Τα Χριστουγεννιάτικα έθιμα σε χώρες της Ευρώπης!

Τι έθιμα έχουν άραγε στις υπόλοιπες χώρες κατά τις εορτές των Χριστουγέννων; Στις χώρες της Ευρώπης οι περισσότεροι πολίτες είναι Χριστιανοί, κάποιοι Ορθόδοξοι και κάποιοι Καθολικοί. Όλοι γιορτάζουν τα Χριστούγεννα την ίδια ημέρα, αλλά η κάθε χώρα με διαφορετικό τρόπο. Ας δούμε τι κάνει ο κάθε λαός, ξεκινώντας από τη δική μας χώρα, την Ελλάδα.

Τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα είναι μία από τις μεγαλύτερες θρησκευτικές εορτές. Την παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς τα παιδάκια πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι για να πουν τα κάλαντα. Σε κάποιες περιοχές, για να διώξουν τους καλικάντζαρους ανάβουν φωτιές ανήμερα των Χριστουγέννων στις 12 τα μεσάνυχτα. Στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι πρώτη θέση έχει το χοιρινό κρέας αλλά και το άφθονο κρασί. Ενώ την Πρωτοχρονιά τη θέση διεκδικεί η βασιλόπιτα που κρύβει μέσα της το τυχερό φλουρί, αφού λέγεται ότι αυτός που θα το κερδίσει, θα είναι τυχερός καθ' όλη τη διάρκεια της νέας χρονιάς.

Η παράδοση θέλει τα σπίτια να στολίζονται με καράβι και όχι με δέντρο, καθώς αυτό είναι ξενόφερτο έθιμο. Επίσης τα σπίτια και πολλές φορές οι κήποι ή τα μπαλκόνια στολίζονται με χριστουγεννιάτικα στολίδια!

Στα Θεοφάνια, που γιορτάζουμε τη βάπτιση του Ιησού καθαγιάζονται τα ύδατα και οι πιστοί πέφτουν στη θάλασσα για να πιάσουν τον Τίμιο Σταυρό. Έπειτα ο Ιερέας παίρνει τον σταυρό και περνάει από όλα τα σπίτια ώστε να διαβάσει την ευχή και οι πιστοί να προσκυνήσουν τον Σταυρό!

Πως όμως γιορτάζουν αυτές τις μέρες στις υπόλοιπες χώρες;

Βέλγιο:

Στο Βέλγιο ξεκινούν από νωρίς να γιορτάζουν τα Χριστούγεννα! Όταν έρχεται η μέρα του Sinterklaas, ο οποίος είναι ο αντίστοιχος Άγιος Βασίλης του Βελγίου! Ο Sinterklaas μαζί με τον βοηθό του Zwarte Piet μοιράζουν τα δώρα στα παιδάκια. Αυτά με τη σειρά τους κρεμάνε τις κάλτσες τους στο τζάκι και αφήνουν δίπλα σανό για το άλογο του Sinterklaas. 

Οι Βέλγοι τις ημέρες των εορτών ετοιμάζουν πολλές παραστάσεις αφιερωμένες στη Θεία γέννηση αλλά και λιτανείες. Αν βρεθείτε αυτές τις μέρες σε αυτή τη χώρα θα σας κάνουν εντύπωση οι υπαίθριες αγορές με τα χριστουγεννιάτικα στολίδια και τις διάφορες λιχουδιές. Η πιο γνωστή είναι η αγορά που στήνεται στην πλατεία η Sainte Catherine.

Γαλλία

Λίγο πιο κάτω από το Βέλγιο, στην όμορφη Γαλλία, τα Χριστούγεννα είναι η κορυφαία γιορτή του έτους! Αν και δεν ξεκινάει από πολύ νωρίς όπως στις υπόλοιπες χώρες, αφού η παραμονή των Χριστουγέννων είναι εργάσιμη μέρα, το βράδυ εκείνο ξεκινάει το γλέντι. Οι οικογένειες θα δειπνήσουν μαζί και μάλιστα με ένα τραπέζι που περιέχει όλα τα καλά! Αυτό το τραπέζι ονομάζεται "Ρεβεγιόν" και αποτελείται από μεγάλη γκάμα φαγητών! Αυτό το έθιμο μάλιστα έχει υιοθετηθεί από πολλές άλλες χώρες όπως και από την Ελλάδα! Την ίδια ημέρα, την παραμονή των Χριστουγέννων δηλαδή, ο Père Noël, ο Γάλλος Άγιος Βασίλης , μοιράζει τα δώρα στα παιδιά! Ένα ακόμη γαλλικό έθιμο είναι τα κόκκινα λουλούδια, γνωστά ως αστέρια των Χριστουγέννων που τα διακοσμούν μέσα στα σπίτια τους!

