Η Νομική, το Χάρβαρντ και οι βιομηχανικές ΑΠΕ, του Μάριου Διονέλλη

Η είδηση προέρχεται από την ειδησεογραφία της προηγούμενης εβδομάδας μα οι επιμέρους διαστάσεις της για μερικές δεύτερες σκέψεις. Με λίγα λόγια, η ομάδα των φοιτητών της Νομικής Αθηνών αναδείχτηκε νικήτρια σε έναν σημαντικό διεθνή διαγωνισμό εικονικής δικηγορίας αποσπώντας σημαντικά βραβεία και ξεπερνώντας ακόμα και την ομάδα των φοιτητών του φημισμένου Harvard. Ο διαγωνισμός αφορούσε θέματα διεθνούς επενδυτικής διαιτησίας και διεξήχθη στο King's College του  Λονδίνου, από τις 29 Οκτωβρίου έως την 1η Νοεμβρίου. Στην τελική φάση είχαν προκριθεί συνολικά 51 ομάδες μεταξύ των οποίων και αυτή της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
 
Μέχρι εδώ όλα ακούγονται καλά και το ρεπορτάζ θα μπορούσε να κλείνει με αναφορές στο υψηλό επίπεδο των ελληνικών πανεπιστημίων, που διαπρέπουν παρά τις αντίξοες συνθήκες , (αληθής διατύπωση φυσικά, αν και τις περισσότερες φορές η υψηλή ποιότητα δίνει το άλλοθι για ακόμα πιο αντίξοες συνθήκες...)
 
Στην περίπτωση αυτή όμως τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά...
 
Κοιτάζοντας λίγο πιο προσεκτικά την είδηση διαπιστώνουμε πως το θέμα πάνω στο οποίο διαγωνίστηκαν οι ομάδες έχει να κάνει με τον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, και μάλιστα μεγάλης κλίμακας και βιομηχανικού τύπου, ζήτημα που απασχολεί εδώ και χρόνια τις τοπικές κοινωνίες τόσο στην Κρήτη όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Οι φοιτητές λοιπόν κλήθηκαν να προσφύγουν (εικονικά έστω) για λογαριασμό μιας μεγάλη επενδυτικής εταιρίας - παραγωγού ενέργειας εναντίον ενός κράτους - υποδοχέα μιας υποτιθέμενης επένδυσης.
 
Ειδικότερα, οι έλληνες φοιτητές διέπρεψαν στο να στηρίξουν νομικά την εταιρία (που υποτίθεται πως επενδύει σε φωτοβολταϊκά πάρκα) στην προσφυγή της προς το κράτος, που υποτίθεται πως είχε προχωρήσει σε αλλαγές στη νομοθεσία του σε σχέση με τον συγκεκριμένο τομέα επενδύσεων. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το σενάριο της άσκησης, το κράτος είχε προβεί, δια νόμου, στην οριζόντια μείωση των εγγυημένων τιμών ρεύματος που αποδίδονται στις εταιρίες αλλά και στη ριζική αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου για τα φωτοβολταϊκά.
 
Και αν αυτά είναι απλά το σενάριο μιας νομικής άσκησης, η άσκηση εμφανίζεται αρκετά αληθοφανής αν σκεφτεί κανείς πως και τα δύο επίμαχα ζητήματα είναι με διαφορετικές διαστάσεις στο επίκεντρο της συζήτησης για την ενεργειακή πολιτική της Ελλάδας αλλά και στην ατζέντα του κινήματος κατά των βιομηχανικών ΑΠΕ. Τόσο οι αυξημένες χρεώσεις στους λογαριασμούς των πολιτών μέσω ΔΕΗ για να χρηματοδοτούνται οι ΑΠΕ, όσο και το αίτημα για αλλαγή του ειδικού χωροταξικού σχεδίου για τις συγκεκριμένες επενδύσεις (οι οποίες έφτασαν να χωροθετούνται ακόμα και μέσα σε περιοχές προστασίας της σύμβασης NATURA 2000), είναι κομβικά για το παραγωγικό πρότυπο των περιφερειών της χώρας τις επόμενες δεκαετίες.  
 
Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει μπει στο στόχαστρο μεγάλων ενεργειακών επενδύσεων, από εταιρίες - κολοσσούς του είδους, που ασφαλώς βλέπουν την κρίση ως ευκαιρία για αποδοτικές δουλειές εκμεταλλευόμενες τους φυσικούς πόρους της χώρας, με αντάλλαγμα αμφίβολα ανταποδοτικά έσοδα και  εξίσου αμφίβολες θέσεις εργασίας. Η συγκυρία της ανόδου μιας κυβέρνησης με κορμό την Αριστερά (που τουλάχιστον σε επίπεδο διακηρύξεων τάσσεται υπέρ της αυστηροποίησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας) κάνει να φαίνεται πολύ αληθοφανές το σενάριο της άσκησης. Αν μη τι άλλο, στην περίπτωση αυτή, το περίφημο αίτημα για σύνδεση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας αποκτά κάπως πιο περίπλοκο νόημα.
 
Πολύ περισσότερο το σενάριο της άσκησης χτυπάει "καμπανάκι" για την Ελλάδα καθώς προέβλεπε ότι το κράτος υποδοχέας επικαλείτο ακόμα και ζητήματα σχετικά με την ενεργειακή ασφάλειά του ή έκανε επίκληση της κατάστασης ανάγκης η οποία υποτίθεται επέβαλε την αλλαγή πολιτικής στον συγκεκριμένο τομέα.
 
Προάγγελος της TTIP
 
Το ίδιο σενάριο της άσκησης όμως, αποτελεί και προάγγελο εξελίξεων ως προς την εφαρμογή εμπορικών συμφωνιών στο χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δίνουν εξαιρετικά προνόμια στις ιδιωτικές εταιρίες βάζοντας τα εμπορικά τους συμφέροντα ακόμα  και πάνω από τη νομοθεσία των κρατών.
 
Το ζήτημα εξετάζεται αυτή την περίοδο από την Κομισιόν στο πλαίσιο της περιβόητης συμφωνίας TTIP (Διατλαντικής Συνεργασίας Εμπορίου και Επενδύσεων), όπου σύμφωνα με όσα έχουν διαρρεύσει προωθείται η δυνατότητα εταιριών να οδηγούν στα δικαστήρια κράτη και κυβερνήσεις, αν θεωρήσουν πως από τις αποφάσεις τους πλήττονται τα συμφέροντά τους (ακριβώς το σενάριο της νομικής άσκησης στο King's College δηλαδή). Οι αποφάσεις αυτές μπορεί να αφορούν περιβαλλοντική ή εργατική πολιτική (από την αλλαγή του ρυθμιστικού σχεδίου για τις ΑΠΕ μέχρι την οριζόντια αύξηση του κατώτατου μισθού) αρκεί να αποτελούν αποδεδειγμένα λόγο μείωσης των κερδών των εταιριών, ώστε να προσβληθούν και τελικά να ακυρωθούν.
 
Σε ένα τέτοιο λοιπόν σενάριο, οι φοιτητές της Νομικής Αθηνών αναδείχτηκαν πρωταθλητές κόσμου καταφέρνοντας να ξεπεράσουν ακόμα και το Harvard και να αποσπάσουν συνολικά 8 βραβεία. Εκτός από το βραβείο για τη νίκη στον Μεγάλο Τελικό του διαγωνισμού, η ελληνική ομάδα πήρε το "Βραβείο του Καλύτερου Υπομνήματος Προσφεύγοντος Επενδυτή",  το τέταρτο βραβείο "Καλύτερου Υπομνήματος αναφορικά με τον υπολογισμό της αποζημίωσης του επενδυτή", το Βραβείο για τον Καλύτερο Αγορητή του Μεγάλου Τελικού κ.α. 
 
Ασφαλώς στα παιδιά αξίζουν συγχαρητήρια για την απόδοσή τους. Εκείνο που μένει είναι να αναλογιστούμε κι εμείς οι υπόλοιποι αν αυτή είναι μια καλή είδηση...
 
Μάριος Διονέλλης
 
* Φωτογραφία από την απονομή των βραβείων στην ελληνική ομάδα