Κορωνοϊού... κυρώσεις. Του Γιώργου Ι. Λιονάκη

Η παρουσίαση θα γίνει σε πέντε ενότητες. Α’ Εισαγωγή, Β’, Γ’, Δ’ οι Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου που έχουν εκδοθεί με χρονολογική σειρά και Ε’ ο Ποινικός Κώδικας.

Α. Η εξαιρετική κατάσταση που βιώνουμε αντιμετωπίζεται νομοθετικά με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου όπου Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ)  ονομάζεται το νομοθέτημα που θεσπίζεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, για τη νομοθετική διευθέτηση μίας έκτακτης περιπτώσεως εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης.

Παρακάτω θα προσπαθήσουμε με τρόπο κατά το δυνατόν σύντομο και απλό (θα ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ / με ΓΚΡΙ χρώμα θα είναι οι ΚΥΡΩΣΕΙΣ) να δούμε περιπτώσεις ταξιδιωτών που επιστρέφουν, περιπτώσεις σχολείων, θρησκευτικών χώρων, καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος κτλ, και την πρόσφατη απαγόρευση κυκλοφορίας, τις ειδικότερες ποινικές κυρώσεις, τα διοικητικά πρόστιμα και δεν ξεχνάμε σε κάθε περίπτωση τον Ποινικό Κώδικα και την σχετική, προϋφιστάμενη του κορωνοϊου, ρύθμιση που περιέχει.

Προσοχή, σε όλες τις ποινικές κυρώσεις υπάρχει η δυνατότητα τήρησης της Αυτόφωρης διαδικασίας.

Β. Είχε αρχικά εκδοθεί η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 25-02-2020 η οποία όριζε ότι:

Άρθρο πρώτο

Μέτρα πρόληψης, υγειονομικής παρακολούθησης και περιορισμού της διάδοσης της νόσου

1. Προς τον σκοπό της αποφυγής κινδύνου εμφάνισης ή και διάδοσης κορωνοϊού που ενδέχεται να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, μπορεί να επιβάλλονται μέτρα πρόληψης, υγειονομικής παρακολούθησης, καθώς και περιορισμού της διάδοσης της νόσου.

2. Τα μέτρα αυτά συνίστανται:

(α) Στην υποχρεωτική υποβολή σε κλινικό και εργαστηριακό ιατρικό έλεγχο, υγειονομική παρακολούθηση, εμβολιασμό, φαρμακευτική αγωγή και νοσηλεία προσώπων, για τα οποία υπάρχουν εύλογες υπόνοιες ότι μπορεί να μεταδώσουν άμεσα ή έμμεσα τη νόσο,

(ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ: όσοι είχαν ταξιδέψει σε χώρες μεγάλης διάδοσης)

(β) ……

(γ) στην επιβολή προληπτικών ελέγχων υγειονομικής φύσεως και κλινικών ή εργαστηριακών ελέγχων σε όλα ή επιμέρους σημεία εισόδου και εξόδου από τη χώρα μέσω αεροπορικών, θαλάσσιων……

(ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ: Ελέγχους σε αεροδρόμια και λιμάνια)

(δ)…..

(ε) στον προσωρινό περιορισμό προσώπων των περιπτώσεων (α) και (β) υπό συνθήκες που αποτρέπουν την επαφή με τρίτα πρόσωπα, από την οποία θα μπορούσε να προκληθεί μετάδοση της νόσου. Το μέτρο του προσωρινού περιορισμού δύναται να υλοποιείται σε κατάλληλο χώρο νοσοκομείου, υγειονομικής δομής, θεραπευτικού ιδρύματος, σε κατάλληλες δημόσιες ή ιδιωτικές εγκαταστάσεις προσωρινής διαμονής, ή και κατ` οίκον, ανάλογα με την απόφαση του αρμόδιου κάθε φορά οργάνου,

(ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ: αυτό είναι η ΚΑΡΑΝΤΙΝΑ-ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ και η περίπτωση α’ αφορά άτομα για τα οποία υπάρχουν υπόνοιες ότι μπορεί να μεταδώσουν την νόσο, πχ ταξιδιώτες)

(στ) στην προσωρινή απαγόρευση της λειτουργίας σχολικών μονάδων και πάσης φύσεως εκπαιδευτικών δομών, φορέων και ιδρυμάτων, δημοσίων και ιδιωτικών, κάθε τύπου και βαθμού, χώρων θρησκευτικής λατρείας…..

