Αυτός είναι ο λόγος που οι Πάπες αλλάζουν όνομα μετά την εκλογή τους

Η αλλαγή ονόματος αποτελεί μία από τις πρώτες και σημαντικότερες ενέργειες κάθε νεοεκλεγμένου Πάπα. Το όνομα που επιλέγει ο εκάστοτε Ποντίφικας δεν είναι απλώς ένας τίτλος, αλλά καθορίζει την ταυτότητα με την οποία θα μείνει στην ιστορία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και θα σηματοδοτήσει το όραμα της θητείας του. Αυτή η παράδοση, που ξεκίνησε τον Μεσαίωνα, έχει εξελιχθεί σε αναπόσπαστο μέρος της παπικής διαδοχής, παρότι δεν υπάρχει συγκεκριμένος δογματικός λόγος που να την επιβάλλει.
 

Ο λόγος που οι πάπες παίρνουν άλλο όνομα

Ο Άγιος Πέτρος, ο πρώτος Πάπας και ένας από τους 12 αποστόλους, μετονομάστηκε από το όνομα γέννησής του, Σίμων, από τον ίδιο τον Ιησού. Ωστόσο, αυτό συνέβη πριν αναλάβει την ηγεσία της εκκλησίας και δεν αποτελούσε μέρος κάποιας παπικής παράδοσης.

Η επίσημη έναρξη του εθίμου της αλλαγής ονόματος εντοπίζεται περίπου 500 χρόνια αργότερα, όταν ο Πάπας Ιωάννης Β', που ηγήθηκε της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας από το 533 έως το 535, εγκατέλειψε το όνομα Μερκούριος. Η απόφασή του βασίστηκε στο γεγονός ότι το όνομά του παρέπεμπε έντονα στον παγανιστικό θεό Ερμή, κάτι που θεωρήθηκε ακατάλληλο για τον επικεφαλής της χριστιανικής εκκλησίας.

Ο επόμενος Πάπας που ακολούθησε αυτή την πρακτική ήταν ο Πέτρος Κανεπανόβα τον 10ο αιώνα, ο οποίος υιοθέτησε το όνομα Ιωάννης ΙΔ'. Η επιλογή του αυτή οφειλόταν στην απροθυμία του να αποκαλείται Πέτρος Β', από σεβασμό προς τον πρώτο Πάπα, όπως εξηγεί ο Λίαμ Τεμπλ, επίκουρος καθηγητής ιστορίας του Καθολικισμού στο Κέντρο Καθολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Ντάραμ.

Μετά τον 10ο αιώνα, η αλλαγή ονόματος καθιερώθηκε ως κοινή πρακτική για τους νεοεκλεγμένους Πάπες. Ένας πρακτικός λόγος ήταν ότι πολλοί Πάπες προέρχονταν από χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, και η υιοθέτηση ονομάτων με ιταλικό ηχόχρωμα τους επέτρεπε να ακολουθήσουν την παράδοση των προκατόχων τους και να γίνουν ευκολότερα αποδεκτοί.

Από τότε, ελάχιστοι Πάπες έχουν διατηρήσει τα βαπτιστικά τους ονόματα, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τον Μάρκελλο Β' και τον Αδριανό ΣΤ', οι οποίοι υπηρέτησαν κατά τον 16ο αιώνα.
 

Τα κριτήρια επιλογής παπικού ονόματος και ο συμβολισμός τους

Κάθε παπικό όνομα φέρει τη δική του ιστορική βαρύτητα και συμβολισμό, συνδεδεμένο με τα επιτεύγματα ή τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν προηγούμενοι Πάπες ή άγιοι που έφεραν το ίδιο όνομα. Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Τεμπλ: «Η σύνδεση με τα ονόματα προηγούμενων Παπών που αντιμετώπισαν κρίσεις, ενέπνευσαν μεταρρυθμίσεις ή ήταν εξαιρετικά δημοφιλείς μπορεί συχνά, αν και όχι πάντα, να παίξει καθοριστικό ρόλο στην επιλογή ενός ονόματος».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Πάπας Φραγκίσκος, ο οποίος επέλεξε το όνομά του προς τιμήν του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, ιδρυτή του τάγματος των Φραγκισκανών. Η επιλογή αυτή αντανακλά τις αξίες που επιθυμεί να προωθήσει κατά τη διάρκεια της θητείας του: αγάπη για την ειρήνη και τη φύση, φροντίδα για τους φτωχούς και έμφαση στη διαθρησκευτική συνεργασία.

Αντίστοιχα, ο προκάτοχός του, Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ', επέλεξε το όνομά του για να τιμήσει τόσο τον Άγιο Βενέδικτο όσο και τον Πάπα Βενέδικτο ΙΕ', ο οποίος ηγήθηκε της εκκλησίας κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Με αυτή την επιλογή, ο Βενέδικτος ΙΣΤ' θέλησε να υπογραμμίσει τη δέσμευσή του στην ειρήνη και τη συμφιλίωση.

