Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου: Το έργο, το κόστος και η επόμενη μέρα

Σχεδόν δύο μήνες πριν, ο δήμαρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός, κατά τη διάρκεια του δημοτικού συμβουλίου αναρωτήθηκε πως γίνεται ένα έργο που έχει προϋπολογιστεί με 22-23 εκ. ευρώ, τελικά να στοιχίζει πάνω από 52. Μία απορία, που μέχρι σήμερα δεν έχει απαντηθεί επαρκώς. Πορίσματα «φωτιά» από το Σώμα Επιθεωρητών Δημοσίων Έργων, καθυστερήσεις στην τήρηση των ημερομηνιών παράδοσης του έργου, αφαιρέσεις εργασιών από τις εργολαβίες, έντονη συζήτηση και ενίοτε καυγάδες στο δημοτικό συμβούλιο κάθε φορά που συζητείται το συγκεκριμένο θέμα,  δημοπράτηση με μόνο μία εταιρεία να εκδηλώνει ενδιαφέρον και η λίστα με όλα τα «παράδοξα» του συγκεκριμένου έργου δεν έχει τελειωμό.
 
Ήταν το 1975 όταν ο Ανδρέας Καλοκαιρινός  πρότεινε την κατασκευή του πολιτιστικού κέντρου. Ο Ανδρέας Καλοκαιρινός τότε ήταν επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ενώ δήμαρχος Ηρακλείου ο Μανώλης Καρέλης. Η πρόταση πέρασε ομόφωνα. Το 1982  προκηρύχθηκε πανελλήνιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, ο οποίος και έγινε ένα χρόνο αργότερα.
Από τότε πέρασαν αρκετά χρόνια και ήταν το 2005 όταν δημοπρατήθηκε η Α’ φάση του έργου.  Τον Απρίλιο του 2006 υπογράφεται η σύμβαση με τον μειοδότη και ενώ το 2008 οριζόταν ως ημερομηνία παράδοσης της Α’ φάσης, χρειάστηκε να περάσουν άλλα 6 χρόνια και το ΠΣΚΗ άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 2014. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι αφαιρέθηκαν εργασίες από την εργολαβία όπως το μεταλλικό στέγαστρο, εσωτερικά κουφώματα, καλώδια, σχάρες, UPS κτλ.
Στις 24 Αυγούστου του 2014 το ΠΣΚΗ άνοιξε τις πύλες του στο κοινό για ξενάγηση στο χώρο.  Ο τότε δήμαρχος Ηρακλείου, Γιάννης Κουράκης δήλωσε μεταξύ άλλων εκείνη την μέρα ότι το συγκεκριμένο έργο υπήρξε στόχος της δημοτικής αρχής από το 2003, ενώ πρόσθεσε ότι τα δημοτικά συμβούλια των τελευταίων 40 ετών είχαν στόχο ένα συγκρότημα πολιτισμού. Ο κ. Κουράκης σημείωσε  επίσης ότι ενώ όλα τα πολιτιστικά κέντρα είναι υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟ ή από άλλους φορείς, το ΠΣΚΗ είναι με πλήρη κυριότητα και ευθύνη του δήμου Ηρακλείου.
Δύο μήνες νωρίτερα, στις 3 Ιουνίου 2014 έγινε η δημοπράτηση της Β’ φάσης. Και παρόλο που 12 εταιρείες παρέλαβαν από την επιχείρηση τα συμβατικά τεύχη, μόνο μία εταιρεία και συγκεκριμένα η ΚΑΣΤΩΡ Α.Ε. (θυγατρική εταιρεία της ΑΚΤΩΡ Α.Ε.) κατέθεσε προσφορά. Η επιτροπή ακυρώνει τον διαγωνισμό. Τον Οκτώβριο του 2015, το Δ.Σ. της ΔΕΠΤΑΗ πήρε απόφαση να κατακυρώσει τον διαγωνισμό για την Β’ φάση του έργου. Η διοίκηση (με πλειοψηφία – είχε καταψηφίσει η αντιπολίτευση) αποφάσισε να δώσει το έργο στην ΚΑΣΤΩΡ, που ήταν και η μοναδική εταιρεία που κατέθεσε προσφορά, όπως είχε γίνει και το 2014.
Είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί ότι αρχές του 2014, αποφασίζεται η απένταξη του έργου από το Ε.Π. «Πολιτισμός» ενώ δύο χρόνια αργότερα ζητούν πίσω τα χρήματα από τον δήμο Ηρακλείου.
Στις 24/2/2016 η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης αποστέλλει τις εκθέσεις ελέγχου για το έργο «Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου» που διενεργήθηκαν από το σώμα επιθεωρητών δημοσίων έργων.
Τα δύο πορίσματα είναι σχεδόν 300 σελίδες όπου αναλυτικά περιγράφεται το έργο συνολικά και όλες οι διαπιστώσεις, τα συμπεράσματα και οι προτάσεις του σώματος.
Το ένα πόρισμα αναφέρει ξεκάθαρα ότι «η αδυναμία του φορέα υλοποίησης να ανταποκριθεί στις ανάγκες διοίκησης του έργου που καταδεικνύεται είτε με τις συνεχείς τροποποιήσεις του συμβατικού αντικειμένου, είτε με την ανατροπή της μελέτης δημοπράτησης, είτε με αυξήσεις των ποσοτήτων σύμβασης, είτε με μειώσεις του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης […] που οδήγησε στην απένταξη του έργου και την απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης με το ποσό 11.814.687,43 ευρώ». Οι ευθύνες επιρρίπτονται στην τεχνική υπηρεσία, στο Δ.Σ.  και στο τεχνικό συμβούλιο της ΔΕΠΤΑΗ.  Αναλυτικά στο πόρισμα αναφέρονται και οι έλεγχοι υπερκοστολόγησης και οι ζημίες που προέκυψαν ενώ, διαβάζοντας κανείς το πόρισμα διαπιστώνει ότι η φράση «κατά παράβαση του άρθρου τάδε» είναι τόσο συχνή που πραγματικά είναι να απορεί κανείς πως μπορούν σε ένα μόνο έργο να γίνουν τόσες παραβάσεις νόμων.
Στις 22/4/2016 το σώμα επιθεωρητών δημοσίων έργων αποστέλλει στην εισαγγελία πρωτοδικών Ηρακλείου την έκθεση καταγγελίας για το έργο «Κατασκευή μεταλλικού στεγάστρου Πολιτιστικού Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου». Συνοπτικά να αναφέρουμε ότι στην έκθεση προτείνεται η αναζήτηση πειθαρχικών ευθυνών. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικά από τα σημεία της έκθεσης.
«Οι νέες εργασίες εκτελέστηκαν από την ανάδοχο εταιρεία χωρίς προηγουμένως να έχει εγκριθεί – συμβασιοποιηθεί μέσω ανακεφαλαιωτικού πίνακα εργασιών, κατά παράβαση του άρθρου 57 του Ν. 3669/08».
«Η Διευθύνουσα υπηρεσία δεν εκτέλεσε το έργο με βάση τα συμβατικά στοιχεία, καθώς δεν προέβη έγκαιρα και εντός συμβατικού χρόνου στις απαιτούμενες ενέργειες προκειμένου:
Να διορθωθούν προμετρητικά σφάλματα
Να τροποποιηθεί η μελέτη για την έντεχνη ολοκλήρωση του έργου, καθ’ όσον η υπηρεσία το έκρινε ως αναγκαίο.
Να συμπεριληφθούν σε ΑΠΕ νέες εργασίες που κρίθηκαν από την υπηρεσία απαραίτητες για τη λειτουργική ολοκλήρωση του έργου κατά παράβαση των άρθρων 36 και 57 του Ν. 3669/08».
 
