Προειδοποιήσεις και οδηγίες για τον επικίνδυνο λαγοκέφαλο από το Λιμεναρχείο Αγ.Νικολάου

Το Λιμεναρχείο Αγίου Νικολάου μελετώντας το ερευνητικό πρόγραμμα για το λεσσεψιανό είδος Λαγοκέφαλος που εκπόνησε το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων κ Περιβάλλοντος της Κύπρου σας γνωρίζει τα παρακάτω:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο Λαγοκέφαλος, είναι μέλος της οικογένειας Tetraodontidae, στην οποία ανήκουν 121 είδη από 19 γένη. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα μέλη της οικογένειας φθάνοντας τουλάχιστον τα 110 εκ. σταθερό μήκος και τα 7 κιλά βάρος.

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ
Ο Λαγοκέφαλος όπως και πολλά άλλα μέλη της οικογένειας Tetraodontidae, περιέχει τεροδοτοξίνη που μπορεί να είναι πηγή τροφικής δηλητηρίασης με ψηλά συσχετιζόμενα ποσοστά θνησιμότητας. Η τετροδοτοξίνη (TTX) είναι μια ισχυρή νευροτοξίνη που φράζει το δυναμικό δράσης στα νεύρα. Η ΤΤΧ μπορεί να προκαλέσει θάνατο από μυϊκή παράλυση, αναπνευστική ανεπάρκεια και κατάρρευση του κυκλοφορικού συστήματος. Η κατανάλωση περίπου 25 mg TTX μπορεί να σκοτώσει ένα άτομο βάρους 75 κιλών. Ο Λαγοκέφαλος δε φαίνεται να έχει θηρευτές στη Μεσόγειο, παρόλο που σε άλλες περιοχές μερικά μεγαλύτερα ψάρια τρέφονται μ' αυτόν, προφανώς χωρίς παρενέργειες από την τοξίνη.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Ο Λαγοκέφαλος τρέφεται ως επί το πλείστον με ψάρια, κυρίως μπαρμπούνια ,σκορπιούς κ.α.. Τρέφεται επίσης και με μικρότερα άτομα του ίδιου είδους (κανιβαλισμός), κεφαλόποδα (χταπόδια, σουπιές και καλαμάρια), μαλακόστρακα, κυρίως καβούρια και σε μικρότερο βαθμό με εχινόδερμα, κυρίως αχινούς. Στα στομάχια βρέθηκαν επίσης τεμάχια από θαλάσσια φυτά ή φύκια, κομμάτια από δόλωμα(σάρκα κόκαλα ζώου, πατάτες κ.λ.π.) καθώς και αρκετά κομμάτια από δίχτυ και αγκίστρια από παραγάδια ή καθετές. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσοστό των στομαχιών που περιείχαν ψάρι, περιείχε επίσης και κομμάτια από δίχτυ. Αυτό είναι, κατά πάσα πιθανότητα, μια ένδειξη ότι ο λαγοκέφαλος τρέφεται με γρήγορα ψάρια μόνο όταν είναι ήδη παγιδευμένα στα δίχτυα, τακτική η οποία είναι προφανώς πολύ αποδοτική ενεργειακά. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα ο λαγοκέφαλος να χρησιμοποιεί τα δίχτυα για να συλλαμβάνει γρήγορα ψάρια, σπρώχνοντάς τα μέσα σε αυτά. Αν αυτό ισχύει, αποτελεί ένδειξη υψηλής νοημοσύνης ,αφού τέτοιου είδους συμπεριφορά παρατηρείται σε εξελικτικά ανώτερους οργανισμούς, όπως είναι τα θαλάσσια θηλαστικά (π.χ. δελφίνια). Σε κάθε περίπτωση, ο λαγοκέφαλος φαίνεται να είναι πολύ ευπροσάρμοστο είδος, σε ότι αφορά τις διατροφικές του συνήθειες και τακτικές, γεγονός που μπορεί σε κάποιο βαθμό να εξηγήσει την επιτυχή του εγκατάσταση , σε σχέση με άλλα είδη, στο νέο περιβάλλον.

ΠΙΘΑΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ
Στις 7-9 Δεκεμβρίου 2010, οργανώθηκε στην Κύπρο, συνέδριο της FAO-EastMed, με θέμα τη λεσσεψιανή μετανάστευση και τις επιπτώσεις της στην αλιεία της ανατολικής Μεσογείου, όπου συζητήθηκε μεταξύ των εκπροσώπων των χωρών της περιοχής, η παρουσία του λαγοκέφαλου και τα προβλήματα που αυτός προκαλεί στην αλιεία αλλά και στο θαλάσσιο περιβάλλον γενικότερα. Η κοινή διαπίστωση ήταν ότι, αν και η παρουσία του είδους είναι έντονη σχεδόν παντού, καμία χώρα δεν το έχει μελετήσει σε βάθος, ούτε έχει βρεί προς το παρόν τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων που δημιουργεί. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το είδος εξαπλώνεται πλέον ραγδαία και ο περιορισμός αυτής της εξάπλωσης φαίνεται εξαιρετικά δύσκολος, αν όχι αδύνατος. Μια πιθανή λύση που μελετήθηκε από το ΤΑΘΕ ήταν η εξαγωγή του είδους σε χώρες της ανατολής(π.χ. Ιαπωνία, Κίνα, Κορέα) όπου έχει μεγάλη εμπορική αξία.
Μια τέτοια λύση, όχι απλά θα έλυνε το πρόβλημα, αλλά θα μετέτρεπε το μειονέκτημα σε πλεονέκτημα.
Συμπερασματικά σχετικά με την εμφάνιση και τον έλεγχο πληθυσμού του λαγοκέφαλου στην Ανατολική Μεσόγειο και πιο συγκεκριμένα στη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Κρήτης, συμπεραίνουμε ότι μπορούμε μόνο να σταματήσουμε τη ραγδαία εξάπλωση του αλιεύοντας τα μεγάλα είδη τους μήνες Μάιο - Ιούνιο-Ιούλιο και Αύγουστο, μήνες της αναπαραγωγικής του περιόδου. Με αυτόν τον τρόπο θα ελαχιστοποιηθούν όλες οι προαναφερόμενες ζημίες που προκαλεί ο λαγοκέφαλος στο θαλάσσιο οικοσύστημα της περιοχής αλλά και στα αλιευτικά εργαλεία των αλιέων.
Ο Λιμενάρχης
Αντιπλοίαρχος Λ.Σ.
ΣΠΥΡΟΣ ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