Γερμανία

Συνεχίζοντας με τη Γερμανία, εκεί όπου οι εορτές των Χριστουγέννων ξεκινούν πολύ νωρίς, από την αρχή του Δεκεμβρίου. Οι Γερμανοί δίνουν πολύ έμφαση σε αυτή τη γιορτή, όπου τα μπισκότα, το κέικ και οι λιχουδιές έχουν τον κύριο λόγο. Ο αντίστοιχος Άγιος Βασίλης της Γερμανίας είναι ο Ζανκτ Νίκλαους (ο Άγιος Νικόλαος) και είναι αυτός που φέρνει τα δώρα στα παιδιά στις 6 Δεκεμβρίου! Επίσης εκτός από τα δώρα κρατάει κι ένα δεματάκι με βέργες για να δείρει τα παιδιά που δεν ήταν φρόνιμα...

Οι Γερμανοί στολίζουν κι αυτοί τα σπίτια και τους κήπους τους βάζοντας κεράκια ή λαμπιόνια ενώ στους κήπους τοποθετούν έλατα με λαμπάκια! Ένα έθιμο που έχουν είναι το "Adventskranz". Πρόκειται για μια κατασκευή από κλαδιά ελάτου που είναι πλεγμένα έτσι ώστε να σχηματίζουν ένα στεφάνι. Στο στεφάνι απάνω είναι τέσσερις θέσεις με κεριά, που συμβολίζουν τις τέσσερις τελευταίες εβδομάδες πριν τα Χριστούγεννα. Κάθε Κυριακή ανάβουν ένα κερί παραπάνω, μετρώντας αντίστροφα το χρόνο που απομένει για τον ερχομό των Χριστουγέννων. Δηλαδή τέσσερις βδομάδες πριν τα Χριστούγεννα ανάβουν ένα κερί, την επόμενη βδομάδα δύο, την μεθεπόμενη τρία και τελικά την τελευταία Κυριακή πριν τα Χριστούγεννα ανάβουν τέσσερα κεριά.​

Στα σχολεία λαμβάνουν χώρα θεατρικές παραστάσεις με χριστουγεννιάτικα θέματα, ενώ τα παιδιά κάνουν ανταλλαγή δώρων! Στις εταιρίες διοργανώνονται χριστουγεννιάτικα τραπέζια για τους εργαζόμενους.

Αυστρία

Στην Αυστρία, έχουν λίγο πολύ τα ίδια έθιμα με τους Γερμανούς! Οι Αυστριακοί έχουν το ημερολόγιο "Adventskalender". Είναι ένα χριστουγεννιάτικο ημερολόγιο με τις ημέρες του Δεκεμβρίου το οποίο έχει πορτάκια. Κάθε μέρα ανοίγουν το αντίστοιχο πορτάκι το οποίο κρύβει μέσα του μια έκπληξη, που μπορεί να είνα​ι σοκολατάκι, ζαχαρωτό ή και παιχνίδι! Τα δώρα φέρνει το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων ο Βάιναχτσμαν ή ο «Χριστούλης». 

 Το πιο γνωστό σημείο αναφοράς της Βιέννης είναι η κεντρική πλατεία, Stephansplatz, με την περίφημη εκκλησία του Αγίου Στεφάνου, όπου κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων γίνεται ακόμη πιο φαντασμαγορική.