Τον Μάρτιο του 2016 ασκούνται από την εισαγγελία Ηρακλείου ποινικές διώξεις για τους χειρισμούς των προηγούμενων χρόνων. Στις 18 Απριλίου υπεγράφη η σύμβαση για τη Β’ φάση του έργου ανάμεσα στη ΔΕΠΤΑΗ και την ανάδοχο εταιρεία ΚΑΣΤΩΡ Α.Ε. Η σύμβαση προβλέπει την ολοκλήρωση του έργου σε 18 μήνες με ποσό 11.232.384,60 ευρώ. Το έγγραφο του ΥΠΠΟ, το οποίο επιβάλει δημοσιονομική διόρθωση στη ΔΕΠΤΑΗ είχε ημερομηνία 22/6/2016. Το συνολικό ποσό της διόρθωσης ανέρχεται σε 11.814.687,43 και αφορά τις δαπάνες που κρίθηκαν οριστικά ως μη επιλέξιμες για το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Πολιτισμός», το οποίο χρηματοδοτείται από το ΕΤΠΑ και από εθνικούς πόρους μέσω του ΠΔΕ. Η δημοσιονομική διόρθωση απαιτείται λόγω ανάκλησης της απόφασης του έργου. Τον Ιούνιο του 2016 βρισκόταν σε εξέλιξη ένορκη διοικητική εξέταση στη ΔΕΠΤΑΗ προκειμένου να διερευνηθούν οι ευθύνες και να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν πειθαρχικά παραπτώματα σε επίπεδο διοίκησης μετά τα πορίσματα των επιθεωρητών δημόσιας διοίκησης.
 
Το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου είναι ένα έργο το οποίο δεν έχει ολοκληρωθεί και βάσει της τελευταίας σύμβασης που υπεγράφη, αναμένεται να ολοκληρωθεί τα τέλη του 2017.  Ένα επίσης σημαντικό θέμα μετά και την πλήρη ολοκλήρωση και παράδοση του έργου είναι η κάλυψη του ετήσιου κόστους λειτουργίας. Ο πρώην δήμαρχος Ηρακλείου Μανώλης Καρέλλης, το 2011 μέσα από άρθρο του υποστήριζε ότι με συντηρητικούς υπολογισμούς το κόστος αυτό θα ανέρχεται στο ύψος των 3.000.000 ευρώ ετησίως.

Ο χρόνος είναι αυτός που πραγματικά θα δείξει αν το ΠΣΚΗ θα είναι σε θέση να καλύπτει ή όχι το ετήσιο κόστος λειτουργίας. Το τελικό κόστος κατασκευής και ολοκλήρωσης του έργου, ικανοποιητικές εξηγήσεις για την τόσο τεράστια διαφορά που υπάρχει στον προϋπολογισμό των 22 εκ. ευρώ σε σχέση με τα 52 εκ. ευρώ, απαντήσεις για όλα εκείνα που αναφέρουν τα πορίσματα είναι θέματα που θα απαντηθούν –τουλάχιστον ευελπιστούμε- εν καιρώ από τους αρμόδιους του έργου και από τους ειδικούς.
 
Μαρία Γιαμπουλάκη