Ασθένεια λογιστή: Πώς θα αποφεύγονται τα πρόστιμα για τις επιχειρήσεις

«Ανάσα» σε χιλιάδες επιχειρήσεις -και όχι μόνο σε φοροτεχνικούς- έρχεται να δώσει η νέα υπουργική απόφαση που αναγνωρίζει την επαγγελματική ασθένεια των λογιστών.

Επί δεκαετίες, με μνημόνια, πανδημίες, lockdown, μια τυχόν ξαφνική ασθένεια ή νοσηλεία ενός λογιστή-φοροτεχνικού αποτελούσε εφιάλτη για τις επιχειρήσεις-πελάτες του.

Εν μέσω προθεσμιών για υποβολές ΦΠΑ, δηλώσεων εισοδήματος, MyDATA και άλλων υποχρεώσεων, η αντικειμενική αδυναμία του επαγγελματία να ανταποκριθεί σήμαινε σχεδόν αυτόματα πρόστιμα και προσαυξήσεις για τους πελάτες του. Ακόμα και αν με φιλότιμες προσπάθειες οι λογιστές εργάζονταν «από το κρεβάτι του πόνου», προκαλείτο τεράστια ανασφάλεια και οικονομική επιβάρυνση στους φορολογούμενους και στην αγορά.

Αυτό πλέον αλλάζει, με την δημοσίευση της πολυαναμενόμενης υπουργικής απόφασης που καθορίζει τις διαδικασίες και τις προϋποθέσεις για την παράταση των προθεσμιών υποβολής δηλώσεων και αναστολή κυρώσεων, με την βασική προϋπόθεση πάντως ο υπεύθυνος λογιστής να νοσηλεύεται για τουλάχιστον 3 μέρες σε νοσοκομείο.

Η απόφαση ισχύει και αναδρομικά, για δηλώσεις η προθεσμία υποβολής των οποίων έληξε από 10.4.2023 και μετά. Πρόστιμα και προσαυξήσεις που τυχόν έχουν επιβληθεί λόγω εκπρόθεσμης υποβολής από τις 10.4.2023 ακυρώνονται.

Ποσά που τυχόν έχουν εισπραχθεί επιστρέφονται. Ομοίως, τόκοι που έχουν εισπραχθεί λόγω εκπρόθεσμης καταβολής επιστρέφονται, κατόπιν αιτήσεως του φορολογούμενου που υποβάλλεται ηλεκτρονικά ή αποστέλλεται ταχυδρομικά ή κατατίθεται στο γραφείο πρωτοκόλλου της αρμόδιας για την παραλαβή της δήλωσης υπηρεσία κατά περίπτωση.

Πώς προστατεύονται οι επιχειρήσεις

Η αναγνώριση της επαγγελματικής ασθένειας ήταν «πάγιο» αίτημα του κλάδου των λογιστών και της αγοράς επί δεκαετίες. Βρήκε τη λύση του όμως μέσα σε μόλις δύο μήνες αφότου ανέλαβε καθήκοντα η νέα ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών και ο αρμόδιος υφυπουργός Γιώργος Κωτσήρας.

Η νέα απόφαση μεταφράζεται σε απτά οφέλη για τις επιχειρήσεις:

1. Αποφυγή προστίμων: το άμεσο όφελος είναι η προστασία από κυρώσεις και προσαυξήσεις λόγω εκπρόθεσμης υποβολής δηλώσεων, όταν αποδεδειγμένα ο λογιστής τους νοσηλεύεται και αδυνατεί να διεκπεραιώσει τις εργασίες του.

2. Χρόνος προσαρμογής: παρέχεται συγκεκριμένος χρόνος παράτασης των προθεσμιών, δίνοντας τη δυνατότητα στην επιχείρηση είτε να αναμένει την ανάρρωση του λογιστή της είτε, σε πιο παρατεταμένες περιπτώσεις, να αναζητήσει αλλού προσωρινή ή μόνιμη λύση για την εξυπηρέτησή της, χωρίς πίεση άμεσων κυρώσεων.

3. Ασφάλεια: οι επιχειρηματίες μπορούν πλέον να αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια, γνωρίζοντας ότι υπάρχει δίχτυ προστασίας για περιπτώσεις ανωτέρας βίας που αφορούν την υγεία του λογιστή τους.

