Αγία Μαρίνα: Η προστάτιδα των παιδιών

Η Αγία Μαρίνα, γνωστή και ως Αγία Μαργαρίτα της Αντιόχειας στην Καθολική Εκκλησία ήταν Χριστιανή αγία και μάρτυς, που έζησε στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ. Συχνά συγχέεται με την Αγία Πελαγία καθώς «Μαρίνα» είναι το λατινικό αντίστοιχο του ελληνικού ονόματος «Πελαγία», η οποία ήταν γνωστή ως Μαργαρίτα.

Όμως στην πραγματικότητα η Αγία Μαρίνα δεν ταυτίζεται με την Αγία Πελαγία καθώς η πρώτη προέρχονταν από την Αντιόχεια της Πισιδίας και η δεύτερη από την Αντιόχεια της Συρίας. Tα άγια λείψανα της φυλάγονταν στην Κωνσταντινούπολη μέχρι την πρώτη άλωση της από τους Λατίνους, το 1204 μ.Χ., ενώ σύμφωνα με άλλες πηγές βρίσκονταν μέχρι το 908 μ.Χ. στην Αντιόχεια και στην συνέχεια μεταφέρθηκαν στην Ιταλία.

Σήμερα, τα άγια λείψανα της Αγίας Μαρίνας, φυλάγονται στην Αθήνα, σε ναό που φέρει το όνομα της ενώ η χείρα της έχει μεταφερθεί στη Μονή Βατοπεδίου στο Άγιο Όρος.

Γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Πισιδίας, στα χρόνια του αυτοκράτορα Κλαυδίου του Β’, το 270 μ.Χ. Η Αγία ήταν μοναχοθυγατέρα κάποιου ιερέα των ειδώλων, του Αιδέσιου (ή Αιδέσιμου), και όταν έμεινε ορφανή από μητέρα στα δώδεκα της χρόνια, ο πατέρας της ανέθεσε την ανατροφή της σε κάποια καλή γυναίκα. Εκείνη η παραμάνα, που ήταν μία πιστή κρυπτοχριστιανή, μαζί με τα κανακέματα που αρμόζουν στα μικρά παιδιά και τις ιστορίες που τους λένε, ξεκίνησε να μιλά στη μικρή Μαρίνα και για τον Χριστό. Έτσι σιγά-σιγά η αγία, με τη στοργή και την αγάπη εκείνης της ευλαβικής και μακάριας γυναίκας, κατηχήθηκε στην χριστιανική πίστη. Οι λόγοι του Κυρίου που άκουγε με προσοχή και με δίψα μάθησης, εισχώρησαν στο εύφορο έδαφος της ψυχής της και ρίζωσαν γερά, σαν τον καλό σπόρο του Ευαγγελίου. Σύντομα θα απέδιδαν πλούσιους καρπούς.

Αγία Μαρίνα: Προστάτιδα των παιδιών

Η μεγαλομάρτυς Μαρίνα είναι προστάτιδα Αγία της Λέρου. Στη Δυτική Χριστιανοσύνη η Αγία Μαρίνα (Αγία Μαργαρίτα) είναι προστάτιδα των εγκύων, του τοκετού, των πασχόντων από ασθένειες του ήπατος, των νοσοκόμων και του Κολεγίου Κουίνς του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ. Ο λαός θεωρεί την Αγία Μαρίνα προστάτιδα των καχεκτικών και φιλάσθενων παιδιών. Παλαιότερα, στην Αθήνα οι μητέρες οδηγούσαν τα παιδιά τους κατά την εορτή της στην ομώνυμη εκκλησία που βρίσκεται στο Λόφο των Νυμφών. Τους φορούσαν καινούργια ρούχα και άφηναν τα παλαιά στον περίβολο του ναού, με την ελπίδα να αποβάλουν τα παιδιά τους τις αρρώστιες από τις οποίες κατατρύχονταν.

