Και γιατί παρακαλώ οι άντρες δεν κλαίνε;

Βρισκόμαστε σε ένα σεμινάριο αυτογνωσίας. Ξέρετε, πιθανώς έχετε παρακολουθήσει κι εσείς, έχουν γίνει μόδα τελευταία. Η αίθουσα κατακλύζεται από μια λαοθάλασσα γυναικών και μόλις σαν δείγμα υπήρχαν τρείς άνδρες. Ένας από αυτούς, καλός φίλος, αναρωτιέται: «Τι έγινε ρε παιδιά; Οι άνδρες έχουν λύσει τα προβλήματα με τον εαυτό τους;»

Την απάντηση ίσως θα τη βρούμε μέσα στη φράση «οι άντρες δεν κλαίνε». Από μικρά παιδιά που τρέχουν κλαίγοντας στη μαμά τους με ματωμένα γόνατα, καλούνται να αναλάβουν το ρόλο τους σαν άνδρες. «Έλα τώρα», λέει η μαμά για να τα παρηγορήσει, «κλαίνε οι άνδρες;»

Βεβαίως και κλαίνε εξηγούν οι επιστήμονες. Όχι απλά κλαίνε αλλά το κάνουν συχνότερα και δυνατότερα από τα κορίτσια μέχρι την ηλικία των 4 που αποφεύγουν να δείξουν τα συναισθήματα τους, όχι γιατί ξαφνικά… έγιναν άντρες μα επειδή τους φυτέψαμε ήδη αυτό το στερεότυπο.

Όταν ένα αγόρι κλαίει, έχει ανάγκη ότι και ένα κορίτσι. Θέλει να κλάψει στον ώμο σας, να το παρηγορήσετε, να το αγκαλιάσετε, και να του πείτε ότι θα περάσει. Θέλει να σας νιώσει δίπλα του και να κατανοήσετε τον πόνο του.

Η ευαισθησία δεν είναι αδυναμία. Καθένας μας ανεξάρτητα από το φύλο του έχει τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία του, είναι στη φύση μας.

Εντούτοις, υπάρχει κάτι που μπορεί να αναχαιτίσει τα συναισθηματικά δάκρυα: η τεστοστερόνη. Είναι η ορμόνη του ανδρικού φύλου και πιθανώς εξαιτίας της δυσκολεύονται τόσο πολύ οι άνδρες να κλάψουν, εκτιμά ο Δρ. Βίνγκερχετς, καθηγητής στη Σχολή Κοινωνικών & Συμπεριφορικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Tilburg, στην Ολλανδία. Πριν όμως βγάλουμε βιαστικά συμπεράσματα ας παρακολουθήσουμε το παρακάτω πείραμα: (Προσοχή! Μην το δοκιμάσετε στο σπίτι, είναι άκρως επικίνδυνο και επίπονο!)

«Ξέρεις τι συμβαίνει στο σώμα σου όταν δεν κλαις και προσπαθείς να κρατήσεις τον έλεγχο; Αν δεν ξέρεις, κάνε αυτό το πείραμα. Βάλε τα δάχτυλα σου μέσα στο συρτάρι του γραφείου και ζήτα από κάποιον να το κλείσει με δύναμη. Όμως μην ουρλιάξεις, ούτε να κουνήσεις το χέρι σου για να δείξεις τον πόνο σου. Παρατήρησε τι κάνεις με το (στο) σώμα σου. Το πιο πιθανό είναι ότι θα σταυρώσεις τα χέρια σου σφιχτά στο στήθος σου για να αναισθητοποιήσεις τον πόνο και να δείξεις στους άλλους ότι είσαι εντάξει. Πιθανώς να κρατήσεις και την αναπνοή σου για να μην νιώσεις τον πόνο και ουρλιάξεις. Το στόμα σου είναι σφιχτό. Το σαγόνι σου είναι κλειδωμένο. Να, αμέσως φόρεσες τη νέα σου πανοπλία» (Marino, T. M., 1979, Επαν-ευαισθητοποιώντας τους άντρες: Μια ανδρική οπτική)

Όσο κι αν αλλάζουν οι εποχές αυτή η πανοπλία περνά από πατέρα σε γιο, αλλά το χειρότερο δεν είναι αυτό. Το πρόβλημα είναι ότι ένας άντρας, ακόμα κι αν υποφέρει πολύ, δύσκολα θα ζητήσει βοήθεια. Ο δυνατός αρρενωπός ρόλος έρχεται σε αντίθεση με την έκκληση για βοήθεια που φανερώνει αδυναμία. Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία και σε αυτή τη περίπτωση είναι πιο ντόμπρο και αντρίκειο να ζητήσει βοήθεια για να ελευθερωθεί από τα δεσμά του ρόλου που για πολλές γενιές του έχει επιβάλλει η κοινωνία.

Το να αποδείξεις ότι είσαι «άντρας» κοστίζει συχνά πολύ ακριβά. «Οι άντρες δεν κλαίνε», «Μην κάνεις σαν κοριτσάκι» κι άλλες ανάλογες εκφράσεις γαλουχούν τα αγόρια ακόμα και σήμερα. Αναρωτιέμαι όμως, θέλουμε ανθρώπους με αυτοπεποίθηση και ψυχική ισορροπία ή φοβισμένα άτομα που φοράνε τη μάσκα του δυνατού άντρα; 

Το παρακάτω τρέιλερ της ταινίας «Η μάσκα μέσα στην οποία ζεις» θέτει το ζήτημα ξεκάθαρα. 

Επιμέλεια κειμένου: Χρυσούλα Τζωρτζάκη