…….

(ζ) στην προσωρινή απαγόρευση της λειτουργίας θεάτρων, κινηματογράφων, χώρων αθλητικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, ιδιωτικών επιχειρήσεων, δημόσιων υπηρεσιών και οργανισμών, καθώς και γενικά χώρων συνάθροισης κοινού,

………

6. Όποιος δεν συμμορφώνεται με τα μέτρα του παρόντος άρθρου τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο (2) ετών (ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ 10 μέρες έως 2 έτη), εκτός αν η πράξη τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη.

(ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ: Η ΚΥΡΩΣΗ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΒΑΤΗ – έχει ρήτρα επικουρικότητας)

Γ. Εκδόθηκε κατόπιν η Πράξη Νομοθετικού Περιεχόμενου της 14/03/2020 η οποία στο άρθρο 23 όριζε ότι:

1. α) Αρμόδιες αρχές για τη διασφάλιση της εφαρμογής …..

β) Όργανα ελέγχου αποτελούν ……

2. Για όσο χρονικό διάστημα ισχύουν οι διατάξεις της περ. α` της παρ. 1, τα όργανα ελέγχου της περ. β` της παρ. 1 σφραγίζουν υποχρεωτικά τον χώρο, ο οποίος λειτουργεί κατά παράβαση των ανωτέρω μέτρων. Αντίγραφο της απόφασης σφράγισης και της σχετικής έκθεσης κοινοποιούνται αυθημερόν στην κατά τόπο αρμόδια αρχή αδειοδότησης της εν λόγω επιχείρησης, η οποία οφείλει πάραυτα να εκδώσει την απόφαση αφαίρεσης της άδειας λειτουργίας του χώρου, που λειτουργεί κατά παράβαση των σχετικών μέτρων, για όσο χρονικό διάστημα ισχύουν τα μέτρα της παρ. 1 του παρόντος βάσει των σχετικών αποφάσεων.

(ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ: ΣΦΡΑΓΙΣΗ ΧΩΡΩΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΣΥΜΜΟΡΦΩΝΟΝΤΑΙ και ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΓΙΑ ΟΣΟ ΙΣΧΥΟΥΝ ΤΑ ΜΕΤΡΑ)

3. Στον ιδιοκτήτη της επιχείρησης, που παραβιάζει τα μέτρα της παρ. 1 του παρόντος, εκτός από τις κυρώσεις που προβλέπονται στην παρ. 2 του παρόντος και χωρίς να θίγονται οι προβλεπόμενες στην παρ. 6 του άρθρου πρώτου της από 25.2.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου ποινικές κυρώσεις, επιβάλλεται με αιτιολογημένη πράξη της αρμόδιας αρχής, για κάθε παράβαση, διοικητικό πρόστιμο πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ.

(ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ: ΕΠΟΜΕΝΩΣ για τον ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ που παραβιάζει προβλέπει: α) Σφράγιση χώρου ΚΑΙ αφαίρεση άδειας λειτουργίας για όσο χρόνο ισχύουν τα μέτρα, β) φυλάκιση από 10 μέρες έως 2 έτη εκτός αν η πράξη τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη, γ) διοικητικό πρόστιμο 5.000 €)

……..

Δ. Εκδόθηκε κατόπιν η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 20-03-2020:

Άρθρο εξηκοστό όγδοο (68 ο)

Πρόσθετα μέτρα αντιμετώπισης του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19​

1. ……..

3. Για επιτακτικούς λόγους αντιμετώπισης σοβαρού κινδύνου δημόσιας υγείας που συνίστανται στη μείωση του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, είναι δυνατόν να επιβάλλονται ως μέτρα πρόληψης και για το απολύτως αναγκαίο χρονικό διάστημα, περιορισμοί ή απαγόρευση της κυκλοφορίας των πολιτών εν όλω ή εν μέρει στην Επικράτεια. (ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ: αυτό ανακοινώθηκε ότι θα ισχύσει από 23-03-2020 στις 06:00) Από τα μέτρα του προηγούμενου εδαφίου εξαιρούνται μετακινήσεις των πολιτών για την εξυπηρέτηση ζωτικών, προσωπικών ή επαγγελματικών, αναγκών τους που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν με άλλον τρόπο. …. Παράβαση της παρούσας επισύρει τις κυρώσεις της παρ. 2 του εξηκοστού ένατου άρθρου.

