Αντικειμενικές αξίες: Οι αυξήσεις προκάλεσαν ήδη παρενέργειες

Δυσμενέστατες επιπτώσεις στη ζωή χιλιάδων φορολογουμένων προκαλούν ήδη ή αναμένεται να προκαλέσουν οι αυξήσεις που επιβλήθηκαν στις αντικειμενικές αξίες στα ακίνητα από την 1η Ιανουαρίου 2022.

Ήδη έχουν γίνει αντιληπτές ή πρόκειται σύντομα να εμφανιστούν τρεις σοβαρές παρενέργειες που περιορίζουν ή καταργούν οριστικά στοιχειώδη οικονομικά δικαιώματα πάρα πολλών νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ουσιαστικά, εξαιτίας της ανόδου των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων χιλιάδες φορολογούμενοι χάνουν ή πρόκειται να απολέσουν από φέτος δικαιώματα είσπραξης κοινωνικών επιδομάτων καθώς και δικαιώματα φοροαπαλλαγών.

Όπως προκύπτει, ειδικότερα, από τα στοιχεία για το ύψος στο οποίο έχουν διαμορφωθεί οι νέες αντικειμενικές τιμές των ακινήτων, το εγχείρημα της κυβέρνησης να προχωρήσει στην εξομοίωση των αντικειμενικών με τις αγοραίες αξίες των ακινήτων οδήγησε από την 1η-1-2022 στην αύξηση των αντικειμενικών τιμών για τα ακίνητα που βρίσκονται στο 55% των περιοχών («ζωνών») της χώρας και στη μείωσή τους μόνο στο 21%.

Οι αυξήσεις στις αντικειμενικές αξίες προκάλεσαν ήδη ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις αναμένεται να προκαλέσουν τις ακόλουθες παρενέργειες:

1. Απώλεια απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ. Σε όσες περιοχές αυξήθηκαν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων, χιλιάδες φορολογούμενοι με πολύ χαμηλά ετήσια εισοδήματα και μικρής αξίας ακίνητη περιουσία χάνουν κατοχυρωμένα δικαιώματα μερικής απαλλαγής από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) καθώς η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους αυξήθηκε και ξεπέρασε τα όρια μέχρι τα οποία αναγνωρίζονται τα δικαιώματα αυτά. Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, δικαιούχος απαλλαγής από το 50% του ΕΝΦΙΑ είναι κάθε φορολογούμενος που πληροί συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια και του οποίου η συνολική αντικειμενική αξία των κτισμάτων και των εντός σχεδίων πόλεων οικοπέδων δεν υπερβαίνει τα 85.000 ευρώ αν πρόκειται για άγαμο, τα 150.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο χωρίς παιδιά και τα 200.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο με ένα ή δύο εξαρτώμενα τέκνα.

Για παράδειγμα, ένας άγαμος φορολογούμενος που πληροί το προβλεπόμενο γι' αυτόν εισοδηματικό κριτήριο και έχει ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας 70.000 ευρώ, από τη στιγμή που η αντικειμενική αξία των ακινήτων του αυξήθηκε κατά 30% και έφθασε τα 91.000 ευρώ, έχασε το δικαίωμα απαλλαγής από το 50% του ΕΝΦΙΑ. Αυτό συνέβη διότι η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του, με την αύξησή της κατά 30% υπερέβη το όριο των 85.000 ευρώ μέχρι το οποίο του αναγνωρίζεται το δικαίωμα απαλλαγής από το 50% του ΕΝΦΙΑ.

