Οδός Πεδιάδος, 1950 -1980 ή αλλιώς "Αναμνήσεις ζωής από την καρδιά του Μεγάλου Κάστρου" (φωτορεπορτάζ)

Οδός Πεδιάδος… Ένας από τους πιο ιστορικούς δρόμους του Ηρακλείου… Μια γειτονιά χτισμένη στις παρυφές των Ενετικών τειχών, η οποία με τον καιρό αφέθηκε στο έλεος του χρόνου…

Εν έτει 2014 η οδός Πεδιάδος δεν θυμίζει σε τίποτα τις ένδοξες μέρες του παρελθόντος, αποτελώντας πλέον μία από τις κακόφημες περιοχές του κέντρου της πόλης.

Πριν από μερικές εβδομάδες το ekriti.gr είχε αναδείξει το θέμα με σχετικό ρεπορτάζ. Σήμερα, δημοσιεύουμε αυτούσιο το εκπληκτικό κείμενο που μας απέστειλε παρακινούμενος από το εν λόγω ρεπορτάζ ο κ. Γιάννης Βλάχος, καθηγητής του ΤΕΙ Κρήτης, ο οποίος έζησε 30 ολόκληρα χρόνια στη γειτονιά.

Και μπορεί στο κείμενο να κυριαρχεί το στοιχείο της νοσταλγίας, ωστόσο φέρνοντας στην επιφάνεια το θέμα της παρακμής της οδού Πεδιάδος και των γύρω δρόμων, προσδοκούμε από τους αρμόδιους –και φυσικά από τη νέα δημοτική Αρχή- να μετατρέψει το πικρό αίσθημα της νοσταλγίας σε αίσθημα χαράς, σαν αυτό που νιώθουμε όταν βρίσκουμε κάτι το οποίο νομίζαμε ότι είχαμε χάσει για πάντα…

Νικόλας Αγγελίνος

Απολαύστε την κατάθεση ψυχής του κ. Βλάχου, στον οποίον ανήκουν οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το κείμενο:

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ….ΟΔΟΣ ΠΕΔΙΑΔΟΣ (1950-1980)

Οδός  Πεδιάδος,  ένας δρόμος 150 μέτρων, δίπλα στα Ενετικά τείχη, μέσα στην παλιά πόλη του Ηρακλείου, που συνδέει τις  3 Καμάρες  με την Καινούργια Πόρτα . Ένας δρόμος με την δική του ιστορία  η μάλλον με τις πολλές του ιστορίες. Ένας δρόμος ίσως άγνωστος στους σημερινούς νέους Ηρακλειώτες (εκτός από αυτούς που περνούν αναζητώντας  απεγνωσμένα να παρκάρουν το αυτοκίνητο τους από την Πλατεία Ελευθερίας μέχρι την Βίγλα). Ένας δρόμος που από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’80 έσφυζε από ζωή, με όμορφα περιποιημένα σπίτια με λουλουδιασμένες αυλές, με ανθρώπους ταπεινούς και πρόσχαρους, με οικογένειες με πολλά παιδιά που έκαναν αυτό το δρόμο να μοιάζει με παιδική χαρά.

Oδός Πεδιάδος (2013)

Δυο μπακάλικα και ένα ψιλικατζίδικο εξυπηρετούσαν τις καθημερινές ανάγκες της γειτονιάς (συνήθως πήγαιναν με ένα δεφτέρι στο χέρι και έλεγαν ..«γράφτα» ). Πολλές οικογένειες στην οδό Πεδιάδος και τους γύρω δρόμους (Τρυφίτσου και Ρενιέρη, ) ήταν πρόσφυγες από την Μ. Ασία. Η γειτνίαση των σπιτιών που ήταν το ένα διπλά στο άλλο, έφερνε τους ανθρώπους της κάθε γειτονιάς πολύ κοντά και όλοι ζούσαν σαν να ήταν μια μεγάλη οικογένεια. Όλες οι οικογένειες  της Οδού Πεδιάδος, από την μια άκρη μέχρι την άλλη, γνωρίζονταν μεταξύ τους και είχαν καλές σχέσεις, όχι όπως σήμερα που δεν γνωρίζουμε ποιος μένει στο διπλανό  διαμέρισμα η στον  επάνω όροφο. Πολλές  οικογένειες  νοίκιαζαν ένα η δυο δωμάτια του σπιτιού τους σε μαθητές και μαθήτριες από χωριά της επαρχίας που έρχονταν στο Ηράκλειο για να πάνε στο Γυμνάσιο. Η κοντινή απόσταση από το Γυμνάσιο «Αρρένων» (Καπετανάκειο ) και το «Θηλέων» στο Βαλτέ (Βαλιδέ) Τζαμί  (Πλατεία Κορνάρου) έκαναν την οδό Πεδιάδος ιδανικό μέρος για την διαμονή τους.

