Φοροδιαφυγή: Χάνουμε ένα Ταμείο Ανάκαμψης κάθε 4 χρόνια

Χαμηλότερο χρέος κατά 35% θα μπορούσε να έχει η χώρα μας εάν κατάφερνε να περιορίσει τη φοροδιαφυγή που συντελείται στον ΦΠΑ ή, διαφορετικά, θα μπορούσε να έχει ένα Ταμείο Ανάκαμψης κάθε τέσσερα χρόνια.

Η φοροδιαφυγή ΦΠΑ στην Ελλάδα είναι από τις υψηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εξέλιξη που δεν έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, ωστόσο περιορίζεται κατά διαστήματα όταν συρρικνώνονται και οι συντελεστές ΦΠΑ.

Συνολικά από το 2000 μέχρι και το 2019 η χώρα μας έχει χάσει περισσότερα από 120 δισ. ευρώ από τον ΦΠΑ.

Το ποσό αυτό όχι μόνο θα μπορούσε να διευκολύνει τις πολιτικές των κυβερνήσεων των τελευταίων ετών, δεδομένου ότι θα οδηγούσε στη μείωση αρκετών φόρων που σηκώνει σήμερα η μισθωτή εργασία, κυρίως η μεσαία τάξη, αλλά θα μπορούσε όπως προαναφέρθηκε να περιορίσει δραστικά και το δημόσιο χρέος. Πάντως το Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί να οδηγήσει στον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Και αυτό καθώς μετά τα ηλεκτρονικά βιβλία (myDATA), τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα ηλεκτρονικά συστήματα της ΑΑΔΕ έρχονται και οι ταμειακές "κλειστού τύπου", που θα περιλαμβάνουν POS. Το project θα πρέπει να είναι λειτουργικό το 2024 κι από τη στιγμή που έχει ενταχθεί στα ορόσημα του Σχεδίου Ανάκαμψης, δεν τίθεται θέμα παρατάσεων ή αναβολών.

Επί της ουσίας, με αυτόν τον τρόπο η ΑΑΔΕ κάνει πράξη την online σύνδεση των ταμειακών μηχανών και των POS με το Taxis, έτσι ώστε οι ελεγκτικές υπηρεσίες να γνωρίζουν σε πραγματικό χρόνο ποιος είναι ο τζίρος της αγοράς και τι πρέπει αναμένεται στα κρατικά ταμεία.

Η κατάρτιση προδιαγραφών για τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα τερματικά POS, ώστε να πιστοποιείται ότι κάθε συναλλαγή POS θα καταγράφεται στην ταμειακή μηχανή και τα παραγόμενα δεδομένα θα διαβιβάζονται σε πραγματικό χρόνο στην εφορία.

Από παλαιότερα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών προκύπτει πως οι αξίες που θα έπρεπε να φορολογούνται σήμερα ανέρχονται στο ποσό των 130 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, τα 60 δισ. ευρώ εντάσσονται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ, άλλα 55 δισ. ευρώ στο 13%, 10 δισ. ευρώ στον υπερμειωμένο συντελεστή και τα υπόλοιπα σε διάφορες άλλες κατηγορίες. Ωστόσο, σήμερα οι αξίες που φορολογούνται ή, διαφορετικά, η βάση πάνω στην οποία επιβάλλεται ο ΦΠΑ, διαμορφώνονται στα 75 δισ. ευρώ. Δηλαδή για προϊόντα και υπηρεσίες ύψους 55 δισ. ευρώ δεν εκδίδονται φορολογικά στοιχεία, γεγονός που οδηγεί σε απώλεια εσόδων που κυμαίνονται από 5 έως 6 δισ. ευρώ ετησίως.

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το λεγόμενο "κενό ΦΠΑ" (VAT GAP), δηλαδή τη διαφορά μεταξύ των προσδοκώμενων και των πραγματικών εσόδων από τον ΦΠΑ, αποτυπώνει ότι η απώλεια εσόδων έχει οριακά βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια.

