BBC: Αυτή είναι η «Ελβετία της Ελλάδας» (φωτογραφίες)

Υπάρχει μια περιοχή της Ελλάδας που είναι ελάχιστα γνωστή και ακόμη λιγότερο επισκέψιμη. Βαθιά στο εσωτερικό της ηπειρωτικής χώρας, αποκομμένη από τον υπόλοιπο κόσμο από βουνά, βρίσκεται η περιοχή των Αγράφων, για την οποία το BBC Travel έκανε ένα μίνι αφιέρωμα.

Το όνομά της το πήρε, γιατί όταν οι Βυζαντινοί γραφείς αντιμετώπισαν για πρώτη φορά την περιοχή, τη βρήκαν πολύ απομακρυσμένη για εγγραφή στους χάρτες τους, χαρακτηρίζοντάς την ως άγραφα μέρη, αχαρτογράφητη περιοχή. Οι Οθωμανοί, επίσης, βρήκαν την περιοχή πολύ απρόσιτη για έλεγχο, και έτσι τα Άγραφα έγιναν μία από τις ελάχιστες περιοχές της Ελλάδας που δεν έπεσαν ποτέ στην οθωμανική κατοχή.

Οι Αγραφιώτες, οι ανθεκτικοί και ανεξάρτητοι κάτοικοι αυτής της περιοχής, χρησιμοποίησαν αυτήν την οιονεί ανεξαρτησία για να καλλιεργήσουν τη γη τους σε κόμβο επαναστατικής δραστηριότητας. Ο θρυλικός αγωνιστής της ανεξαρτησίας, Αντώνης Κατσαντώνης, γεννήθηκε εδώ και ο επαναστάτης ηγέτης Γεώργιος Καραϊσκάκης χρησιμοποίησε τα Άγραφα ως βάση από την οποία τρομοκρατούσε τα οθωμανικά στρατεύματα στις πεδιάδες

Το 1823, μια οθωμανική φρουρά, υποχωρώντας από την παράκτια πόλη του Μεσολογγίου, έκανε μια παράλογη παράκαμψη μέσω των Αγράφων. Αποπροσανατολισμένοι από το ανελέητο τοπίο των βουνών, των δασών και των χαράδρων, έπεσαν σε ενέδρα από μια ομάδα 800 Ελλήνων μαχητών που τους εξόντωσε όλους από το χωριό Άγιος Βλάσιος σε μια από τις πιο γνωστές μάχες της Ελληνικής Επανάστασης. Οι Οθωμανοί δεν πλησίασαν ποτέ ξανά την περιοχή. Λίγα χρόνια αργότερα, τα Άγραφα έγιναν μέρος του ανεξάρτητου Βασιλείου της Ελλάδας.

Όχι ότι η ανεξαρτησία έφερε πολλά οφέλη στα Άγραφα. Η περιοχή παρέμεινε φτωχή και απομονωμένη και στα τέλη του 19ου αιώνα, πολλοί Αγραφιώτες άρχισαν να αναζητούν μια καλύτερη ζωή αλλού. Άλλοι πήγαν στις πεδιάδες, άλλοι στην Αθήνα. Πολλοί έψαξαν την τύχη τους στην Αμερική, ιδιαίτερα στην πόλη Σάρλοτ της Βόρειας Καρολίνας.

«Ο πρώτος Αγραφιώτης που μετανάστευσε στην Αμερική κατέληξε κάπως εκεί», εξήγησε η Ελισάβετ Παπαδοπούλου, η οικοδέσποινα του δημοσιογράφου του BBC στο χωριό Άγραφα της Φραγκίστας. «Έγραψε στους φίλους του στο χωριό ότι ήταν ένα ωραίο μέρος με άφθονη δουλειά και άλλοι τόσοι ακολούθησαν. Τώρα η Σάρλοτ έχει τη μεγαλύτερη κοινότητα Αγραφιωτών εκτός Ελλάδας».