Ιταλία

Στην γειτονική μας Ιταλία τα Χριστούγεννα είναι η μεγαλύτερη γιορτή από άποψη διάρκειας, αφού ξεκινάει από τις 8 Δεκεμβρίου και ολοκληρώνεται στις 6 Ιανουαρίου. Στη διακόσμηση των σπιτιών κυριαρχούν τα Αλεξανδρινά όπως και στη Γαλλία, ενώ σχεδόν παντού δεσπόζει και η φάτνη. Στη δε φάτνη τοποθετούνται όλα τα πρόσωπα που την απαρτίζουν, εκτός από τον Ιησού, το ομοίωμα του οποίου τοποθετείται στις 24 Δεκεμβρίου το βράδυ. Τα παιδάκια λένε τα κάλαντα στις οικογένειές τους στις 25 του μήνα, ενώ υπάρχει και μία μέρα νηστείας, η οποία είναι η παραμονή των Χριστουγέννων.

Μια άλλη σημαντική ημερομηνία είναι στις 6η Ιανουαρίου κατά την οποία καταφθάνει τη νύκτα (μεταξύ 5-6 Ιανουαρίου) η διάσημη Befana η παλιά καλή και φτωχή μάγισσα που έρχεται και τρώει καρύδια και μπισκότα που της άφησαν τα παιδιά και πριν πετάξει μακριά, τους αφήνει δώρα μέσα στις γνωστές κάλτσες, κάρβουνα για τα άτακτα παιδιά και γλυκά και παιχνίδια για τα φρόνιμα.

Ισπανία

Στην Ισπανία ξεκινούν τον εορτασμό λίγο πιο αργά, στις 22 Δεκέμβρη, όπου την παραμονή έχουν το οικογενειακό δείπνο! Στα σπίτια τους διακοσμούν κλαδιά από πεύκα καθώς και αλεξανδρινά σε μπεζ και κόκκινο χρώμα. Στην Ισπανία έχουν τον πετεινό "Misa del Gallo" που ήταν πρώτος που έφερε το χαρμόσυνο μήνυμα της γέννησης του Ιησού. Επίσης κάνουν παρέλαση την οποία ονομάζουν "Cabalgata de Reyes"​ και κάποιοι ντύνονται όπως οι Τρεις Μάγοι και άλλες θρησκευτικές μορφές και μοιράζουν γλυκά στα παιδιά. Η εορταστική περίοδος ολοκληρώνεται την ημέρα των Φώτων, όπου οι Τρεις Μάγοι δίνουν τα δώρα στα παιδάκια.

Πολωνία

Στην Πολωνία οι ημέρες πριν τα Χριστούγεννα είναι ημέρες νηστείας. Την παραμονή μόλις εμφανιστεί το πρώτο αστέρι ξεκινούν το δείπνο τους, με πολλά και διάφορα φαγητά αφού έχει τελειώσει η περίοδος νηστείας. Στο τραπέζι των Πολωνών κυρίαρχο ρόλο έχει το λευκό τραπεζομάντιλο! Επίσης μοιράζουν μπισκότα ως ένδειξη αγάπης και συμφιλίωσης που συνοδεύεται με την ανταλλαγή θερμών ευχών. Στο τραπέζι αυτό αφήνουν και ένα σερβίτσιο άδειο, στην περίπτωση που εμφανιστεί κάποιος αναπάντεχος επισκέπτης. Τα σπίτια τους διακοσμούνται με αλεξανδρινά φυτά σε κόκκινο ή μπλε χρώμα και κλαδιά από πεύκα. Τα δώρα τοποθετούνται κάτω από το δέντρο και τα μοιράζει ο μικρότερος σε ηλικία χωρίς να είναι προκαθορισμένα για συγκεκριμένα άτομα, αφού είναι δώρα γενικής χρήσης.

Τσεχία

Στην Τσεχία ξεκινούν τις εορτές των Χριστουγέννων την 4η Δεκεμβρίου, ημέρα της εορτής της Αγίας Βαρβάρας, με ιδιαίτερες τιμές! Αυτή η ημέρα είναι αφιερωμένη στους μάρτυρες της περιόδου των πρώτων διωγμών κατά των Χριστιανών. Σε όλη τη χώρα μαζεύουν κλαδιά από κερασιές και προσπαθούν να τα διατηρήσουν στο νερό. Αν τα κλαδιά ανθίσουν μέχρι τις 25 Δεκεμβρίου, τότε λέγεται ότι φέρνουν τύχη και χαρά ή πιθανότητα γάμου την υπόλοιπη χρονιά! Η διακόσμηση γίνεται με κλαδιά κερασιάς και πεύκων αλλά και αλεξανδρινά σε όλο το σπίτι αλλά και στο τραπέζι του ρεβεγιόν!