Αγία Μαρίνα: Η αποκάλυψη της χριστιανοσύνης

Όταν έγινε 15 χρονών, αποκαλύπτει στον πατέρα της ότι είναι χριστιανή. Έκπληκτος αυτός απ’ αυτό που άκουσε, με μίσος τη διέγραψε από παιδί του. Μετά από καιρό, έμαθε για τη Μαρίνα και ο έπαρχος Ολύμβριος, που διέταξε να τη συλλάβουν για ανάκριση. Όταν την είδε μπροστά του, θαύμασε την ομορφιά της και προσπάθησε να την πείσει με κάθε τρόπο να αρνηθεί το Χριστό και να γίνει σύζυγος του.

Μάταια, όμως. Η Αγία Μαρίνα σε κάθε προσπάθεια του Ολυμβρίου αντέτασσε τη φράση: «Είμαι χριστιανή».Τότε ο σκληρός έπαρχος διέταξε να την ξαπλώσουν στη γη, και την καταξέσχισε άσπλαχνα με ραβδιά τόσο, ώστε η γη έγινε κόκκινη από το αίμα που έτρεξε. Έπειτα, ενώ αιμορραγούσε, την κρέμασε για πολλή ώρα και μετά τη φυλάκισε.
Αγία Μαρίνα: Η φυλακή ο μαρτυρικός θάνατος

Μέσα στην φυλακή μάλιστα συνέβη το εξής: ο διάβολος μεταμορφωμένος σε άγριο δράκοντα, προσπάθησε να κάνει την αγία να φοβηθεί. Αυτή όμως προσευχήθηκε στον Θεό και αμέσως ο δράκοντας άλλαξε μορφή και έγινε ένας μαύρος σκύλος και τότε η αγία άρπαξε ένα σφυρί και χτυπώντας τον στο κεφάλι και την ράχη τον ταπείνωσε. Όταν για δεύτερη φορά την εξέτασε και διαπίστωσε ότι η πίστη της Αγίας Μαρίνας ήταν αμετακίνητη στο Χριστό, την έκαψε με αναμμένες λαμπάδες.

Για την ακρίβεια, την κρέμασαν από τα χέρια και με αναμμένες λαμπάδες έκαιγαν το στήθος και τα πλευρά της. Κι έπειτα, την έριξαν με το κεφάλι προς τα κάτω μέσα σ’ ένα λέβητα γεμάτο νερό για να την πνίξουν. Αμέσως όμως έγινε σεισμός και ο φωτεινός σταυρός μαζί με το περιστέρι φάνηκαν και πάλι. Η Αγία ελευθερώθηκε από τα δεσμά της και με το που αναδύθηκε από το νερό δέχτηκε στο κεφάλι από το περιστέρι, αμάραντο λουλουδένιο στεφάνι.

Έτσι, ο λέβητας εκείνος του μαρτυρίου με το νερό, μετατράπηκαν για την Αγία σε κολυμβήθρα αναγεννήσεως, αφού ακόμη δεν είχε προλάβει να δεχτεί το βάπτισμα, που τόσο ποθούσε, στο όνομα της Αγίας Τριάδος. Το πλήθος που παρακολουθούσε το μαρτύριο, βλέποντας το θαύμα πίστεψε στο Χριστό, και αμέσως ο Ολύμβριος διέταξε τον αποκεφαλισμό όλων των πιστών.  Ταυτόχρονα, καταδίκασε και την Αγία Μαρίνα να αποκεφαλιστεί με ξίφος.

Αγία Μαρίνα: Ήθη, έθιμα και παραδόσεις

Την παραμονή της Αγίας Μαρίνας κατά τις 5:00 το απόγευμα ξεκινούσαν, ο παπάς του χωριού, οι επίτροποι της εκκλησίας με τα μουλάρια φορτωμένα τα καζάνια και τα ανάλογα τρόφιμα που θα φτιάχνανε το φαγητό στην Αγία Μαρίνα και θα μοιράζανε στον κόσμο μετά την λειτουργία. Γινότανε η
έπαρση της σημαίας της κοινότητας στην πλατεία μπροστά στο κοινοτικό κατάστημα, με τον Εθνικό Ύμνο που παιζότανε από το τοπικό λαϊκό συγκρότημα με κλαρίνο και λαούτο. Μετά προχωρούσε μπροστά η σημαία, πίσω ο παπάς, οι επίτροποι και άλλοι χωριανοί που θέλανε να διανυκτερεύσουν στην Αγία Μαρίνα και από πίσω ακολουθούσανε τα φορτωμένα μουλάρια.