 

Τα απαγορευμένα ονόματα των Παπών

Υπάρχουν ορισμένα ονόματα που οι Πάπες τείνουν να αποφεύγουν, είτε από σεβασμό είτε λόγω αρνητικών συνδηλώσεων. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το όνομα Πέτρος, το οποίο κανένας Πάπας δεν έχει υιοθετήσει μετά τον Άγιο Πέτρο, από βαθύ σεβασμό προς τον πρώτο Πάπα και Απόστολο. Επιπλέον, υπάρχει μια αρχαία προφητεία που υποστηρίζει ότι ο Πέτρος Β' θα είναι ο τελευταίος Πάπας, γεγονός που ενισχύει την απροθυμία υιοθέτησης αυτού του ονόματος.

Άλλα ονόματα που θεωρούνται λιγότερο πιθανό να επιλεγούν περιλαμβάνουν:
- Το όνομα Ουρβανός, καθώς παραπέμπει στον Ουρβανό Η', ο οποίος οδήγησε σε δίκη τον Γαλιλαίο, μια σύνδεση που δεν εναρμονίζεται με τις σύγχρονες προσπάθειες της εκκλησίας για συμφιλίωση με την επιστήμη.
- Το όνομα Πίος, λόγω της σύνδεσής του με τον Πίο ΙΒ', του οποίου ο ρόλος κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου έχει αποτελέσει αντικείμενο αυξανόμενης κριτικής.
 

Πιθανά ονόματα για μελλοντικούς Πάπες

Εάν ο επόμενος Πάπας επιθυμεί να ακολουθήσει μια μεταρρυθμιστική πορεία, ορισμένα ονόματα που θα μπορούσαν να εξεταστούν περιλαμβάνουν:
- Λέων: Παραπέμπει στον Λέοντα ΙΓ', ο οποίος ήταν γνωστός για την αφοσίωσή του στην κοινωνική δικαιοσύνη, τους δίκαιους μισθούς και τις ασφαλείς συνθήκες εργασίας.
- Ιννοκέντιος: Αναφέρεται στον Ιννοκέντιο ΙΓ', ο οποίος προσπάθησε να καταπολεμήσει τη διαφθορά εντός της εκκλησίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια των αιώνων, 44 παπικά ονόματα έχουν χρησιμοποιηθεί μόνο μία φορά, με πιο πρόσφατο αυτό του Πάπα Φραγκίσκου. Η απόφασή του να επιλέξει ένα πρωτότυπο όνομα είχε «τεράστιες ιστορικές επιπτώσεις», σύμφωνα με τον Τεμπλ, καθώς «είχαν περάσει περίπου 1.100 χρόνια από τον τελευταίο Πάπα με μοναδικό όνομα, τον Λάνδων, του οποίου η θητεία διήρκεσε λιγότερο από ένα χρόνο τον 10ο αιώνα».

Το όνομα Ιωάννης παραμένει το δημοφιλέστερο παπικό όνομα, με 21 Πάπες να το έχουν επιλέξει. Ακολουθούν τα ονόματα Γρηγόριος και Βενέδικτος με 16 και 15 χρήσεις αντίστοιχα, ενώ τα ονόματα Ιννοκέντιος και Λέων έχουν χρησιμοποιηθεί από 13 Πάπες το καθένα.
 

Η τελετουργία ανακοίνωσης του νέου παπικού ονόματος

Η ανακοίνωση του ονόματος του νεοεκλεγμένου Πάπα αποτελεί μέρος μιας μακραίωνης τελετουργίας. Αφού εμφανιστεί λευκός καπνός από την καμινάδα της Καπέλας Σιστίνα και ηχήσουν οι καμπάνες της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, σηματοδοτώντας την επιτυχή εκλογή, το όνομα του νέου Ποντίφικα ανακοινώνεται στον κόσμο με μια επίσημη δήλωση στα λατινικά.

Ο ανώτερος καρδινάλιος διάκονος εμφανίζεται στο κεντρικό μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, συνοδευόμενος από δύο ιερείς, και εκφωνεί την ιστορική φράση: «Habemus Papam» που σημαίνει «Έχουμε Πάπα».

Στην επίσημη ανακοίνωση, τα βαπτιστικά ονόματα του νέου Πάπα μεταφράζονται στα λατινικά, ενώ το επώνυμό του διατηρείται στη μητρική του γλώσσα. Το παπικό όνομα που έχει επιλέξει ανακοινώνεται ως τελευταία λέξη της δήλωσης, ακολουθώντας την παραδοσιακή πρακτική.

Για παράδειγμα, κατά την εκλογή του Πάπα Φραγκίσκου το 2013, τα ονόματά του «Χόρχε Μάριο» εκφωνήθηκαν ως «Τζόρτζιο Μαριούμ», ενώ το επώνυμό του «Μπεργκόλιο» παρέμεινε αμετάβλητο. Το παπικό του όνομα ανακοινώθηκε ως «Φρανσίσκουμ», σηματοδοτώντας την έναρξη μιας νέας εποχής για τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Σοκ στη Λάρισα: Άνδρας άκουγε μουσική και έπινε ποτό γυμνός στη μέση του δρόμου (βίντεο)

Στάσιμα τα στεγαστικά δάνεια - Γκρίνια τραπεζών για το «Σπίτι μου 2»

Ευρωπαϊκή Ένωση: Θα τερματίσει πλήρως την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια