Μάλτα, όπως αποκάλυψε ο Δήμαρχος των Συρακουσών. Αναφορικά με την Κρήτη και το πως οδηγήθηκε σε αντιδράσεις ο κ. Βενιζέλος ασφαλώς γνωρίζει πως υπήρξαν συχνές οχλήσεις και αιτήματα για ενημέρωση ακόμη και από την Περιφέρεια Κρήτης που ζήτησε συμμετοχή ειδικών στη διαδικασία.
Β. Αφ’ ης στιγμής δεν κατέστη εφικτό να αποφευχθεί η πραγματοποίηση της εν πλω υδρόλυσης στη Μεσόγειο, εστιάσαμε την προσοχή μας στην ύπαρξη όλων των εγγυήσεων ασφαλείας σε σχέση με το θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου:
α. Οι εγγυήσεις, οι οποίες μας παρέχονται είναι, πρώτον, πολιτικές και θεσμικές:
1. Η όλη επιχείρηση διεξάγεται σε εκτέλεση σχετικής Απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας από τον ίδιο τον ΟΗΕ και τον αρμόδιο βραχίονα του, τον ΟΑΧΟ. Κανείς δεν μπορεί, διεθνώς, να εγγυηθεί περισσότερο την προστασία του περιβάλλοντος από τον ίδιο τον ΟΗΕ.
2. Η Διεθνής Σύμβαση Απαγόρευσης των Χημικών Όπλων απαγορεύει ρητά τη ρίψη στη θάλασσα οποιουδήποτε χημικού υλικού ή καταλοίπου. Ο ΟΗΕ, ο ΟΑΧΑ, η Κυβέρνηση των ΗΠΑ και όλες οι άλλες εμπλεκόμενες κυβερνήσεις διαβεβαιώνουν ότι τίποτα δεν πρόκειται να ριφθεί στη θάλασσα και ότι θα εφαρμοστεί πλήρως η σχετική Διεθνής Σύμβαση.
Σημείωση: Οι διαβεβαιώσεις που αναφέρει ο Υπουργός Εξωτερικών έχουν δοθεί επανειλημμένως όμως κανείς δεν έδωσε πειστική απάντηση στο τι θα συμβεί σε περίπτωση ατυχήματος στο πλοίο Cape Ray που ανέλαβε το έργο της υδρόλυσης των χημικών. Όπως εξ' αρχής αποκάλυψε το ekriti.gr το εν λόγω πλοίο μετασκευάστηκε για την συγκεκριμένη επιχείρηση ενώ έβαινε προς το τέλος της "καριέρας" του, έχοντας συμπληρώσει τον εύλογο χρόνο ζωής ενός πλοίου roro. Επίσης οι ίδιοι οι Αμερικανοί -που έχουν σαφώς μεγαλύτερη τεχνογνωσία στο θέμα των χημικών- παραδέχονται πως δεν υπάρχουν επίσημες αξιολογήσεις ρίσκου επίδρασης στον άνθρωπο για την διαδικασία υδρόλυσης των χημικών.
3. Κρίσιμο ρόλο στην απομάκρυνση των χημικών υλικών από τη Συρία με πλοία τους διαδραματίζουν δύο χώρες με εγνωσμένη περιβαλλοντική ευαισθησία: η Δανία και η Νορβηγία. Το νορβηγικό πλοίο ελλιμενίζεται κατά διαστήματα στη Λάρνακα και ελέγχεται από τις κυπριακές αρχές. Ένα μεγάλο μέρος των υλικών δεν υπόκεινται σε υδρόλυση και μεταφέρονται απευθείας από τα πλοία της Δανίας και της Νορβηγίας στην ξηρά για καταστροφή μέσω του ιταλικού λιμένα στην Καλαβρία.
4. Ο ΟΑΧΑ έχει ήδη διενεργήσει διεθνή διαγωνισμό για την ανάδειξη δύο εταιριών που θα μεταφέρουν τα κατάλοιπα της υδρόλυσης σε διάφορες χώρες για τελική καταστροφή σε ειδικές εγκαταστάσεις στην ξηρά ή για βιομηχανική εκμετάλλευση. Η Γερμανία έχει ήδη προσφερθεί να πραγματοποιήσει, σε ειδικές εγκαταστάσεις στο έδαφος της, την τελική καταστροφή σημαντικού μέρους των καταλοίπων της υδρόλυσης.
