31 Μαΐου: Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος

Η 31η Μαΐου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος με απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα παραθέτει σημαντικά δεδομένα για τις βλαβερές συνέπειες του καπνού, αλλά και τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος.

Σημαντικά Δεδομένα

Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει >4.000 χημικές ουσίες, με διαφορετικές ιδιότητες και επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, εκ των οποίων >250 είναι επιβλαβείς και >50 είναι καρκινογόνες.

Παγκοσμίως, το κάπνισμα στοιχίζει ετησίως τη ζωή περίπου 8 εκατομμυρίων ανθρώπων και αποτελεί την πρώτη και σημαντικότερη προλήψιμη αιτία θνησιμότητας.

Στην Ελλάδα, περίπου το 1/5 του συνόλου των θανάτων, >20.000 ετησίως, αποδίδονται σε νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα (συμπεριλαμβανομένου τόσο του ενεργητικού όσο και του παθητικού καπνίσματος).

Παγκοσμίως, σχεδόν το 40% των θανάτων εξ’ αιτίας όλων των μορφών καρκίνου και σχεδόν το 90% θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα μπορούν ν’ αποδοθούν στο κάπνισμα.

Το κάπνισμα αποτελεί την κύρια αιτία για την εμφάνιση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, ενώ υπολογίζεται ότι το 25% των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα οφείλεται στο κάπνισμα.

Το κάπνισμα φαίνεται να συσχετίζεται με την αρνητική εξέλιξη και τις δυσμενείς επιπτώσεις από covid-19. Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως οι καπνιστές είναι πιθανότερο να εμφανίσουν σοβαρά συμπτώματα από τον covid-19, να εισαχθούν στην μονάδα εντατικής θεραπείας και να χρειαστούν μηχανική αναπνευστική υποστήριξη ή και να χάσουν τη ζωή τους.

Παρότι το ποσοστό των Ελλήνων ενηλίκων που καπνίζουν καθημερινά έχει μειωθεί σημαντικά, η Ελλάδα έχει το τρίτο υψηλότερο ποσοστό ενήλικων καθημερινών καπνιστών (27,3%) μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.

Μόνο 1 στους 4 Έλληνες  καπνιστές αναφέρουν μία τουλάχιστον προσπάθεια διακοπής κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους.

Οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος

Η διακοπή του καπνίσματος είναι η καλύτερη κίνηση που μπορεί να κάνει ο καπνιστής για την υγεία του. Επιφέρει τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα οφέλη και συνεπάγεται περισσότερα και υγιέστερα χρόνια ζωής.

Ήδη μέσα σε 12 ώρες μετά τη διακοπή του καπνίσματος, τα επίπεδα του μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα μειώνονται και τα επίπεδα οξυγόνου επανέρχονται στο φυσιολογικό.

1 χρόνο μετά τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής μειώνεται κατά 50%.

10 χρόνια μετά τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα μειώνεται κατά 50%.

Στην Ελλάδα το νέο εθνικό σχέδιο κατά του καπνίσματος, ενισχύει και θωρακίζει την καθολική εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου με εθνικό στόχο τη μείωση του καπνίσματος κατά 30% μέχρι το 2025, κάτι που αποτελεί στόχο που θέτει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Οι τέσσερις βασικοί άξονες του εθνικού σχεδίου είναι:

Η προαγωγή της υγείας και της πρόληψης για να αποτραπεί η έναρξη του καπνίσματος, ειδικά σε νέους από 15 ετών και άνω.

Η προστασία των μη καπνιστών από το παθητικό κάπνισμα.

Η υποστήριξη στη διακοπή του καπνίσματος.

Ο έλεγχος και η ρύθμιση θεμάτων που αφορούν στα νέα προϊόντα καπνού.

Ηλεκτρονικό τσιγάρο: Δεν είναι αθώο και αποτελεί εξάρτηση

Οι πιο πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα έχουν μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία και τελικά επιδεινώνουν την επιδημία του καπνίσματος.

Επειδή πρόκειται για σχετικά νέα προϊόντα, δεν έχει μελετηθεί ακόμη, διεξοδικώς και μακροπρόθεσμα, η επίδραση των προϊόντων αυτών στην καρδιαγγειακή λειτουργία με αποτέλεσμα να υπάρχουν συγκεχυμένες πληροφορίες.

Το δεδομένο είναι ότι προκαλεί προβλήματα στην υγεία μακροπρόθεσμα, ενώ συμβάλλει στην εξάρτηση του καπνιστή τη στιγμή που το ζητούμενο είναι η πλήρης αποφυγή του καπνίσματος/ατμίσματος και η απαλλαγή συνολικά από την εξάρτηση.

Κάπνισμα και Covid-19

Σε σχέση με την πανδημία Covid-19 είναι ευνόητο ότι σε έναν καπνιστή η άμυνα του αναπνευστικού συστήματος και εν γένει του ανοσοποιητικού του είναι μειωμένη και προδιαθέτει για εμφάνιση συχνών βρογχίτιδων και πνευμονικών λοιμώξεων.

Ειδικότερα, έχει αποδειχθεί ότι ο κορονοϊός προσπερνά σχετικά εύκολα την υπολειτουργική άμυνα του κροσσωτού επιθηλίου των αεροφόρων οδών των καπνιστών και προσκολλάται στο αναπνευστικό σύστημα με ειδικούς υποδοχείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE-2). Η γονιδιακή έκφραση του ενζύμου αυτού είναι υπερλειτουργική στον καπνιστή (Cai 2020), ο οποίος με αυτόν το μηχανισμό παρέχει περισσότερους υποδοχείς και ακόμη πιο πρόσφορο έδαφος για προσκόλληση του ιού στον πνεύμονα.

Ταυτόχρονα μελέτη από την Κίνα αναφέρει 9% απώλεια ζωής σε καπνιστές ασθενείς, συγκριτικά με 4% σε μη καπνιστές ασθενείς.

Σημαντικό είναι επίσης να καταδειχτεί ότι η συνήθεια του καπνίσματος σημαίνει συχνή επαφή των χεριών με το στόμα, με δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα (πακέτο, σπίρτα, αναπτήρας, συσκευές ατμίσματος), ανεξάρτητα από τη χρήση προστατευτικών γαντιών, και δυσχεραίνει τη σωστή χρήση μάσκας.

«Επομένως, και με αφορμή την πανδημία Covid-19, τώρα είναι η κατάλληλη χρονική συγκυρία για πλήρη διακοπή του καπνίσματος, κάτι που θα συμβάλλει στην προστασία από την Covid-19 και συνολικά στην καλυτέρευση της υγείας του καπνιστή», υπογραμμίζει η ΕΚΕ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Κάπνισμα και άτμισμα αυξάνουν τον κίνδυνο για τις αρτηρίες και τους πνεύμονες

Έρευνα: Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο θανατηφόρας εγκεφαλικής αιμορραγίας