Κοινωνική πολιτική στο Βυζάντιο. Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

"Έλεγε ο άγιος Παΐσιος πως κάποιοι άνθρωποι είναι όπως τις μύγες και βλέπουν σε όλα τα πράγματα μόνο βρωμιές, ενώ άλλοι είναι όπως τις μέλισσες που δεν ασχολούνται με τις βρωμιές αλλά παίρνουν από όλα το νέκταρ για να φτιάξουν το μέλι τους. Έτσι κάποιοι, που νομίζουν ότι είναι και σπουδαίοι, στην πάνω από 1000 χρόνια ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας βλέπουν μόνο μελανά σημεία και κανένα καλό. Εμείς όμως όπως οι μέλισσες ας συλλέξουμε λίγο νέκταρ από το βιβλίο «Βυζαντινός Πολιτισμός» του σπουδαιότερου Βυζαντινολόγου Στήβεν Ράνσιμαν.

«Αναρίθμητοι κανονισμοί περιβάλλανε την εμπορική ζωή της Αυτοκρατορίας. Οι περιορισμοί και οι κανονισμοί αυτοί και η μεγάλη υπαλληλία που χρησιμοποιούσε η κυβέρνηση για να τους επιβάλλει, εμπόδιζε την διαφθορά ακόμα και στις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Περιορισμοί υπήρχαν παντού». Κάποτε ο άγιος Παΐσιος είχε κατσαδιάσει μερικούς ανώτερους υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών που πήγαν να τον επισκεφθούν «βάζετε υπερβολικά υψηλούς φόρους στους πολίτες και τους αναγκάζετε να ψάχνουν τρόπους να φοροδιαφεύγουν».

«Δεν μπορούσε κανείς να δανείσει παρά μόνο με τον καθορισμένο τόκο. Αυτοί που ασχολούνταν με ναυτικές επιχειρήσεις και άρα θα μετέφεραν προϊόντα μακριά από την Κωνσταντινούπολη έπαιρναν ας πούμε σαν από την Τράπεζα για τα χρήματά τους τόκο 12% , οι απλοί επαγγελματίες έπαιρναν 8% , οι απλοί άνθρωποι 6% και οι πλούσιοι μεγιστάνες μόνο 4%». Δεν μπορούν να καταλάβουν αυτή την κοινωνική ευαισθησία οι Κυβερνήσεις της Ελλάδας που κάμνουν ότι μπορούν για να γίνονται οι πλούσιοι πλουσιότεροι.

Στο Βυζάντιο υπήρχε άγρυπνο ενδιαφέρον για την συνεχή αύξηση του εμπορίου και των επιχειρήσεων. Τόσα χρόνια τι έκανε το ΤΕΒΕ για την ανάπτυξη του εμπορίου στην Ελλάδα ; Μου έλεγε πριν χρόνια συνάδελφος αδιόριστος που παρέδιδε ιδιαίτερα μαθήματα μαθηματικών. Στην αρχή που ξεκίνησε ήθελε και να είναι νόμιμος και να είναι συντάξιμα τα χρόνια αυτά που θα εργαζόταν με φροντιστήρια. Έτσι γράφτηκε στο ΤΕΒΕ. Το αποτέλεσμα ήταν να του παίρνει η εφορία και το ΤΕΒΕ το 50% των χρημάτων που έβγαζε κι έτσι προτίμησε να ξεγραφτεί κι ας έχανε και τα συντάξιμα. Συγχαρητήρια στην ανοιχτόμυαλη Οικονομία μας.

«Καθορισμένες ήταν οι ώρες εργασίας καθώς και οι μισθοί των εργατών. Απαγορευόταν αυστηρά να αγοράζει κανείς μεγάλες ποσότητες εμπορευμάτων και να τις πουλάει λιανικά στην στιγμή που τον συνέφερε. Τους αρτοποιούς και τους κρεοπώλες, που από την αποδοτικότητά τους εξαρτιόταν ο επισιτισμός της Πόλης, τους επιβλέπανε με εξαιρετικά μεγάλη αυστηρότητα και τις τιμές των τροφίμων τις κρατούσαν με τη βία χαμηλά ακόμα και σε εποχές λιμού». Βέβαια τότε δεν υπήρχαν οι πληρωμένοι δημοσιογράφοι των ΜΜΕ να πολεμούν τις Κυβερνήσεις αν κατά λάθος έπαιρναν κάποιο σωστό μέτρο.