5. Όλα τα σχετικά στοιχεία είναι διαθέσιμα στο ευρύ διεθνές κοινό μέσω της ιστοσελίδας του ΟΑΧΟ, που εδρεύει στη Χάγη.
β. Εκτός, όμως, από τις πολιτικές και θεσμικές εγγυήσεις, παρέχονται και τεχνικές και πρακτικές εγγυήσεις:
1. Η Κυβέρνηση των ΗΠΑ, σε μακρά τηλεδιάσκεψη, παρουσίασε τα τεχνικά στοιχεία της εν πλω υδρόλυσης σε ειδικούς επιστήμονες του ελληνικού Γενικού Χημείου του Κράτους, που στελεχώνουν και την Εθνική Αρχή Απαγόρευσης των Χημικών Όπλων.
2. Ο ΟΑΧΟ προκήρυξε τη θέση του Επιστημονικού Διευθυντού Επαλήθευσης, για την οποία η Ελλάδα υποστηρίζει την υποψηφιότητα του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου, κ. Σεϊμένη, ο οποίος, ούτως ή άλλως, έχει την εμπειρία που απαιτείται ώστε να λειτουργήσει ως εθνικός εμπειρογνώμονας.
3. Η χώρα μας ενημερώνεται για τις τηλεδιασκέψεις που οργανώνει ο ΟΑΧΟ με διεθνείς περιβαλλοντικές Μ.Κ.Ο για την επιχείρηση καταστροφής των χημικών όπλων της Συρίας. Το μείζον επιχείρημα του ΟΑΧΟ είναι ότι η διατήρηση του χημικού οπλοστασίου στη Συρία είναι αυτή που γεννά κινδύνους για τη Μεσόγειο και όχι η μεταφορά και καταστροφή υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ. Καμία άλλη σχετική δραστηριότητα στη Μεσόγειο δεν είναι, κατά τον ΟΑΧΟ, τόσο διαφανής, ελεγχόμενη και ασφαλής.
Σημείωση: Είναι πολύ νωπή ακόμη η άποψη των διευθυντών της Greenpeace για την επιχείρηση της υδρόλυση στη Μεσόγειο. Το ελληνικό γραφείο απαίτησε πλήρη διαφάνεια και στο ίδιο μήκος κύματος συντάχθηκαν και τα διεθνή γραφεία της οργάνωσης. Παρόμοια θέση πήραν περιβαλλοντικοί φορείς από 14 χώρες καθώς και το Παρατηρητήριο Πολιτών για την αειφόρο ανάπτυξη. Η χώρα μας ενημερώνεται με τηλεδιασκέψεις σε επίπεδο κυβερνητικών παραγόντων. Εμείς οι υπόλοιποι ενημερωνόμαστε τους τελευταίους μήνες από τις ανησυχίες όσων βρίσκονται κοντά στα κέντρα λήψης των αποφάσεων και ενίστανται στο εγχείρημα. Η δε τελευταία επίσημη ενημέρωση που είχαμε από την ελληνική Βουλή για το θέμα ήρθε από τα χείλη του κ. Γεροντόπουλου, υφυπουργού των Εξωτερικών. Νωρίτερα βέβαια έγιναν πολλαπλές εκδηλώσεις ακόμη και από διακεκριμένους επιστήμονες για το θέμα στο νησί, τις οποίες παρακολούθησε κόσμος που έσπευσε ακόμη και υπό βροχή.
4. Η εν πλω υδρόλυση θα διεξαχθεί υπό πλήρη διεθνή έλεγχο. Ήδη ζητήθηκε συμμετοχή στην επιχείρηση πλοίου του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, το οποίο θα ακολουθεί το αμερικανικό σκάφος. Το πλοίο αποφασίσθηκε να διατεθεί από το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό.