2. Απώλεια δικαιωμάτων είσπραξης κοινωνικών επιδομάτων. Πάρα πολλοί φτωχοί πολίτες των οποίων η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους, μετά την αύξησήτης, θα υπερβεί το ισχύον κατά περίπτωση όριο μέχρι το οποίο τους αναγνωρίζεται το δικαίωμα είσπραξης διαφόρων κοινωνικών επιδομάτων και παροχών θα χάσουν τα δικαιώματα αυτά, ακόμη κι αν πληρούν τα προβλεπόμενα εισοδηματικά κριτήρια. Τον κίνδυνο αυτό αντιμετωπίζουν χιλιάδες δικαιούχοι του Ελαχίστου Εγγυημένου Εισοδήματος, του επιδόματος στέγασης και του επιδόματος θέρμανσης.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για να καταστεί κάποιος δικαιούχος είσπραξης του ΕΕΕ θα πρέπει, μεταξύ άλλων, η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του να μην υπερβαίνει τα 90.000 ευρώ αν είναι άγαμος, τα 105.000 ευρώ αν είναι έγγαμος ή έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και δεν έχει εξαρτώμενα τέκνα, τα 120.000 ευρώ αν είναι έγγαμος ή έχει σύμφωνο συμβίωσης και ένα εξαρτώμενο τέκνο, τα 135.000 ευρώ αν είναι έγγαμος ή έχει σύμφωνο συμβίωσης και έχει δύο εξαρτώμενα τέκνα και τα 150.000 ευρώ εάν είναι έγγαμος ή έχει σύμφωνο συμβίωσης και έχει αποκτήσει τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα. Αν λοιπόν η συνολική αντικειμενική αξία των ακινήτων ενός έγγαμου χωρίς τέκνα δικαιούχου του ΕΕΕ είναι σήμερα 100.000 ευρώ και αυξηθεί στα 110.000 ευρώ, ο συγκεκριμένος φορολογούμενος θα χάσει από το επόμενο έτος το δικαίωμα είσπραξης της συγκεκριμένης παροχής.

3. Απώλεια δικαιώματος ένταξης στο κοινωνικό τιμολόγιο της ΔΕΗ. ΔΕΗ-0,16% Χιλιάδες οικονομικά αδύναμοι πολίτες και φτωχά νοικοκυριά θα χάσουν το δικαίωμα ένταξης στο κοινωνικό τιμολόγιο της ΔΕΗ, καθώς η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους θα υπερβεί τα όρια μέχρι τα οποία αναγνωρίζεται το δικαίωμα αυτό. Για την ένταξη ενός άγαμου χωρίς τέκνα στο κοινωνικό τιμολόγιο θα πρέπει, μεταξύ άλλων, η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του να μην υπερβαίνει το ποσό των 120.000 ευρώ.

Για οικογένειες ή άλλα πολυπρόσωπα νοικοκυριά το όριο των 120.000 ευρώ προσαυξάνεται κατά 15.000 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος πέραν του ενός. Δηλαδή για μια τετραμελή οικογένεια (με πατέρα, μητέρα και δύο ανήλικα παιδιά) το όριο αντικειμενικής
αξίας για την ένταξη στο κοινωνικό τιμολόγιο είναι 180.000 ευρώ (120.000 ευρώ για τον σύζυγο και 15.000 ευρώ για τη σύζυγο και κάθε ένα από τα δύο εξαρτώμενα τέκνα). Αν λοιπόν, για παράδειγμα, μια οικογένεια τετραμελής - δικαιούχος του κοινωνικού τιμολογίου έχει ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας 170.000 ευρώ και η αξία αυτή αυξηθεί στα 190.000 ευρώ, τότε θα χάσει το κοινωνικό τιμολόγιο. Κι αυτό θα συμβεί διότι η συνολική αντικειμενική αξία των ακινήτων της οικογένειας θα έχει υπερβεί το όριο των 180.000 ευρώ μέχρι το οποίο της αναγνωρίζεται το δικαίωμα ένταξης στο κοινωνικό τιμολόγιο.

Διαβάστε επίσης:

Τουρισμός: Αισιοδοξία για έσοδα 15 δισ. ευρώ - Διεθνές ενδιαφέρον για επενδύσεις

Χωρίς επίσκεψη σε εφορία οι κληρονομιές ακινήτων