Οδός Πεδιάδος (2013)

Κάθε πρωινό, τους καλοκαιρινούς μήνες περνούσε με το κάρο του ο παγοπώλης,  μοιράζοντας τις παγοκολόνες στις πιο εύπορες οικογένειες που είχαν και παγωνιέρα. Νωρίς κάθε  πρωί περνούσε επίσης ο γαλατάς για να δώσει το γάλα στις νοικοκυρές που τον περίμεναν με μια κανάτα στην πόρτα τους. Αργότερα περνούσε και ο μανάβης με το γαϊδουράκι του για να προμηθεύσει τις νοικοκυρές με τα ζαρζαβατικά για το μαγείρεμα της μέρας  ενώ  τα απογεύματα όλα τα παιδιά  περιμέναμε να περάσουν  ο κουλουρτζής , ο παγωτατζής και άλλοι  μικροπωλητές για να τις αγοράσουμε τις διάφορες λιχουδιές  με αντίτιμο  μερικές  δεκάρες .

Οδός Πεδιάδος (2003)

Με το σούρουπο, όλες οι γυναίκες έβγαζαν έξω από την πόρτα τους καρέκλες και  καθόντουσαν μέχρι αργά τα βράδια του καλοκαιριού για να δροσιστούν συζητώντας για τα οικογενειακά τους , κουτσομπολεύοντας και σχολιάζοντας τα συμβάντα της ημέρας. Τις πολύ ζεστές μέρες περνούσε τα απογεύματα και η υδροφόρα του Δήμου, που κατάβρεχε  το δρόμο για να δροσίσει την ατμόσφαιρα!.   Σπάνια περνούσαν αυτοκίνητα, και όταν αυτό συνέβαινε οι γυναίκες που καθότανε στο δρόμο, αναγκάζονταν να σηκώνονται  για να κάνουν στην άκρη δυσανασχετώντας  και κάνοντας την παρατήρηση στον ασεβή οδηγό που τόλμησε να περάσει από κει! Οι νεαροί και οι νεαρές αντίθετα μόλις βράδιαζε , χειμώνα καλοκαίρι, βρίσκονταν με δυο βήματα στην πλατεία των 3 Καμαρών για την καθιερωμένη βόλτα και το γνωστό νυφοπάζαρο.

Η Πεδίαδος  σχημάτιζε 3 μικρές πλατείες που ήταν το κέντρο της μάζωξης  των παιδιών της κάθε γειτονιάς όπου κάθε απόγευμα μέχρι αργά το βράδυ  παίζαμε κάθε λογής παιχνίδια που τα σημερινά παιδιά, είμαι σίγουρος ότι δεν γνωρίζουν πολλά από αυτά.

Ένα από τα ελάχιστα οικήματα της περιοχής που έχουν διατηρηθεί σε καλή κατάσταση (2013)

Ξυλίκι, μακρά γαϊδούρα, το λουρί της μάνας, ντελή, κουτσό, κυνηγητό , κρυφτό, σβούρο, το δακτυλίδι, η κολοκύθια, , κ.α. ήταν τα πιο συνηθισμένα. Οι φωνές ,τα ποδοβολητά και οι τσακωμοί  που συνόδευαν αυτά τα παιχνίδια  δεν περιγράφονται . Κάποτε μια γειτόνισσα , ενοχλημένη από  την φασαρία που κάναμε , βγήκε και μας έκανε παρατήρηση και μας έδιωξε να πάμε πιο μακριά, και παραπονέθηκε  για τα πολλά παιδιά που είχε αυτή η γειτονιά. Τότε μια άλλη γειτόνισσα που άκουσε τα παράπονα και την γκρίνια της, βγήκε και της φώναξε  με στόμφο «Μα τι περίμενες κυρά Χαρίκλεια, Παιδιάδος την είπανε ,παιδιά θα έχει!!» Τα παιχνίδια μας όμως δεν περιορίζονταν μόνο στην οδό Πεδιάδος.  Ο γειτονικός  λόφος του Προσκοπείου, το Ηρώον, η Βίγλα και τα γύρω Μπεντένια ήταν επίσης χώροι δράσης για τα παιχνίδια των μεγαλυτέρων παιδιών.