Ένας από τους λόγους που τα τελευταία χρόνια οι θεσμοί επέμεναν να αυξηθεί η απαλλαγή από το καθεστώς ΦΠΑ των επιχειρήσεων με ακαθάριστα έσοδα έως 25.000 ευρώ (από 10.000 ευρώ που είναι σήμερα) είναι το τεράστιο μέγεθος της φοροδιαφυγής που καταγράφεται. Υποστηρίζουν ότι με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί το διοικητικό κόστος που προκύπτει τόσο για τη φορολογική διοίκηση όσο και για τις μικρές επιχειρήσεις όσον αφορά τη συμμόρφωση των τελευταίων και την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους με το κανονικό καθεστώς ΦΠΑ. Επίσης, με την αύξηση του ποσού της απαλλαγής ευνοείται, συγκριτικά με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, η ανταγωνιστικότητα των μικρών επιχειρήσεων, καθώς δεν υποχρεούνται να επιβάλλουν ΦΠΑ στις παραδόσεις αγαθών και στις παροχές υπηρεσιών που πραγματοποιούν.

Σημειώνεται ότι το Αύγουστο του 2013 η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση στο 13% από 23% οδήγησε στη συρρίκνωση των απωλειών και της φοροδιαφυγής. Και αυτό καθώς η μείωση του συντελεστή είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί η φοροδιαφυγή στην εστίαση, που αποτελεί από τις μεγαλύτερες πληγές για τα δημόσια έσοδα. Είναι πλέον πασιφανές ότι η αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ όχι μόνο δεν φέρνει περισσότερα έσοδα στο κράτος, αλλά διογκώνει και τη φοροδιαφυγή, με πολλές επιχειρήσεις να σταματούν να εκδίδουν αποδείξεις προκειμένου να μπορέσουν να κατεβάσουν τις τιμές. Υπενθυμίζεται ότι στα χρόνια των μνημονίων η χώρα μας προχώρησε σε πέντε αυξήσεις στους συντελεστές ΦΠΑ, χωρίς να έχει σημειωθεί σημαντική άνοδος των εσόδων. Όπως προκύπτει από στοιχεία της Κομισιόν, το έλλειμμα ΦΠΑ δεν σχετίζεται μόνο με την απάτη, αλλά και με άλλα ζητήματα όπως πτωχεύσεις, στατιστικά λάθη, καθυστερήσεις πληρωμών κ.ά.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που δημοσιοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι απώλειες ανέρχονται σε 5,3 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα έχει τις μεγαλύτερες απώλειες στην Ε.Ε. μετά τη Ρουμανία, ενώ σε επίπεδο Ευρωζώνης κρατά τα σκήπτρα εδώ και αρκετά χρόνια. Είναι ενδεικτική η αναφορά που γίνεται στη μελέτη και συγκεκριμένα τονίζεται πως η απώλεια εσόδων από τον ΦΠΑ έχει εξαιρετικά αρνητικό αντίκτυπο στις κρατικές δαπάνες για δημόσια αγαθά και υπηρεσίες από τις οποίες εξαρτόμαστε όλες και όλοι, όπως τα σχολεία, τα νοσοκομεία και οι μεταφορές. Ο χαμένος ΦΠΑ θα μπορούσε, επίσης, να έχει αποδειχθεί επωφελής, τη στιγμή που τα κράτη μέλη προσπαθούν να καλύψουν το χρέος που προέκυψε κατά την αρχική ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19 ή να αυξήσουν τις φιλοδοξίες τους όσον αφορά τη χρηματοδότηση για το κλίμα.

Όπως προκύπτει από τη μελέτη το 2019, τα κράτη μέλη της ΕΕ εκτιμάται ότι απώλεσαν 134 δισ. ευρώ από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ). Το ποσό αυτό, όπως τονίζεται, αντιστοιχεί σε απώλειες εσόδων λόγω απάτης και φοροδιαφυγής στον τομέα του ΦΠΑ, αποφυγής και πρακτικών βελτιστοποίησης του ΦΠΑ, χρεοκοπιών και πτωχεύσεων, καθώς και εσφαλμένων υπολογισμών και διοικητικών σφαλμάτων. Αν και ορισμένες απώλειες εσόδων είναι αδύνατο να αποφευχθούν, η αποφασιστική δράση και οι στοχευμένες απαντήσεις πολιτικής θα μπορούσαν κάνουν πραγματικά τη διαφορά, ιδίως όσον αφορά τη μη συμμόρφωση.

Διαβάστε επίσης:

Συντάξεις Ιανουαρίου 2022: Νωρίτερα οι πληρωμές λόγω Χριστουγέννων

Ακίνητα: Προς παράταση ενός μήνα οι μεταβιβάσεις ακινήτων με τις παλιές αντικειμενικές