Πολιτιστική ξενάγηση σε Βροντήσι, Βαρσαμόνερο και Γόρτυνα (φωτο)

Με  ένθερμο υποστηρικτή την ηλιόλουστη μέρα και τις ομορφιές τις φύσης, ολοκληρώθηκε με επιτυχία την  Κυριακή 2 Απριλίου 2017 ακόμη μια ξενάγηση στον «Πολιτισμό της Κρήτης»  από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αγίου Ιωάννη. Το πρόγραμμα περιελάμβανε επίσκεψη στην Μονή Αγίου Αντωνίου στο  Βροντήσι, επίσκεψη στον Άγιο Φανούριο στο Βαρσαμόνερο και τέλος επίσκεψη στον Αρχαιολογικό χώρο της Γόρτυνας.

Με ξεναγό της πολιτιστικής εκδρομής, την κα Αθηνά Σφακάκη- Κυριακάκη η κάθε επίσκεψη απέκτησε ξεχωριστό χαρακτήρα.  Με το αναλυτικό λόγο στην τοποθέτηση της ιστορίας του κάθε χώρου, η ομάδα που συμμετείχε στην εκδρομή αποκόμισε πλήθος πνευματικών θησαυρών και γνώρισε από κοντά τόπους-μνημεία, της Κρητικής ιστορίας.
 

 

Πρώτος σταθμός της εκδρομής, η Ιερά Μονή Βροντησίου. Μια ανδρική μονή στην επαρχία Καινούργιου, ανάμεσα στα χωριά Ζαρός και Βορίζα, στους νότιους πρόποδες του Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 550 μ. Η μονή υπάγεται στο Ζαρό, από τότε που ο τελευταίος ήταν ακόμα κοινότητα. Βρίσκεται σε τοπίο με πανοραμική θέα προς Μεσσαρά και στα Αστερούσια Όρη. Ο δίκλιτος ναός Βροντησίου  είναι αφιερωμένος στον Άγιο Αντώνιο και στην Αναψηλάφηση του Αποστόλου Θωμά. Υπήρξε Μετόχιο της Μονής Βαρσαμόνερου αλλά δεν είναι εξακριβωμένο πότε ιδρύθηκε.

Επόμενος σταθμός, ο Άγιος Φανούριος στο Βαρσαμόνερο ένα μοναστήρι των πρώτων αιώνων της Ενετοκρατίας από το οποίο όμως σώζεται σήμερα μόνο ο ναός. Υπάγεται στο Δημοτικό Διαμέρισμα Βοριζίων. Απέχει από το Ηράκλειο μόλις 54 χιλιόμετρα. Η σημερινή εκκλησία είναι τρίκλιτη και έχει και νάρθηκα. Το παλαιότερο κλίτος είναι το βόρειο και είναι καθιερωμένο στην Παναγία.

Στο νότιο κλίτος αναφέρεται ως έτος τοιχογράφησης το 1400-1428. Το κλίτος αυτό είναι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη και στη νοτιοδυτική γωνία του διαμορφώθηκε ένα μικρότερο κλίτος, καθιερωμένο στον Άγιο Φανούριο. Αυτό κτίστηκε το 1426 και αναφέρεται το 1431 από τον Κρητικό ζωγράφο Κωνσταντίνο Ρίκο. Από τότε φαίνεται ότι επικράτησε το όνομα του Αγίου Φανουρίου και για το μοναστήρι. Ο εν λόγω άγιος εορτάζεται στην περιοχή ως τοπικός άγιος και η μνήμη του τιμάται στις 27 Αυγούστου. Η μονή αναστηλώθηκε μετά το 1947 από το Νικόλαο Πλάτωνα.

Τελευταίο μέρος της εκδρομής η αρχαία πόλη της Γόρτυνας, 45 χιλιόμετρα νότια του Ηρακλείου. Η Γόρτυνα,  αποτέλεσε την πρωτεύουσα της Κρήτης και της Κυρηναϊκής κατά την Ρωμαϊκή εποχή, κατοικήθηκε το 3000 π.Χ. περίπου και γνώρισε άνθηση κατά τη Μινωική περίοδο, μεταξύ του 1600 – 1100 π.Χ. Καταστράφηκε δύο φορές από σεισμούς, την δεύτερη μάλιστα ολοσχερώς. Στα ερείπιά της είναι χτισμένα τα χωριά Άγιοι Δέκα, Μητρόπολη και Αμπελούζος.
 