Ανακαινισμένο κτίριο επί της οδού Πεδιάδος (2013)

Στη δική μας γειτονιά ,εκεί που ήταν η ταβέρνα «οι Πράσινες Πόρτες», το πατρικό μου σπίτι ήταν  μέσα σε ένα αδιέξοδο (τσικμά το λέγαμε) και δίπλα στην μικρή πλατεία ήταν μια τουρκική βρύση με γούρνα και από πάνω μια επιγραφή στα αραβικά. Η κρήνη αυτή  ήταν το ορμητήριο και η βάση των παιγνιδιών μας (η κρήνη αυτή έχει αφαιρεθεί και σήμερα εκτίθεται  στο Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου) . Κάθε χρόνο στη κάθε γειτονιά ,μαζεύονταν όλοι και  ανοίγανε  τον κλείδωνα , ενώ  την βραδιά του αϊ  Γιαννιού , όλα τα στέφανα της πρωτομαγιάς  ρίχνονταν στην φωτιά και όλος ο δρόμος έμοιαζε με πανηγύρι.

Οδός Πεδιάδος (2013)

Εικόνες σαν αυτές και θύμισες πολλές περνάνε  από το νου μου κάθε φορά που περνώ από την παλιά μου γειτονιά , την οδό Πεδιάδος, τις περισσότερες φορές οδηγώντας βιαστικά. Όσες  φορές όμως περνάω περπατώντας ,στέκομαι και βλέπω τα ερειπωμένα σπίτια και θυμάμαι τα παιδιά , τους φίλους  τους γείτονες όλους που οι περισσότεροι έχουν φύγει , ενώ άλλοι, σαν έμενα,  έχουν μετακομίσει σε άλλες γειτονιές εντός ή εκτός πόλης, σε βίλες, η σε πολυκατοικίες και πολυτελή διαμερίσματα . Περπατώντας, σταματώ  και κοιτάζω  τα σπίτια που καταρρέουν, τις ρημαγμένες αυλές, τους χορταριασμένους τοίχους και θυμάμαι μια μια τις οικογένειες που έμεναν εκεί , τις όμορφες αυλές τους, τις μυρωδιές που έβγαιναν από τα ανοικτά παράθυρα, τα παιδιά που μεγάλωσαν στα σοκάκια αυτά και σήμερα είναι σημαίνοντα πρόσωπα της κοινωνίας του Ηρακλείου, επιστήμονες, επιτυχημένοι επιχειρηματίες , καλλιτέχνες και πολλοί άλλοι αξιόλογοι άνθρωποι, που δεν χρειάζεται να αναφέρω τα ονόματα τους , και θλίβομαι πραγματικά που βλέπω πως κατάντησε αυτός ο δρόμος από την εγκατάλειψη  με  την πάροδο του χρόνου. Είναι μια εικόνα που δύσκολα μπορεί κανείς να πιστέψει ότι βρίσκεται στην καρδιά του πιο κεντρικού σημείου της πόλης μας. Είναι μια εικόνα ερήμωσης, χωρίς φωνές παιδιών, χωρίς τους παλιές οικογένειες, χωρίς ζωή όπως την θυμάμαι. Ελάχιστα σπίτια έχουν ανακαινιστεί και αποτελούν την εξαίρεση στην σημερινή εικόνα του δρόμου, που όμως δίνουν την ελπίδα ότι έστω και τώρα κάτι μπορεί να αλλάξει και να αρχίσει πάλι η οδός Πεδιάδος να αποκτά ζωή και κίνηση, αλλά όχι από τα διερχόμενα αυτοκίνητα.

Οδός Πεδιάδος (2013)

Σήμερα οι  αρκετοί κληρονόμοι, και ιδιοκτήτες αυτών των σπιτιών θα ήθελαν να συντηρήσουν αυτά τα σπίτια και να δώσουν στο δρόμο αυτό όσο γίνεται το παλιό του χρώμα και αίγλη. Η πόλη μας χρειάζεται τέτοιες γειτονιές, αρκετά την ασχημύναμε με την τσιμεντοποίηση και την καταστροφή κάθε παλιού και παραδοσιακού. Δυστυχώς, αν και η δημοτική αρχή έχει κάνει και έχει  αναδείξει πολλά μνημεία και ιστορικές περιοχές της πόλης μας, με αξιόλογα έργα αξιοποίησης και εξωραϊσμού, στην οδό Πεδιάδος ,δεν έχει γίνει απολύτως τίποτε. Ο δρόμος έχει αφεθεί στην τύχη του και στη φθορά του χρόνου.  Ας ελπίσουμε ότι η νέα δημοτική αρχή θα δει αυτό το θέμα και θα φροντίσει να κάνει κάτι για αυτό τον πολυσύχναστο , κεντρικότατο αλλά παραμελημένο δρόμο της παλιάς πόλης.

Ι.ΒΛΑΧΟΣ