Η πομπή ακολουθούσε την διαδρομή, Μπρίμπα, Νταλιάνα, Στρισόρου και στη συνέχεια στην Αγία Μαρίνα. Στην Αγία Μαρίνα τους περιμένανε τα τάματα προς σφαγή για το φαγητό. Δηλαδή δωρεές προβάτων, αρνιών που έκαναν διάφοροι χωριανοί προς την Αγία Μαρίνα. Αφού γινότανε ο εσπερινός μετά ακολουθούσε ο εθελοντισμός για την προπαρασκευή των εστιών μαγειρέματος και το μάζεμα των ξύλων από το δάσος.

Οι ειδικοί έσφαζαν τα ζώα και τα ετοίμαζαν για την άλλη μέρα

Τα εντόσθια γινόντουσαν κοκορέτσια για το βράδυ της παραμονής και για αυτούς που βοηθούσανε στην προπαρασκευή των φαγητών και άλλων εργασιών της εκκλησίας. Ανήμερα της Αγίας Μαρίνας πρωί-πρωί ξεκινούσε ολόκληρο το χωριό, γέροι, νέοι και μικρά παιδιά, να ανέβουν προς την Αγία Μαρίνα με τους τροβάδες γεμάτους τρόφιμα και δαμιτζάνες κρασί για το πανηγύρι. Γινότανε η λειτουργία, ακολουθούσε η δημοπρασία της εικόνας, δηλαδή όποιος θα προσέφερε τα περισσότερα
θα κρατούσε την εικόνα της Αγίας Μαρίνας κατά την λειτουργία που γινότανε έξω από την εκκλησία.

Οι πιο γνωστοί τελάληδες των δημοπρασιών ήτανε οι μακαρίτες μπάρμπα Στέλιος Κούτσιας (Μπέκιος) και Γiάννης Ντίκος (Καρκαμπέτας).

Φαγοπότι, πειράγματα, οργανοπαίχτες

Μετά την αρτοκλασία άρχιζε το μοίρασμα των φαγητών σχηματίζοντας μία μεγάλη ουρά γύρω από τα μεγάλα καζάνια και τα φαγητά συνήθως ήτανε κρέας – πατάτες, κρέας – μανέστρα ή κρέας – ρύζι. Εν τω μεταξύ πολλοί είχανε φτιάξει και τα δικά τους κεμπάπια και τα ψήνανε. Η κάθε οικογένεια είχε και το δικό της λημέρι κάτω από τις αγριοκερασιές. Ακολουθούσε φαγοπότι, πειράγματα και οι οργανοπαίχτες πηγαίνανε από παρέα σε παρέα και παίζανε τραγούδια της τάβλας που ζητούσε η κάθε παρέα αφού κερνούσε το ανάλογο τίμημα.

Οι περισσότεροι ζητούσανε τραγούδια της ξενιτιάς διότι είχανε πολλούς ξενιτεμένους, παίζανε πολύ και το τραγούδι του Καταραχιά αφού το βουνό το βλέπανε απέναντι. Το απόγευμα μετά το μεθύσι γινότανε χορός πίσω από την εκκλησία με τα τοπικά κλαρίνα και μόλις ο ήλιος έφτανε στην κορυφή των πέντε πύργων ξεκινούσανε όλοι για το χωριό με τους νέους οργανωμένους σε παρέα με την σημαία και τα όργανα μπροστά να παίζουν το τραγούδι της Κυρά Γιώργαινας.