Ιδιαίτερα γνωστές είναι οι υπαίθριες αγορές που στήνονται τις γιορτινές ημέρες, με αυτήν στο κέντρο της Πράγας να ξεχωρίζει!

Δανία

Θα ανέβουμε λίγο πιο ψηλά τώρα προς τις σκανδιναβικές χώρες για να δούμε τι έθιμα έχουν εκεί! Στη Δανία λοιπόν έχουν το έθιμο του κεριού, που το χρησιμοποιούν σαν ημερολόγιο. Τα παιδάκια έχουν αυτό το κερί που χωρίζεται με νούμερα, τα οποία αντιστοιχούν στις μέρες του Δεκέμβρη. Κάθε μέρα το ανάβουν, και το αφήνουν να καεί μέχρι τον επόμενο αριθμό.Ο τελευταίος αριθμός αντιστοιχεί στην παραμονή των Χριστουγέννων την οποία θα πάρουν και το δώρο τους! Τα στολίδια είναι χειροποίητα καθώς τα φτιάχνουν μόνοι τους για να διακοσμήσουν τα σπίτια τους, με το στεφάνι από αλεξανδρινό να ξεχωρίζει! Το στεφάνι αυτό έχει και 4 κεριά, ένα για κάθε Κυριακή, μέχρι την ημέρα των Χριστουγέννων. Πολύ γνωστά επίσης στη Δανία είναι τα καλικαντζαράκια γνωστά με το όνομα «Julenisser». Την παραμονή των Χριστουγέννων συγκεντρώνεται όλη η οικογένεια για να δειπνήσει, ενώ μέσα στη δική τους πίτα κρύβεται ένα μεγάλο αμύγδαλο και ο τυχερός που θα το βρει θα κερδίσει ένα δώρο!

Ολλανδία

Στην Ολλανδία ξεκινούν τις χριστουγεννιάτικες εορτές με μια παράδοση που αρχικά δεν είχε σχέση με τα Χριστούγεννα. Ο Άγιος Νικόλαος, "SinterKlaas" είναι αυτός που φέρνει τα δώρα και καταφθάνει στην Ολλανδία το Νοέμβριο, τρεις εβδομάδες πριν τη γιορτή του. Ο SinterKlaas έρχεται από το λιμάνι με το πλοίο του φορτωμένο με δώρα και εκεί τον υποδέχεται η Βασίλισσα Βεατρίκη με πολύ κόσμο! Τις επόμενες ημέρες ο Άγιος Νικόλαος μοιράζει τα δώρα του με τον βοηθό του Μαύρο Πιτ "Zwarten Piet". Ο στολισμός των σπιτιών γίνεται και εδώ με αλεξανδρινά και ξεκινάει όταν πια φύγει ο Άγιος Νικόλαος από τη χώρα!

Σουηδία

Στη Σουηδία οι εορτές ξεκινούν στις 13 Δεκεμβρίου με την ημέρα της Lucia (Βασίλισσα του Φωτός),  η οποία είναι η πιο μεγάλη νύχτα του χρόνου. Η Lucia σε κάθε σπίτι είναι η μεγαλύτερη κόρη της οικογένειας και ξυπνάει τους γονείς της τραγουδώντας το τραγούδι "Santa Lucia", φορώντας ένα λευκό μακρύ φόρεμα και στέμμα στο κεφάλι και τους προσφέρει καφέ και κουλουράκια ή ζεστό κρασί με μπαχαρικά , το λεγόμενο  glogg. Στη Σουηδία στολίζουν έλατο, μία παράδοση που ήρθε σε αυτούς από τη Γερμανία. Την παραμονή των Χριστουγέννων στο τραπέζι δεσπόζει το χοιρινό κρέας, ζελέ από γουρουνοπόδαρα και χυλός από ρύζι. Ενδιαφέρον είναι το έθιμο του doppa i grytan που σημαίνει βούτηγμα στην κατσαρόλα, κατά το οποίο όλα τα μέλη της οικογένειας βουτάνε μαύρο ψωμί σε μια κατσαρόλα με ζουμί από χοιρινό, λουκάνικο και μοσχάρι. ΣΕπίσης πολύ γνωστό φαγητό είναι το lutfisk, μπακαλιάρος λιαστός με κρεμώδη σάλτσα. Τα δώρα τα φέρνει το ξωτικό Jultomten​, που μένει στην καμινάδα του σπιτιού και τα ανοίγουν αμέσως μετά το δείπνο. Οι εορτές τελειώνουν στις 13 Ιανουαρίου γιατί ο τότε βασιλιάς Κνούτος αποφάσισε να εορτάζουν 20 ημέρες και όχι 12.