Πώς λειτουργεί το νέο σύστημα

Η υπουργική απόφαση εισάγει μια συγκεκριμένη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί. Προβλέπει:

• νοσηλεία του λογιστή-φοροτεχνικού σε δημόσιο ή ιδιωτικό νοσοκομείο, για διάστημα τουλάχιστον τριών ημερών λόγω ασθένειας ή τοκετού ή απεβίωσαν.

• αποδεικτικά στοιχεία: προσκόμιση συγκεκριμένων δικαιολογητικών που πιστοποιούν τη νοσηλεία και τη διάρκειά της.

• ενημέρωση ΑΑΔΕ: υποβάλλεται αίτηση/γνωστοποίηση στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων μαζί με τα σχετικά έγγραφα.

• παράταση προθεσμιών: εφόσον πληρούνται οι όροι, οι προθεσμίες για υποβολή δηλώσεων παρατείνονται για ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Η απόφαση προσδιορίζει ποιες φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις καλύπτονται από την εν λόγω ρύθμιση.

Ποιοι και πώς καλύπτονται

Συνοπτικά, οι βασικοί άξονες της ρύθμισης προβλέπουν:

1. Καλυπτόμενες περιπτώσεις:

◦ Νοσηλεία λογιστή-φοροτεχνικού: καλύπτονται περιπτώσεις όπου ο λογιστής νοσηλεύεται σε δημόσιο ή ιδιωτικό νοσοκομείο λόγω αιφνίδιας ασθένειας ή ατυχήματος, οι διορίες παρατείνονται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από αυτόν της έκδοσης του εξιτηρίου, εφόσον η νοσηλεία δεν υπερβαίνει τις τριάντα ημέρες ή μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από αυτόν εντός του οποίου συμπληρώθηκε νοσηλεία τριάντα ημερών, για μεγαλύτερης διάρκειας νοσηλεία.

◦ Σοβαρή ασθένεια κατ’ οίκον: δύναται να περιλαμβάνονται και περιπτώσεις όπου, κατόπιν ιατρικής γνωμάτευσης, ο λογιστής αδυνατεί να ασκήσει τα καθήκοντά του λόγω σοβαρής ασθένειας που απαιτεί παραμονή κατ’ οίκον.

◦ Θάνατος λογιστή: αν και το αίτημα εστιάζει στην ασθένεια, οι ρυθμίσεις επεκτείνονται και σε περιπτώσεις θανάτου, παρέχοντας παράταση μέχρι το τέλος του μεθεπόμενου μήνα από αυτόν του θανάτου.

2. Απαιτούμενα Δικαιολογητικά:

◦ Για νοσηλεία: Βεβαίωση από το νοσηλευτικό ίδρυμα (εισαγωγή, διάρκεια νοσηλείας, εξιτήριο).

◦ Για ασθένεια κατ’ οίκον: Σχετικές ιατρικές γνωματεύσεις από δημόσιο νοσοκομείο ή αρμόδιο φορέα που να πιστοποιούν την αδυναμία εργασίας και την πιθανή διάρκειά της.

◦ Ενδεχομένως, υπεύθυνη δήλωση από την επιχείρηση ή τον ίδιο τον λογιστή (όταν είναι εφικτό) για την ύπαρξη ενεργούς σύμβασης παροχής λογιστικών υπηρεσιών.

3. Μη Επιβολή Προστίμων και Προσαυξήσεων:

◦ Ρητή αναφορά ότι για το διάστημα της παράτασης που χορηγείται, δεν επιβάλλονται πρόστιμα εκπρόθεσμης υποβολής ή προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής για τις καλυπτόμενες υποχρεώσεις.

Η απόφαση αφορά:

◦ υπόχρεους: Φυσικά και νομικά πρόσωπα, καθώς και νομικές οντότητες, που έχουν αναθέσει τη διεκπεραίωση των φορολογικών τους υποχρεώσεων σε συγκεκριμένο λογιστή-φοροτεχνικό.

◦ λογιστές: Αδειούχοι λογιστές-φοροτεχνικοί, φυσικά πρόσωπα, ή οι νόμιμοι εκπρόσωποι λογιστικών εταιρειών που είναι οι ίδιοι λογιστές και χειρίζονται τις υποθέσεις.