Υπάρχει τόσο μικρή επίπεδη γη στα Άγραφα που πολλοί οικισμοί απλώνονται στις πλευρές των βουνών και η Φραγκίστα είναι στην πραγματικότητα δύο χωριά που χωρίζονται από μια μεγάλη χαράδρα, σημειώνει ο Alex Sakalis. «Ήμουν στην Ανατολική Φραγκίστα, ενώ η Δυτική Φραγκίστα έλαμπε σε απόσταση», αναφέρει χαρακτηριστικά.

«Εκείνο το βράδυ στην τοπική ταβέρνα, το αυτί μου “έπιασε” στο το τραπέζι δίπλα μου, δύο ηλικιωμένους άντρες να μιλούν εναλλάξ ελληνικά και αμερικάνικα αγγλικά. Συστήθηκαν ως Κωνσταντίνος “Ντίνο” Πανουργιάς και αδελφός του Ευάγγελος “Βαν”. Ο Ντίνο, ο μεγαλύτερος από τους δύο, είχε πρόσφατα γιορτάσει τα 91α γενέθλιά του», περιγράφει ο δημοσιογράφος.

Την επόμενη μέρα ο δημοσιογράφος μεταφέρθηκε πιο μακριά στην καρδιά των Αγράφων. Πέρασε από τη Δυτική Φραγκίστα, η οποία ήταν εμφανώς μεγαλύτερη και πιο ζωντανή από την ανατολική αδελφή της, με καφετέριες γεμάτες και ακόμη και ένα σχολείο με λίγους μαθητές.

Πιο πέρα, το τοπίο γίνεται πιο σαγηνευτικό. Κάτω από τα βουνά των Αγράφων (όπως και η περιοχή, θεωρούνταν πολύ απομακρυσμένα για να τους δοθεί άλλο όνομα), βρίσκονται οι τρεις μεγάλοι ποταμοί των Αγράφων - ο Αχελώος, ο Αγραφιώτης και ο Μέγδοβας - που διασχίζουν την περιοχή σαν παγωμένες μπλε μπούκλες. Ατελείωτα δάση με έλατα ξεχύνονται σε απόσταση, τα οποία φιλοξενούν αρκούδες και λύκους. Τα απόκρημνα χωριά ήταν σαν κολλημένες πεταλίδες στις πλαγιές των βουνών, με τις κόκκινες στέγες τους να καλύπτονται από καταπράσινο δάσος σαν να έχουν ανακτηθεί από την ίδια τη φύση. «Νιώθεις ότι μπαίνεις σε έναν διαφορετικό κόσμο», όπως το περιέγραψε η δημοσιογράφος Νατάσα Μπλάτσιου. «Ο κόσμος των Αγράφων».

Μερικές φορές η περιοχή φαινόταν σχεδόν αλπική, και τα Άγραφα συχνά έχουν πάρει το παρατσούκλι «η Ελβετία της Ελλάδας» από τους ντόπιους. Αρκετά πολυτελή χιονοδρομικά κέντρα περιβάλλουν τα σύνορα των Αγράφων, αν και δεν υπάρχουν στην ίδια την περιοχή. Αυτό είναι τελικά τα Άγραφα - άγραφη γη. Δεν έγινε επίσημη απογραφή εδώ μέχρι τη δεκαετία του 1950 (σήμερα ο πληθυσμός είναι μόλις 11.000), το ρεύμα ήρθε μόλις τη δεκαετία του 1980 και πολλά χωριά περιμένουν ακόμη για ασφαλτοστρωμένους δρόμους.

«Ευλογία και κατάρα η απομόνωση»

«Αυτή η απομόνωση ήταν ευλογία και κατάρα για τα Άγραφα», δήλωσε ο κάτοικος της περιοχής, Θωμάς Νταβαρίνος. «Έχει διατηρήσει τον παραδοσιακό τρόπο ζωής, με τη χλωρίδας και την πανίδα της Εδέμ, αλλά αυτό είναι επίσης ένα δύσκολο μέρος για να ζεις. Οι χειμώνες είναι μακροχρόνιοι και βάναυσοι και είναι εύκολο να αποκοπείς».

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Χουλιάρας για Αρκαλοχώρι: Οι σεισμοί θα συνεχιστούν για μήνες