Αρκετούς αιώνες υπήρχε δωρεάν διανομή του άρτου σε όλους τους πολίτες δηλαδή με απλά λόγια στην Κωνσταντινούπολη δεν πεινούσε κανείς. Και ο πιο ξεπεσμένος πολίτης το ψωμί της ημέρας θα το είχε. Κάντε σύγκριση με τον πολιτισμένο δυτικό κόσμο σήμερα. Δεν ενθάρρυνε ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος τους νέους να πηγαίνουν στην Ευρώπη για εργασία και έλεγε «στην Ελλάδα αν πεινάσεις θα σου δώσουν ένα πιάτο φαγητό ενώ εκεί θα σε αφήσουν να πεθάνεις». Ποτέ στο Βυζάντιο δεν έγινε επανάσταση για ψωμί, δηλαδή μια κομμουνιστικού τύπου επανάσταση.

«Ανεργία δεν υπήρχε. Ήταν πολύ δύσκολο να απολυθεί ένας εργάτης. Αν κάποιος άνθρωπος ικανός να εργαστεί ήταν άνεργος, τον έβαζαν αμέσως να κάνει κάποια εργασία κοινής ωφελείας γιατί πίστευαν ότι η οκνηρία οδηγεί στο έγκλημα και κάθε πλεόνασμα από την εργασία των άλλων πρέπει να δίνεται στους αδύνατους και όχι στους δυνατούς». Αυτά για τους δικούς μας Υπουργούς Οικονομίας και Εργασίας φαίνονται κινέζικα.

«Εξασφάλιζε τα συμφέροντα των καταναλωτών και άφηνε ένα σχετικό κέρδος για τους εμπόρους. Αυτή η πολιτική όμως ήταν πολύ δαπανηρή για το κράτος και μπορούσε να το κάμνει όσο εισέπραττε πολλά από τους φόρους όλων των εμπορευμάτων που διακινούνταν από την Κωνσταντινούπολη. Όταν όμως κάπου από τις Σταυροφορίες και μετά άρχισαν οι πολλές φοροαπαλλαγές των ιταλικών καραβιών τα έσοδα του κράτους μειώθηκαν πολύ και άρχισε ο οικονομικός μαρασμός». Στην Ελλάδα δεν φορολογούν όσο πρέπει τους δυνατούς οι Κυβερνήσεις επειδή στα λεφτά τους και στην δύναμη των ΜΜΕ τους στηρίζονται για να κερδίσουν τις εκλογές.

Ένα παράδειγμα ποιότητας της κοινωνικής πολιτικής της Κυβέρνησης είναι η αναστολή εργασίας που επέβαλε στους 7.000 υγειονομικούς. Οι δικαιολογίες για προστασία της δημόσιας υγείας όλοι καταλαβαίνουμε ότι είναι παραμύθι. Το Βυζάντιο είχε τέτοιο επίπεδο κοινωνικής πολιτικής επειδή στις θέσεις – κλειδιά βρισκόντουσαν άνθρωποι άξιοι και ικανοί, ενώ στην Ελλάδα πολύ συχνά δυστυχώς βρίσκονται άνθρωποι ανάξιοι και ανίκανοι"

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Ομαθιές: H πορεία του εδέσματος από το Βυζάντιο μέχρι σήμερα

Πολιτική επικοινωνία «ζωντανή ή ψηφιακή»; Του Θανάση Παπαμιχαήλ

Η Ανάσταση που δεν ήρθε ακόμα...Του π. Θεοφύλακτου - Κελί Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου Άγιο Όρος*