Άρθρο εξηκοστό ένατο (69 ο)

Μηχανισμοί ελέγχου μέτρων αντιμετώπισης του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού και διοικητικές κυρώσεις

1. Η περ. α. της παρ. 1 …..

2. Στο τέλος του εικοστού τρίτου άρθρου της από 14.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α` 64) προστίθεται παράγραφος 5 ως εξής:

«5. Στα φυσικά πρόσωπα, που παραβιάζουν τα μέτρα της παρ. 1 του παρόντος, χωρίς να θίγονται οι προβλεπόμενες στην παρ. 6 του άρθρου πρώτου της από 25.2.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α` 42) ποινικές κυρώσεις (ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ ότι εννοεί την φυλάκιση από 10 μέρες έως 2 έτη) και οι κυρώσεις που προβλέπονται στον Ποινικό Κώδικα (άρθρο 285 ΠΚ) επιβάλλεται με αιτιολογημένη πράξη της αρμόδιας αρχής, για κάθε παράβαση, διοικητικό πρόστιμο πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ».

Μένει να δούμε πως στην πράξη θα εξειδικευτεί και εφαρμοστεί η Απαγόρευση της Κυκλοφορίας (ενδεχομένως με νέα ΠΝΠ) καθώς και το πρόστιμο των 150 ευρώ που ανακοινώθηκε για κάθε παράβαση στην απαγόρευση της κυκλοφορίας και εάν ενδεχομένως τροποποιήσει το άρθρο 68 παρ. 3 που είδαμε παραπάνω, διότι η πράξη νομοθετικού περιεχομένου της 20-03-2020 που δίνει την δυνατότητα να αποφασιστεί ο περιορισμός ή η απαγόρευση της κυκλοφορίας (έως ότου να θεσπιστεί και εφαρμοστεί στην πράξη) είδαμε ότι προβλέπει ιδιαιτέρως αυστηρές κυρώσεις.

Ε. Δεν ξεχνάμε φυσικά το Άρθρο 285 του Ποινικού Κώδικα το οποίο θα δούμε εάν στην πράξη θα τύχει εφαρμογής και πότε καθώς οι ΠΝΠ που είδαμε προβλέπουν φυλάκιση από 10 ημέρες μέχρι δύο έτη, εκτός εάν υπάρχει διάταξη που να τιμωρεί την πράξη με βαρύτερες κυρώσεις και πράγματι ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει βαρύτερες κυρώσεις.

Υπάρχει άλλωστε η από 12-03-2020 σχετική Εγκύκλιος του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου απευθυνόμενη στους Εισαγγελείς Εφετών και Πρωτοδικών της χώρας με ρητή αναφορά στο άρθρο 285 του Ποινικού Κώδικα, θεωρώντας αυτονόητη την σχετική προς τούτο παρέμβαση των, εάν συντρέξει περίπτωση.

Άρθρο 285 ΠΚ:

Παραβίαση μέτρων για την πρόληψη ασθενειών

1. Όποιος παραβιάζει τα μέτρα που έχει διατάξει ο νόμος ή η αρμόδια αρχή για να αποτραπεί η εισβολή ή η διάδοση μιας μεταδοτικής ασθένειας τιμωρείται: α) με φυλάκιση έως τρία έτη ή χρηματική ποινή αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος για ζώα, β) με φυλάκιση και χρηματική ποινή αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος μετάδοσης της ασθένειας σε αόριστο αριθμό ανθρώπων.

2. Αν η παραβίαση είχε ως αποτέλεσμα να μεταδοθεί η ασθένεια σε ζώα, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών και χρηματική ποινή, και αν είχε ως αποτέλεσμα να μεταδοθεί σε άνθρωπο, επιβάλλεται κάθειρξη έως δέκα έτη.

3. Αν η παραβίαση είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο άλλου επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών και αν προκλήθηκε ο θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει ισόβια κάθειρξη.

4. Όποιος στις περιπτώσεις της παραγράφου 1 παραβιάζει τα μέτρα από αμέλεια, τιμωρείται: α) στην περίπτωση του στοιχείου α` με χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας και β) στην περίπτωση του στοιχείου β` με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή.

Γιώργος Ι. Λιονάκης, Δικηγόρος Ηρακλείου