Φιλανδία

Σε αυτή τη χώρα μία από τις πιο σημαντικές ημέρες είναι η παραμονή των Χριστουγέννων, όπου οι εορτασμοί ξεκινούν από το μεσημέρι και σύμφωνα με την παράδοση η ειρήνη καλείται να εμφανιστεί σε κάθε γωνιά της χώρας! Η μέρα αυτή είναι αφιερωμένη στη μνήμη των νεκρών, οπότε σύμφωνα με το έθιμο επισκέπτονται τα νεκροταφεία, ενώ κατά τη διάρκεια της νύχτας τα νεκροταφεία φωτίζονται έντονα λόγω των αναμμένων κεριών. 

Βέβαια όταν ακούμε για τη Φιλανδία το μυαλό όλων μας, πάει και στον Άγιο Βασίλη, μιας και λέγεται ότι αυτή είναι η χώρα που κατοικεί. Πιο συγκεκριμένα έχει τη βάση του στη Λαπωνία, κοντά στο χωριό Ροβανιέμι, ακριβώς στα σύνορα του Αρκτικού κύκλου. Ο Άι Βασίλης την παραμονή των Χριστουγέννων πηγαίνει με το έλκηθρο που το σέρνουν οι τάρανδοι από σπίτι σε σπίτι για να μοιράσει τα δώρα στα παιδιά!

Νορβηγία

Στη Νορβηγία ο Julenissen, που είναι ο Νορβηγός Άι Βασίλης φέρνει τα δώρα στα παιδιά μαζί με τους βοηθούς του την παραμονή των Χριστουγέννων. Επίσης λέγεται πως φέρνει και καλή τύχη στο σπίτι και τον στάβλο! Τα παιδάκια βάζουν κάτω από το δέντρο μπολ με φαγητό, συνήθως κουρκούτι για τον Julenissen, για να τον ευχαριστήσουν που έρχεται από μακρυά μόνο και μόνο για να τους φέρει τα δώρα τους. Βέβαια ο εορτασμός των Χριστουγέννων στη Νορβηγία ξεκίνησε από τα γεωργικά έθιμα του χειμώνα και της εποχής της συγκομιδής. Η 25η Δεκεμβρίου ονομάζεται Julbrod, και όλη η οικογένεια μαζί με φίλους μαζεύονται για να γευματίσουν, σε ένα τραπέζι που έχει μέχρι και 60 διαφορετικά πιάτα!

Αγγλία

Στην Αγγλία ξεκινάει ο εορτασμός των Χριστουγέννων σχετικά νωρίς. Η παραμονή των Χριστουγέννων καθώς και η 25 Δεκεμβρίου είναι αργίες και δεν λειτουργεί τίποτα στη χώρα! Οι Άγγλοι στολίζουν τα σπίτια τους με αλεξανδρινά γύρω από τα τζάκια σε έντονο κόκκινο χρώμα αλλά και κλαδιά από γκι που τα κρεμούν από το ταβάνι. Σύμφωνα με την παράδοση όποιος βρεθεί κάτω από τα κρεμασμένα γκι, πρέπει να ανταλλάξει φιλιά με το αγαπημένο του πρόσωπο. Την ημέρα των Χριστουγέννων παίρνουνε δείπνο όλη η οικογένεια μαζί με φίλους, ενώ από κανένα τραπέζι δεν λείπει το παραδοσιακό φαγητό της Αγγλίας, που είναι η γαλοπούλα.

 

 

Ιστογραφία: Ernst, Eugen: Weihnachten im Wandel der Zeiten, Wissenschaftliche Buchgesellschaft