Περί Πολιτιστικού, περί μουσικής και άλλων δαιμονίων. Της Λίλυς Δάκα

Το πολυαναμενόμενο Πολιτιστικό Κέντρο Ηρακλείου, λαμπερό και πανέμορφο, άνοιξε τις πύλες του, μετά από συμπληγάδες και αγώνες χρόνων πολλών. Η συγκίνηση και η χαρά ήταν έκδηλες . Δεν είναι και μικρό πράγμα άλλωστε. Είναι κάτι που, αν λειτουργήσει όπως όλοι ευχόμαστε, θα αλλάξει δραστικά τον πολιτιστικό χάρτη της πόλης μας.
Η Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, υπό τη διεύθυνση του Μύρωνα Μιχαηλίδη, ο οποίος ανέλαβε και την καλλιτεχνική διεύθυνση του ΠΣΚΗ, κήρυξαν την έναρξή του με τον πιο όμορφο τρόπο. Σε ένα πρόγραμμα ειδικά επιλεγμένο για την περίσταση, από την Ιταλίδα στο Αλγέρι του Ροσσίνι, το κοντσέρτο-ραψωδία του Γιάννη Μαρκόπουλου για λύρα και ορχήστρα, το κρητικό κοντσερτίνο για σαξόφωνο και ορχήστρα του Μίκη Θεοδωράκη, μέχρι τη σουίτα μπαλέτου από την όπερα «Le Cid»του Jules Massenet  και το Ιταλικό καπρίτσιο του P.I.Tchaikovsky,η μουσική πλημμύριζε το χώρο καταιγιστικά, μαγευτικά, όμορφα, με μια εξαιρετική ορχήστρα, με σπουδαίους σολίστες, και μια εμπνευσμένη, γεμάτη πάθος , σφρίγος και ζωντάνια, αποφασιστική και σίγουρη, διεύθυνση, από τον Μύρωνα Μιχαηλίδη. Ο εξωστρεφής και ορμητικός χαρακτήρας των έργων που ερμηνεύτηκαν, οι ωραίες και χαρακτηριστικές μελωδίες, η συνύπαρξη οργάνων, όπως η κρητική λύρα και το σαξόφωνο, με τη συμφωνική ορχήστρα, το μουσικό  ταξίδι από την Κρήτη στα άλλα μέρη του κόσμου, προσέδιδαν μια ιδιαίτερη χροιά στη συναυλία, και  θεμελίωναν με σαφήνεια, σε επίπεδο σημασιολογικό, την υφή  των ονείρων «που θα λάβουν εκδίκηση», όπως τόνισε ο μαέστρος στον εναρκτήριο χαιρετισμό του. «Ο έχων ώτα ακούειν , ακουέτω», θα προσθέταμε εμείς, με την πιο θερμή ευχή για καλή επιτυχία.
Καλή επιτυχία σε κάτι που, μουσικά μιλώντας, άρχισε με τους καλύτερους οιωνούς. Άρχισε με μια εξαιρετική ορχήστρα, με ένα πρωτότυπο, ενδιαφέρον και όμορφο πρόγραμμα, με έναν σπουδαίο  μαέστρο, σε μια υπερσύγχρονη, υψηλών προδιαγραφών αίθουσα. Ένα Μέγαρο στο Ηράκλειο, που σαφώς σηματοδοτεί μια νέα πορεία στο πολιτιστικό γίγνεσθαι του τόπου μας.
Το κοινό;  Μακάρι να μην  υπήρχε κανένα μελανό σημείο. Μακάρι να κοινωνούσαμε μόνο τη χαρά. Όμως, αρκετοί, πολλοί πολίτες του Ηρακλείου, βίωσαν αισθήματα αποκλεισμού και απόρριψης, σε αυτή τη γιορτή του πολιτισμού και της μουσικής. Ο τρόπος διάθεσης των προσκλήσεων δεν ήταν ο καλύτερος. Πολλοί, και πολλοί μουσικοί, και πολλοί μαθητές μουσικής, θα ήθελαν να βρίσκονται εκεί. Εκεί όπου έγινε αυτό το σημαντικό γεγονός. Για κάποιους, η μουσική είναι τρόπος ζωής. Τους αφορά άμεσα. Αν χάσουν κάτι σημαντικό, στενοχωριούνται. Στενοχωριούνται βαθιά και αληθινά. Δόθηκαν λίγες προσκλήσεις στο κοινό, σε ώρες που οι περισσότεροι εργάζονται. (10.00-13.00 Πέμπτη πρωί, και μέχρι τις 10.30 είχαν εξαντληθεί όλες). Θα μπορούσε να γίνει μια συναυλία για τους επίσημους προσκεκλημένους, κλειστή, και μια συναυλία για το κοινό, όπου όλες οι προσκλήσεις θα ήταν διαθέσιμες στα ταμεία του θεάτρου, με σειρά προτεραιότητας. Ακόμα και εισιτήριο να έμπαινε, οι πιο πολλοί θα ήταν πρόθυμοι να το πληρώσουν. Για κάποιους είναι εσωτερική ανάγκη, είναι θέληση βαθιά και ισχυρή να παρακολουθήσουν μια καλή συναυλία. Για