Στη Γόρτυνα οικοδομήθηκε ένας από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς, ο καθεδρικός ναός του Αγίου Τίτου, πρώτου επισκόπου της Κρήτης. Η βασιλική ανεγέρθηκε τον 6 αιώνα μ.Χ. και τα ερείπιά της σώζονται μέχρι σήμερα. Χαρακτηριστικό είναι και τα τρία νομίσματα της αρχαίας Γόρτυνας. Το ένα απεικονίζει την Ευρώπη. Το δεύτερο απεικονίζει επίσης την Ευρώπη.  Και  το τρίτο κέρμα δείχνει μια γυναικεία κεφαλή (προφανώς της Ευρώπης) με τυλιγμένα μαλλιά και ένα σκουλαρίκι.

Στην καρδιά της ρωμαϊκής Γόρτυνας βρίσκεται το Πραιτόριο, η έδρα του Ρωμαίου κυβερνήτη της Κρήτης. Το πραιτόριο κατασκευάστηκε τον πρώτο αιώνα μ.Χ., όμως τροποποιήθηκε σημαντικά στη διάρκεια των επόμενων οκτώ αιώνων. Στην ίδια περιοχή βρίσκονται τα ερείπια των ρωμαϊκών λουτρών καθώς και ο ναός του Απόλλωνα και ο ναός των Αιγυπτιακών Θεοτήτων. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών αποκαλύφθηκαν επίσης και άλλα τμήματα του ρωμαϊκού οικισμού, όπως το θέατρο, το οποίο είχε δύο εισόδους και ημικυκλική ορχήστρα, η περίμετρος της οποίας είναι σήμερα ορατή. Πίσω από το ρωμαϊκό θέατρο, χαραγμένες πάνω σε μεγάλες πέτρινες πλάκες, βρίσκονται επιγραφές με τους νόμους της Γόρτυνας, σε δωρική διάλεκτο, γραφή βουστροφηδόν  και σε κοινή θέα μέχρι σήμερα.
 

 

Στην Γόρτυνα βρίσκεται επίσης και ο αειθαλής πλάτανος, προστατευόμενος από το υπουργείο Πολιτισμού.   Σύμφωνα με τον μύθο της κλασικής ελληνικής μυθολογίας, στη Γόρτυνα κατέφυγε ο Δίας όταν, μεταμορφωμένος σε ταύρο, απήγαγε την Ευρώπη από τον Λίβανο. Ο Δίας έφτασε στην Γόρτυνα με μορφή ταύρου και την Ευρώπη καβάλα στην πλάτη του και μόνο κάτω από τoν ιερό αειθαλή πλάτανο πήρε ανθρώπινη μορφή εξαιρουμένου ενός μόνο μέλους τους σώματος του. Εκεί έκανε έρωτα στην Ευρώπη επί τρεις ατελείωτες μέρες και νύχτες. Από τη σχέση του Δία με την Ευρώπη γεννήθηκαν τρία παιδιά, τα οποία έγιναν ο βασιλείς των τριών Μινωικών παλατιών της Κρήτης. Όσον αφορά το αρχαίο θέατρο της Γόρτυνας δεν είναι  ακόμη προσβάσιμο, λόγω ανασκαφών στην περιοχή.

Φορτωμένη από αρχαία ιστορία και μνήμες του παρελθόντος, ολοκληρώθηκε η εκπαιδευτική εκδρομή του Πολιτιστικού Αγίου Ιωάννη κλείνοντας ουσιαστικά με τον καλύτερο τρόπο την  3η ενότητα του κύκλου ομιλιών με τίτλο "ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ".
 
Φωτογραφίες/ Ρεπορτάζ Μάρα Μπέκα