γ. Παρά τις εγγυήσεις αυτές, η Ελλάδα, δια του Υπουργείου Εξωτερικών, θέτει συνεχώς το ζήτημα σε πολιτικό επίπεδο στον ΟΗΕ, τον ΟΑΧΟ, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις εμπλεκόμενες κυβερνήσεις και, ιδίως, την κυβέρνηση των ΗΠΑ, ώστε να μην υπάρξει κενό ή χαλάρωση. Στις 5 Απριλίου, στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην Αθήνα και στις 16 Απριλίου, στη συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών των μεσογειακών χωρών της ΕΕ, στο Αλικάντε της Ισπανίας, το ζήτημα αυτό θα τεθεί και πάλι με έμφαση.
δ. Η Ελλάδα έχει, συνεπώς, κάνει και εξακολουθεί να κάνει όλα όσα είναι πολιτικώς και οργανωτικώς αναγκαία και εφικτά, εκδηλώνοντας την, με απόσταση, μεγαλύτερη ευαισθησία μεταξύ των μεσογειακών χωρών, ευρωπαϊκών και μη. Θα ήταν, όμως, λάθος να δημιουργήσουμε μόνοι μας μια αρνητική συζήτηση στη διεθνή τουριστική αγορά, όταν αλλά μεσογειακά κράτη δεν θέτουν καν το θέμα.
Η Κρήτη, όπως όλες οι θαλάσσιες περιοχές της χώρας μας, πρέπει να έχει τη βεβαιότητα ότι έχουν διαμορφωθεί πλήρεις και πολλαπλές εγγυήσεις ασφαλείας για το θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου, ως προς την επιχείρηση καταστροφής του χημικού οπλοστασίου της Συρίας. Το πρόσφατο περιστατικό στις ακτές της Μυκόνου δείχνει ότι από αλλού μπορεί να προκύψει πρόβλημα στη Μεσόγειο και όχι από τις επίσημες δραστηριότητες του ΟΗΕ.
Το Υπουργείο Εξωτερικών και οι ειδικοί επιστήμονες είναι στη διάθεσή σας για περαιτέρω πληροφόρηση.
Τελευταία σημείωση: Η ευπάθεια του τουριστικού μας προϊόντος είναι ασφαλώς σημαίνων παράγοντας. Εν τούτοις, μια ειλικρινής ανησυχία για τον τουρισμό, περνά μέσα από την ευαισθησία για το περιβάλλον του τόπου μας. Οι Κρητικοί ξέρουν χρόνια τώρα πως ο Τουρισμός βασίζεται στη θάλασσά τους, τον ήλιο και την ομορφιά του τόπου τους. Βασίζεται ακόμη στην φιλοξενία, την λεβεντιά και την φιλοτιμία των ανθρώπων του, που πολέμησαν ανά τους αιώνες για να τον υπερασπιστούν. Κι από αυτή τη σκοπιά για να διασφαλίσουμε την καλή πορεία του Τουρισμού, πρέπει να συνεχίσουμε να διασφαλίσουμε τη θάλασσά μας.
Το πρόσφατο δημοσίευμα της Ουάσιγκτον Ποστ έθεσε ένα νέο ζήτημα κύριε Υπουργέ -πέρα από το γεγονός ότι προέβαλλε διεθνώς την κινητοποίηση της Κρήτης για τα χημικά: Η ανταποκρίτρια της εφημερίδας απαριθμεί τις χώρες που χρηματοδοτούν την επιχείρηση υδρόλυσης και σ' αυτήν την απαρίθμηση εντάσσει και την Ελλάδα. Επειδή η επιστολή σας ξεκινά ένα .. ιδιότυπο διάλογο με τους φορείς της Κρήτης που ανησυχούν για το θέμα, καλό θα ήταν να απαντηθεί κι αυτό το ερώτημα για να μη μένουν μελανά σημεία στην -ίσως ελλειπή- ενημέρωσή μας.
Υ.Γ, Τα υπογραμμισμένα τμήματα είναι η επιστολή του κ. Βενιζέλου ενώ οι κόκκινες επισημάνσεις είναι .. ευκαιρίες για ανάγνωση όσων θέλουν περισσότερη ενημέρωση για την υδρόλυση των χημικών.