Επιμορφωτικό σεμινάριο στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης

Με πρωτοβουλία της  Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης (ΟΑΚ), και φιλοξενία στο Συνεδριακό της Κέντρο στο Κολυμπάρι, ο Δήμος Πλατανιάς, η Πανελλήνια Ένωση Συμπράξεων Κοινωνικής Οικονομίας (Π.Ε.Σ.Κ.Ο.) συνδιοργανώνουν διήμερο Επιμορφωτικό Σεμινάριο, με θέμα «Θεσμοί, Εφαρμογές και Πολιτικές για την Κοινωνική Οικονομία», το οποίο θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 8 και το Σάββατο 9 Μαρτίου 2019.

Το σεμινάριο είναι ανοικτό και απευθύνεται στις  οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών,  οικολογικές, πολιτιστικές, καταναλωτικές και ανθρωπιστικές ομάδες, στους Δήμους της περιοχής και τα στελέχη τους, που μπορούν να διαδραματίσουν σπουδαίο και αποφασιστικό ρόλο στην κινητοποίηση των πολιτών, καθώς διαθέτουν το κοινωνικό κεφάλαιο εμπιστοσύνης που χρειάζεται, ώστε να δημιουργηθούν νέοι τρόποι ανάπτυξης προς όφελος των τοπικών κοινωνιών.

Η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης (ΟΑΚ), ως γνωστόν λειτουργεί  ως «θρησκευτικό - κοινωφελές καθίδρυμα με ιδιαίτερη συμβολή στην τοπική ανάπτυξη και ως εκ τούτου ζωντανό παράδειγμα Κοινωνικής οικονομίας από την δεκαετία του 60, πολύ πριν αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε όρο «Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία» στην Ελλάδα.

Υπό αυτή την έννοια έχει ιδιαίτερη σημασία που αναλαμβάνει μια τέτοια πρωτοβουλία καθώς έχει πρωτοστατήσει και στο παρελθόν  σε συλλογικές πρωτοβουλίες εκπαιδευτικά σεμινάρια και στον συνεδριακό και εναλλακτικό τουρισμό, συμβάλλοντας ουσιαστικά στο τοπικό συνεργατισμό.

Σήμερα, οι συνθήκες επιβάλλουν μεγαλύτερη κινητοποίηση για τοπικές παραγωγικές πρωτοβουλίες και ενίσχυση της τοπικής κοινότητας και πολιτιστικής ταυτότητας στο θεσμικό πλαίσιο της κοινωνικής Αλληλέγγυας οικονομίας, για  τη συγκρότηση Κοινωνικού Κεφαλαίου με  «τοπικές κοινωνικές συμπράξεις» που είναι απαραίτητος όρος για να λειτουργήσει ο συνεργατισμός.

Στο σεμινάριο αυτό εξετάζονται οι λόγοι για τους οποίους  η κοινωνική οικονομία είναι  αναγκαία συνθήκη για το μέλλον, οι αναγκαίες θεσμικές προϋποθέσεις αλλά και οι αναγκαίοι όροι υλοποίησης δράσεων κοινωνικής επιχειρηματικότητας καθώς και η μεταφορά της  απαραίτητης τεχνογνωσία με τη διαδικασία διαλόγου.

Συνοπτικά η κοινωνική οικονομία είναι αναγκαία συνθήκη για το όλον της οικονομίας:

u  για το ενεργειακό μέλλον και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.

u για την ενίσχυση της Απασχόλησης

u για την Τοπική Ανάπτυξη και τους Δήμους

u Για τον πολιτισμό και τον εναλλακτικό τουρισμό

u για την οικολογία και την ποιότητα ζωής

u Για την ενίσχυση του  κοινωνικού μισθού (παροχές δωρεάν η  με ελάχιστο κόστος)

u για τον περιορισμό της κερδοσκοπίας και διαφθοράς και  βελτίωση των συστημάτων  υγείας και την παιδείας.

u Η κοινωνική οικονομία είναι αναγκαία συνθήκη για την  αντιμετώπιση της καταστροφής κεφαλαίου και εργασίας, που είναι το κλειδί να κατανοήσουμε και να αντιμετωπίσουμε την παρατεταμένη οικονομική κρίση.

Δεν θα μιλήσουμε απλά για ορισμένα παραδείγματα μεμονομένων κοινωνικών επιχειρήσεων και συνεταιρισμών. Διακόσια και πλέον χρόνια υπήρξαν πολλά επιτυχημένα όσο και αποτυχημένα παραδείγματα συνεταιρισμών-νησίδες σε ένα ωκεανό ιδιωτικών και ενίοτε κρατικών επιχειρήσεων. Δεν πρόκειται να μας φωτίσει αυτή η προσέγγιση αν, δεν δούμε πίσω από την επί μέρους εικόνα την μεγάλη εικόνα της συμμετοχής της κοινωνίας στο συνεργατισμό σε μεγάλη κλίμακα.

Το καλό παράδειγμα για την κοινωνική οικονομία είναι αυτό που ξεχωρίζει, αλλά αυτό που αγκαλιάζει και ενώνει την κοινότητα και τον κόσμο.

Θα αναφερθούμε σε τεχνικά και τεχνοκρατικά θέματα αλλά, το ουσιαστικό ζήτημα είναι οι πολιτικές για την κοινωνική οικονομία που υποστηρίζονται από τα κάτω, από την ίδια την κοινωνία. Κάτι πιο σοβαρό πιο μεγάλο πιο οικουμενικό συντελείται που κάνει την κοινωνική οικονομία αναγκαία συνθήκη.

