Λαμπροκουλούρες και κόκκινα αυγά: Μοσχομυρίζουν τα σπίτια τη Μεγάλη Πέμπτη

Την Μεγάλη Πέμπτη, ξεκινούν οι προετοιμασίες στα ελληνικά σπίτια για τον εορτασμό της Ανάστασης. Οι νοικοκυρές ζυμώνουν λαμπροκουλούρες ή τσουρέκια, πλάθουν πασχαλιάτικα κουλουράκια και βάφουν κόκκινα αυγά. Το αυγό συμβολίζει από την αρχαιότητα την ανανέωση της ζωής και το κόκκινο χρώμα το αίμα του Χριστού. Σε κάποια μέρη συνηθίζουν να τοποθετούν το πρώτο κόκκινο αυγό στο εικονοστάσιο του σπιτιού για να ξορκίσουν το κακό.
Ετυμολογικά η λέξη τσουρέκι προέρχεται από το τουρκικό "τσουρέκ" που αναφέρεται γενικά στις ζύμες και το ψωμί. Ωστόσο, εκείνο που συνδέει το συγκεκριμένο γλυκό με την παράδοση φαίνεται πως είναι περισσότερο το σχήμα του. Η πιο κλασική μορφή ενός τσουρεκιού είναι πλεγμένο σε πλεξούδα. Αναφορές λοιπόν θέλουν το πλεκτό σχήμα να συμβάλει στην απομάκρυνση των κακών πνευμάτων.
Η παράδοση επιβάλλει και τα κόκκινα αυγά. Η Μαρία Μαγδαληνή επισκέφτηκε αμέσως μετά τα γεγονότα της Σταύρωσης και της Ανάστασης τον αυτοκράτορα στη Ρώμη, προκειμένου να διαμαρτυρηθεί για την απόφαση του Πόντιου Πιλάτου. Όταν του διηγήθηκε τα γεγονότα και αναφέρθηκε στην Ανάσταση, εκείνος φάνηκε να δυσπιστεί. Τότε η Μαρία Μαγδαληνή του είπε πως προκειμένου να πιστέψει, το αυγό που κρατούσε στα χέρια της θα κοκκίνιζε μόνο του. Έτσι κι έγινε και αυτό είναι ένας από τους λόγους που βάφονται κόκκινα τα αυγά.

Έθιμα

Στην Πάτμο γίνεται αναπαράσταση του «Μυστικού Δείπνου» στην κεντρική πλατεία της Χώρας, όπου ο ηγούμενος της ιεράς μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγουπλένει τα πόδια 12 μοναχών, όπως έκανε και ο Ιησούς με τους μαθητές του.

patmos.jpg, by renas

Στη Σκιάθο, τα παιδιά του νησιού γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι, κρατώντας καλαμένιους σταυρούς στολισμένους με λουλούδια της άνοιξης και τραγουδούν τα κάλαντα της Μεγάλης Παρασκευής.
Στο Λιτόχωρο Πιερίας το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης στολίζονται οι επιτάφιοι, που φτιάχνονται από ανύπαντρες κοπέλες, οι οποίες όλη τη Σαρακοστή φτιάχνουν λουλούδια από ύφασμα.
Στα Κουφονήσια, μετά το τέλος της ακολουθίας των Παθών, οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στην εκκλησία και στολίζουν τον Επιτάφιο με άνθη, ενώ μια γυναίκα ψάλλει το «Μοιρολόι της Παναγίας». Οι γυναίκες της περιοχής παραμένουν στην εκκλησία κοντά στον Επιτάφιο μέχρι το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής.
Στη Σίφνο, οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τα παραδοσιακά «πουλιά της Λαμπρής» (πασχαλινές κουλούρες σε διάφορα σχήματα ζώων και πουλιών) στολισμένα με κόκκινα αυγά. Κατά την εσπερινή ακολουθία, όταν ο ιερέας διαβάσει το Έκτο Ευαγγέλιο, οι νέοι και οι νέες φεύγουν από την εκκλησία για να ανάψουν τα καντήλια των ξωκλησιών. Επιστρέφουν αργότερα για να στολίσουν τον Επιτάφιο.

dolmadakia.jpg, by renas

Στην Κρήτη, τη Μεγάλη Πέμπτη ένα συνηθισμένο φαγητό είναι τα ντολμαδάκια με αμπελόφυλλο, και φυσικά χωρίς κρέας. Οι παλιές νοικοκυρές προλάβαιναν να φτιάξουν και τα απαιτητικά, στην παρασκευή τους,  ντολμαδάκια, μαζί με όλα τα υπόλοιπα εδέσματα της ημέρας, κόκκινα αυγά, τσουρέκια και τα λαμπριάτικα κουλουράκια.