◦ συγκεκριμένους λόγους παράτασης: αποκλειστικά η νοσηλεία του λογιστή-φοροτεχνικού που έχει την ευθύνη τήρησης των βιβλίων και υποβολής των δηλώσεων της επιχείρησης. Η νοσηλεία πρέπει να καθιστά αντικειμενικά αδύνατη την εκπλήρωση των επαγγελματικών του καθηκόντων.

◦ τα απαιτούμενα Δικαιολογητικά:

(α) Βεβαίωση Νοσηλείας: από δημόσιο νοσοκομείο ή ιδιωτική κλινική, όπου θα αναγράφεται η ακριβής περίοδος νοσηλείας (ημερομηνία εισαγωγής και πιθανή ημερομηνία εξιτηρίου ή η ημερομηνία εξιτηρίου αν έχει ήδη λάβει χώρα).

(β) Υπεύθυνη Δήλωση της επιχείρησης: θα δηλώνεται ότι ο συγκεκριμένος λογιστής είναι ο υπεύθυνος για τις φορολογικές της υποχρεώσεις και ότι λόγω της νοσηλείας του αδυνατεί να τις διεκπεραιώσει.

(γ) Υπεύθυνη Δήλωση του Λογιστή (ή οικείων του σε περίπτωση αδυναμίας του ιδίου): θα επιβεβαιώνει τη νοσηλεία και την ανάθεση των εργασιών από τη συγκεκριμένη επιχείρηση.

(δ) Αποδεικτικό Ανάθεσης: πχ αντίγραφο της σύμβασης ανάθεσης λογιστικών υπηρεσιών, εφόσον υπάρχει και ζητηθεί.

(ε) Υποβολή αιτήματος: η επιχείρηση (ή ο ίδιος ο λογιστής μόλις είναι σε θέση, ή εξουσιοδοτημένο πρόσωπο) υποβάλλει τα ανωτέρω δικαιολογητικά στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. της επιχείρησης ή/και ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρmas της ΑΑΔΕ (εφόσον προβλεφθεί ειδική εφαρμογή).

Η υποβολή πρέπει να γίνει εντός συγκεκριμένης, σύντομης προθεσμίας από την έναρξη της νοσηλείας ή από τη στιγμή που καθίσταται γνωστή η αδυναμία.

Η απόφαση ορίζει και ποιες συγκεκριμένες δηλώσεις καλύπτονται (ΦΠΑ, VIES, παρακρατούμενοι φόροι, δηλώσεις εισοδήματος, MyDATA κ.λπ.).

Εφόσον το αίτημα γίνει δεκτό, δεν επιβάλλονται πρόστιμα εκπρόθεσμης υποβολής για τις καλυπτόμενες δηλώσεις, εφόσον υποβληθούν εντός της νέας, παραταθείσας προθεσμίας.

Τι ζητούν οι λογιστές

Παρά τη θετική υποδοχή της απόφασης, ο Λογιστικός Σύλλογος Αθηνών (ΛΣΑ) ζητά επέκταση και πλήρη κάλυψη κάθε κωλύματος του λογιστή. Επισημαίνει ότι, «αν και αποτελεί ένα «ουσιαστικό πρώτο βήμα» οι διατάξεις χρειάζεται να συμπληρωθούν επαρκώς και να επεκταθούν ώστε να καλύπτουν όλες τις περιπτώσεις αντικειμενικής αδυναμίας «με σεβασμό στην υγεία και την αξιοπρέπεια του επαγγελματία Λογιστή».

Τι σημαίνει αυτό;

Η νέα ρύθμιση εστιάζει κυρίως στη νοσηλεία, υπάρχουν όμως και άλλες πολύ σοβαρές περιπτώσεις αντικειμενικής αδυναμίας που θα μπορούσαν να εμποδίσουν έναν λογιστή να εργαστεί, όπως:

• σοβαρά ατυχήματα που δεν απαιτούν μακρά νοσηλεία αλλά επιβάλλουν παρατεταμένη ανάρρωση κατ’ οίκον.
• αιφνίδιες, σοβαρές ασθένειες που αντιμετωπίζονται με θεραπεία στο σπίτι.
• απώλειας μέλους της οικογένειας (π.χ. θάνατος συζύγου ή τέκνου) που προκαλούν ψυχολογική και πρακτική αδυναμία εργασίας.
• άλλες συνθήκες ανωτέρας βίας.