ΤτΕ: "Δίκοπο μαχαίρι" η άνοδος των επιτοκίων για τις τράπεζες

Σημαντικούς καρπούς δρέπουν οι ελληνικές τράπεζες από την επιθετική αύξηση των επιτοκίων κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες το τελευταίο 12μηνο -εξέλιξη που εγκυμονεί, ωστόσο, σοβαρούς κινδύνους για το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα, προειδοποιεί η Τράπεζα της Ελλάδος.

Στην Έκθεση Νομισματικής πολιτικής που δημοσιεύτηκε την Παρασκευή, η κεντρική τράπεζα επισημαίνει τα σημαντικά κέρδη που κατέγραψαν οι τράπεζες το 2022 χάρη στην άνοδο των επιτοκίων σε συνδυασμό με την πιστωτική επέκταση, τα οποία ξεπέρασαν αθροιστικά τα 3,6 δισ. ευρώ. 

 

 

Ειδικά για τις προοπτικές κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών, η ΤτΕ εξηγεί ότι επιδρούν αυξητικά η άνοδος των επιτοκίων, σε συνδυασμό με την πιστωτική επέκταση, καθώς έτσι ενισχύονται τα έσοδα από τόκους. Οι τράπεζες ενίσχυσαν την οργανική τους κερδοφορία κατά το α΄ τρίμηνο του 2023, ενώ οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας βρίσκονται άνω του ελάχιστου ορίου. 

Παράλληλα, η κεντρική τράπεζα εκτιμά δε ότι τα έτη 2023-2025 αναμένεται σημαντική ενίσχυση της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων από το δανειακό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης.

Σημαντικές προκλήσεις

Τους σοβαρούς κινδύνους που ελλοχεύουν στη δραστική νομισματική σύσφιξη δεν παραβλέπει, πάντως, η ΤτΕ η οποία υπογραμμίζει ότι η αξιοσημείωτη βελτίωση της ποιότητας ενεργητικού τα τελευταία έτη δεν θα πρέπει να οδηγεί σε εφησυχασμό, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει σημαντικά υψηλότερος από το μέσο όρο των τραπεζών της Ευρωζώνης. 

- Κόκκινα δάνεια: Παρά τη μείωση του υπολοίπου των NPEs κατά τη διάρκεια του α΄ τριμήνου του 2023, παρατηρήθηκε καθαρή εισροή νέων NPEs σε όλα τα χαρτοφυλάκια δανείων, καθώς ο συνδυασμός αυξημένων επιτοκίων και πληθωρισμού φαίνεται ότι επηρέασε αρνητικά τη χρηματοοικονομική κατάσταση ορισμένων επιχειρήσεων και νοικοκυριών.

Η ποιότητα του χαρτοφυλακίου δανείων σε ατομική βάση παρέμεινε αμετάβλητη το α΄ τρίμηνο του 2023 και το υπόλοιπο των NPEs μειώθηκε κατά 1,3%, ωστόσο, ο δείκτης NPEs αυξήθηκε οριακά στο 8,8% τον Μάρτιο έναντι 9,7% τον Δεκέμβριο του 2022, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στη μικρή μείωση των υπολοίπων του συνόλου των δανείων.

Η ΤτΕ προειδοποιεί ότι η αξιοσημείωτη βελτίωση της ποιότητας ενεργητικού τα τελευταία έτη δεν θα πρέπει να οδηγεί σε εφησυχασμό, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο δείκτης NPEs παραμένει σημαντικά υψηλότερος από το μέσο όρο των τραπεζών της ευρωζώνης. "Ενδεχόμενη επιδείνωση της οικονομικής δραστηριότητας δύναται να ασκήσει αυξητικές πιέσεις στο κόστος πιστωτικού κινδύνου μελλοντικά", αναφέρει η Νομισματική Έκθεση.

Μια επιπλέον παρενέργεια είναι η αρνητική συμβολή της ανόδου των επιτοκίων στον ετήσιο ρυθμό ανόδου της χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Παρότι μέχρι το α΄ τρίμηνο του 2023 εκτιμάται ότι ήταν περιορισμένη, αναμένεται να αυξηθεί κατά το τρέχον και το επόμενο έτος σε ήπια ετήσια ποσοστά. Η συμβολή αυτή είναι πιο περιορισμένη στην περίπτωση των πιστώσεων προς νοικοκυριά από ό,τι για τις πιστώσεις προς τις επιχειρήσεις, αναφέρει η ΤτΕ

- Ακριβός δανεισμός: Αρνητικά επιδρούν τα αυξανόμενα επιτόκια και στον δανεισμό των τραπεζών από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές, λόγω της αυστηροποίησης των νομισματικών και χρηματοπιστωτικών συνθηκών διεθνώς. Όπως εξηγεί η κεντρική τράπεζα, οι πρόσφατες διαταράξεις στον τραπεζικό τομέα, κυρίως των ΗΠΑ, επέδρασαν αυξητικά στις αποδόσεις των τραπεζικών ομολόγων, κυρίως της μη επενδυτικής κατηγορίας, μεταξύ των οποίων και τα ομόλογα των ελληνικών τραπεζών. 

Συνεπώς, προειδοποιεί η κεντρική τράπεζα, το περιβάλλον υψηλών επιτοκίων καθίσταται σημαντικός κίνδυνος, καθώς θα συνεχίζονται οι εκδόσεις ομολόγων των ελληνικών τραπεζών με σκοπό την κάλυψη της Ελάχιστης Απαίτησης Ιδίων Κεφαλαίων και Επιλέξιμων Υποχρεώσεων (MREL). 

- Ακριβές καταθέσεις: Μια επιπλέον πρόκληση για την κερδοφορία των τραπεζών προέρχεται από την επίδραση της αύξησης των επιτοκίων στο κόστος χρηματοδότησής τους από καταθέσεις, που δύναται να προέλθει από περαιτέρω αύξηση στα επιτόκια καταθέσεων ή/και στη ζήτηση για προθεσμιακές καταθέσεις έναντι καταθέσεων μίας ημέρας. 

Υπογραμμίζει, πάντως, η ΤτΕ ότι σε αυτό το περιβάλλον, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα αποτελούσε σημαντική ευνοϊκή εξέλιξη (και) για τις τράπεζες, καθώς αναμένεται ότι θα οδηγήσει σε αναβαθμίσεις των πιστοληπτικών αξιολογήσεων των ελληνικών τραπεζών συμβάλλοντας στη συγκράτηση του κόστους δανεισμού τους από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές.

Η άνοδος των επιτοκίων και οι διαταράξεις στον τραπεζικό τομέα, κυρίως των ΗΠΑ, επιδρούν αυξητικά στις δαπάνες για τόκους, καθώς και στη ζήτηση για νέα δάνεια. Αυτοί οι παράγοντες, σε συνδυασμό με ενδεχόμενη δημιουργία νέας γενιάς NPEs, θα επηρεάσουν αρνητικά την κερδοφορία των τραπεζών, καταλήγει η κεντρική τράπεζα.

Διαβάστε επίσης:

Όλο το πακέτο με τις φορολογικές ελαφρύνσεις και τα μέτρα στήριξης των αδυνάμων

Αναδρομικά μισθών και συντάξεων: Πότε και πώς πρέπει να δηλωθούν