τους μουσικούς της πόλης, αυτά τα εγκαίνια ήταν πολύ σημαντικά, μέσα τους, και πολλοί από αυτούς, δυστυχώς, στερήθηκαν αυτή τη ζωογόνο χαρά. Στερήθηκαν  κάτι πολύ περισσότερο από χαμόγελα στις φωτογραφίες. Στερήθηκαν χαμόγελο στην ψυχή τους. Κι άρχισε αυτή η όμορφη νέα πορεία, με πολλούς , και πολλούς μουσικούς μάλιστα, απόντες, αποκλεισμένους. Κρίμα. Τίποτα δε θα έπρεπε να σκιάσει αυτή τη λαμπερή αρχή. Οι μουσικοί που ζουν και δραστηριοποιούνται σ’ αυτή την πόλη, δε θα μπορούσαν βέβαια να συνεισφέρουν στην κατασκευή του Πολιτιστικού. Δεν είναι μηχανικοί, δεν είναι διοικητικοί υπάλληλοι, δεν είναι πολιτικοί, δεν είναι θεσμικά πρόσωπα. Είναι μουσικοί,, είναι δάσκαλοι, συνεισφέρουν δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ώστε να προάγεται ο πολιτισμός, ώστε  να ανθίζει η τέχνη. Μα αυτή η προσφορά είναι άυλη. Δε μετριέται. Πάντως όχι με αριθμούς
Και ας μεταφερθούμε σε μια εξίσου σημαντική συνέχεια, στη συναυλία της ορχήστρας Νέων Κρήτης. Σε μια αίθουσα παλιά, με βάρος ιστορικό, με παρελθόν  ένδοξο και παρόν ενεργό,  στη Βασιλική Αγίου Μάρκου. Τα παιδιά παίζουν για τα παιδιά, και η συναυλία ήταν εξαιρετική. Μαζί με τους καθηγητές τους, τα παιδιά έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους. Η ορχήστρα, στον τρίτο χρόνο λειτουργίας της (μια εξαιρετική και αξιομνημόνευτη παροχή του Δήμου Ηρακλείου), έχει πια αποκτήσει έναν ήχο ομοιογενή και όμορφο, και απογειώνεται συνεχώς, χάρη στο πάθος και στο ταλέντο των παιδιών που τη στελεχώνουν, και χάρη στην ανεκτίμητη καθοδήγηση των δασκάλων τους.
  Η δημιουργία του Πολιτιστικού, καλείται να ενεργοποιήσει όλες τις καλές δυνάμεις. Και εκτός, και εντός. Είναι το μεγάλο διακύβευμα .Είναι η μεγάλη πρόκληση. Διεθνής προβολή, αλλά με αλληλεπίδραση του ντόπιου δυναμικού. (Στη συναυλία της Ορχήστρας Νέων Κρήτης , κανείς δε χειροκρότησε ανάμεσα στα μέρη των έργων-ας επισημανθεί, καθώς έγινε λόγος για διαπαιδαγώγηση του κοινού.) (Ας επαινεθεί, επίσης, το γεγονός ότι επιτέλους (!), πρόσθεσαν καρέκλες στη Βασιλική Αγίου Μάρκου και έτσι δεν ήταν αναγκασμένοι οι περισσότεροι να παρακολουθήσουν τη συναυλία όρθιοι!)
Μεγάλες παραγωγές, διεθνής προβολή, εξωστρέφεια, πρωτότυπες συναυλίες, η Κρήτη αλληλεπιδρώντας με τον κόσμο όλο, με το παρελθόν, με το παρόν, με το μέλλον, με τη διεθνή μουσική πραγματικότητα, αλλά και σεβασμός, και διάλογος, και συμμετοχή, με το ντόπιο δυναμικό. Είναι μια λεπτή γραμμή, που αποτελεί όμως την ειδοποιό διαφορά. Είμαστε Ηράκλειο, μια επαρχιακή πόλη με πολλές παθογένειες, αλλά και με εντυπωσιακό δυναμικό. Οι αγαθές δυνάμεις πρέπει να συμπορευτούν και να αλληλεπιδράσουν! Θέλει αρετή και τόλμη. Μια γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον, στην Κρήτη και στον κόσμο, στις ντόπιες δυνάμεις και στον απέραντο πολιτισμό.  Η ευχή είναι μία: Να πάμε μπροστά . Χωρίς εγωισμούς, χωρίς αποκλεισμούς. Για το καλό του τόπου. Για το μέλλον των παιδιών μας. Για τις όμορφες συναυλίες που θα βιώσουμε, όσοι πραγματικά το θέλουμε. Για τη συμμετοχή όσων αγωνίζονται, χρόνια τώρα, να συνεισφέρουν στο πολιτιστικό και μουσικό γίγνεσθαι. Ας γυρίσει η σελίδα! Είθε.
Λίλυ Δάκα, μουσικός, καθηγήτρια πιάνου στο Μουσικό Σχολείο Ηρακλείου
Μάρτιος 2019