Όταν έσκασε η  φούσκα το 2008 και ένα χρόνο μετά  νιώσαμε τις συνέπειες στην  Ελλάδα,  καταστράφηκε  το μισό κεφάλαιο στη χώρα,  χάθηκε το ? των θέσεων εργασίας και πάνω από το 1/3 των μικρών επιχειρήσεων. Σήμερα μπορούμε να αντιληφθούμε ότι ακόμη κι αν αντιμετωπιστεί μακροπρόθεσμα το δημοσιοοικονομικό έλλειμμα και η κρίση χρέους, ο οικονομικός αποκλεισμός και η ανεργία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο από το κράτος και την αγορά. Δεν μπορεί να καλυφθεί αυτό το κενό και να γίνει ανάκτηση στο χαμένο έδαφος, εφαρμόζοντας μόνο το κλασικό και νεοκλασικό μοντέλο της οικονομίας του κράτους και της αγοράς.

Έτσι μαζί με την κρίση καταστράφηκαν και οι ιδεολογικές βεβαιότητες του παρελθόντος. Πολλοί πλέον ακόμη και οικονομολόγοι παραδέχονται ότι η οικονομία ως  «επιστήμη» κυριαρχείται από ιδεολογικά δόγματα που δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες.

Από την άλλη πλευρά η   κοινωνική οικονομία έρχεται  στο παγκόσμιο προσκήνιο ως πραγματιστικό φαινόμενο και εναλλακτική λύση, χωρίς όμως να ενθουσιάζει τις Κυβερνήσεις οι οποίες κατά κύριο λόγο ελέγχονται από τα λομπυς και τις οικονομικές ελίτ.

Οι πολιτικές για την κοινωνική οικονομία στη χώρα μας είναι υποτυπώδεις.

Ο γενικός δείκτης της Κοινωνικής Οικονομίας συμπεριλαμβάνοντας όλους τους συνεταιρισμούς , ιδρύματα και Κοινωνικές επιχειρήσεις είναι μόλις 1,8%  όταν  στην Ε.Ε. ο μέσος όρος είναι γύρω στο 10%. Αυτές οι συνθήκες προφανώς έχουν αρνητική επίπτωση και στη τοπική απασχόληση.

Ο προυπολογισμός του κράτους και κατ΄επέκταση της Τ.Α. για επενδύσεις σ΄αυτό σκοπό είναι ασήμαντος.

Ενδεικτικά, για την Κοινωνική Οικονομία από το ΕΣΠΑ και το πακέτο Γιούγκερ των 35 δις πρόκειται να διατεθεί για επενδύσεις μόλις το 1/1000 των πόρων. Για παράδειγμα η πρόσφατη πρόσκληση για «Κέντρα Στήριξης» της Κοινωνικής Οικονομίας απέτυχε πλήρως αφού εγκρίθηκαν μόλις 13 προτάσεις στις 89 που είχαν σχεδιαστεί. Με αυτές τις προϋποθέσεις είναι αδύνατον βέβαια, να έχουμε θετικές εξελίξεις στη τρέχουσα προγραμματική περίοδο στην Κ.Οικ.  Ταυτόχρονα η Τοπική Αυτοδιοίκηση απουσιάζει από τον σχεδιασμό, τη χρηματοδότηση και τη χάραξη της πολιτικής για την κοινωνική οικονομία όπως, απουσιάζει και το σύνολο των φορέων του χώρου από το σχεδιασμό ως θεσμικός κοινωνικός εταίρος.

Για την υστέρηση της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα ασφαλώς υπάρχει εξήγηση.

Απουσιάζει  το ιστορικό υποκείμενο το οποίο  που μπορεί να  εκφράζεται στο επίπεδο της πολιτικής και τοπικής εξουσίας. Το  κοινωνικό υποκείμενο των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών , των καταναλωτικών οργανώσεων και των συνεταιρισμών ως ενότητα.

Αυτό είναι το κρίσιμο θέμα που πρέπει να εξετάσουμε για να δούμε τι συμβαίνει με τις υποκειμενικές δυνάμεις της κοινωνικής οικονομίας και την  οργανωτική τους κουλτούρα και τη χαμηλή τους επιρροή  στο πολιτικό σύστημα.

Δεν είναι αρκετό όταν μιλάμε για την κοινωνική οικονομία και να περιοριζόμαστε στα μοντέλα και στο νόμους για τις κοινωνικές επιχειρήσεις, αλλά να εξετάζουμε ταυτόχρονα το περιβάλλον και τους θεσμούς στήριξης της κοινωνικής οικονομίας.

Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ μιας ιδιωτικής από μια κοινωνική επιχείρηση είναι το υποκείμενο της επιχειρηματικότητας. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε άτομα στη δεύτερη συλλογικότητες. Γι΄αυτό επισημαίνουμε ότι οι κοινωνικές επιχειρήσεις χρειάζονται το κατάλληλο  περιβάλλον τους το «οικοσύστημα» για να συγκροτήσουν  κοινωνικό κεφάλαιο και να προοδεύσουν. Οι κοινότητες εν τέλει είναι εκείνες που διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για την κοινωνική Αλληλέγγυα οικονομία.