Το «Ουκρανικό» όπως πρέπει να διαβάζεται. Του Πέτρου Μηλιαράκη*

Η κοινή γνώμη φαίνεται να αιφνιδιάζεται στην Ευρώπη και γενικότερα στο Δυτικό Κόσμο, διότι ένα ολόκληρο σύστημα πολιτικής ηγεσίας και ΜΜΕ δεν είχαν προϊδεάσει στην έκτασή τους τις στρατηγικές επιλογές του Προέδρου Πούτιν και της Μόσχας, όταν μάλιστα αποδεικνύονταν άνευ αντικειμένου οι συνομιλίες ή οι συναντήσεις του Πούτιν με Δυτικούς ηγέτες, όπως ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάιντεν, ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν, ο Γερμανός Καγκελάριος Σολτς, και οι Βρετανός πρωθυπουργός Τζόνσον.

Παραγνωριζόταν δε σταθερά το προσεχές «θέατρο πολέμου», αν και η Ρωσία συγκροτούσε δυνάμεις που αφορούσαν 190.000 στρατιώτες στα ουκρανικά σύνορα, με όλους τους μηχανισμούς υποστήριξης των όπλων και των σωμάτων. Αυτή η συγκέντρωση ισχύος δεν μπορούσε να αφορά μία απλή άσκηση... Όσοι δε απέκλειαν επιχειρήσεις επί ουκρανικού εδάφους, ακόμα και μέχρι την πρωτεύουσα της Ουκρανίας το Κίεβο, ήδη έχουν διαψευσθεί. Αντιστοίχως, έχουν επιβεβαιωθεί όσοι υποστήριξαν μη εμπλοκή του ΝΑΤΟ. 

Έτσι, όμως, η Ρωσία του Πούτιν διέλυσε την ουκρανική αεράμυνα και σε πρώτο στάδιο επιχειρήσεων, κατέλαβε τις αποσχισθείσες περιοχές του Ντόνετσκ και του Λούχανσκ. Ήδη δε τα ΜΜΕ μεταδίδουν εκρήξεις και σε μεγάλες πόλεις της Ουκρανίας, ενώ προσφάτως δεν διαψεύδεται η είδηση ότι στρατιωτικές εγκαταστάσεις στο Κίεβο έχουν πληγεί, καθώς, επίσης, και ότι έχει καταληφθεί από ρωσικές δυνάμεις το διεθνές αεροδρόμιο της ουκρανικής πρωτεύουσας. Πρόδηλο είναι δε ότι γενικευμένος πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας δεν μπορεί παρά να είναι απολύτως καταστρεπτικός, ιδίως εάν οι πολεμικές επιχειρήσεις ακουμπούσαν αστικές περιοχές, με θύματα αμάχους, δηλαδή πολίτες της Ουκρανίας, τους οποίους μάλιστα ο ίδιος ο Πούτιν αναγνωρίζει ότι αφορούν «έθνος-μέρος της Ρωσίας».

 •ΤΕΡΑΣΤΙΟΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ

Η κλιμάκωση των επιχειρήσεων στην Ουκρανία εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους, όπως εκείνοι της δεκαετίας του 1970 που στόχευσαν στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Τούτων δοθέντων, είναι αδιστάκτως βέβαιο ότι σε παγκόσμια κλίμακα εγείρονται ζητήματα αποσταθεροποίησης της διεθνούς νομιμότητας, αλλά και της διεθνούς ενεργειακής πολιτικής, με απρόβλεπτες επί του παρόντος συνέπειες. Έτσι προδήλως βέβαιον είναι ότι δημιουργείται μία Νέα (Νο 2) Τάξη Πραγμάτων που συνεπάγεται διαφορετική ποιότητα στο διεθνές γίγνεσθαι.

Η Νέα Τάξη Πραγμάτων Νο2 που εμφανίζεται ήδη, πρέπει επειγόντως να κατασταλεί. Τούτο, όμως, επιβάλλει πολιτική ηγεσία αντάξια των καιρών και παραλλήλως λαούς αποφασισμένους να υπερασπιστούν την παγκόσμια ειρήνη και ευημερία. Θα πρέπει δε να αναδειχθεί ως υπέρτατο έννομο αγαθό του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού, ότι η δύναμη των όπλων δεν μπορεί να επιβάλει ασύμμετρες και ανιστόρητες καταστάσεις, με πρόδηλη μιλιταριστική ιδεολογία και νοοτροπία.

• ΕΠΙΣΗΜΕΙΩΝΤΑΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΩΣ ΕΞΗΣ:

Η Μόσχα και η Ουάσιγκτον αποσύρθηκαν από τη Συμφωνία για τις Συμβατικές Ένοπλες Δυνάμεις στην Ευρώπη (Conventional Armed Forces In Europe Treaty, CFE) τα έτη 2007 και 2011 αντιστοίχως. Επίσης, την αυτή περίοδο με τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ οι ΗΠΑ αποχώρησαν από τη Συνθήκη για τις Πυρηνικές Δυνάμεις Μέσου Βεληνεκούς (Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty INF), από τη Συνθήκη Ανοιχτοί Ουρανοί (Open Skies Treaty) και από το Έγγραφο της Βιέννης. 

Αξιοσημείωτο δε είναι ότι, ενώ ελάμβαναν χώρα οι συγκεκριμένες εξελίξεις, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη (Organization for Security and Cooperation in Europe, ΟΑΣΕ), καθώς και το σύνολο των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέδειξαν την ανεπάρκειά τους να επιβάλουν τον ιδρυθέντα πολιτισμό των προαναφερόμενων Συμφωνιών, που δημιουργούσαν ισορροπία δυνάμεων και συλλογική αντιμετώπιση ακραίων καταστάσεων, στο πλαίσιο μίας παγιοποιημένης διεθνούς (κατά βάση) ειρήνης, μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Και μπορεί μεν με τον «Ψυχρό Πόλεμο» να υπήρχε μία κατ’ αρχήν-κατά βάση συνεννόηση σε κρίσιμα διεθνή ζητήματα, εντούτοις από το 2004 και μετά, παρατηρείται μία σταδιακή, αλλά κρίσιμη ανατροπή, σταθερών της διεθνούς διπλωματίας, με επιπτώσεις στα στρατηγικά-γεωπολιτικά και οικονομικά ζητήματα. Κύριο συμπέρασμα είναι, όμως, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως δομείται και όπως διοικείται τα τελευταία δεκαπέντε περίπου έτη, κρίθηκε κατώτερη των περιστάσεων, ενώ η Συνθήκη της Λισαβόνας, παρά τις βασικές πρόνοιές της για αρχές και αξίες, δεν δημιουργεί μία Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία ικανή να παρεμβαίνει αποφασιστικά ως Μεγάλη Δύναμη, αλλά αντιθέτως η πολιτική ηγεσία και η γραφειοκρατία που την αφορούν, την περιφέρουν σε κρίση και αδυναμία παρεμβάσεων επί ζωτικών ζητημάτων. Η ανεπάρκεια της ηγεσίας της ηπειρωτικής Ευρώπης αποδεικνύει ότι ο Πούτιν κατόρθωσε να επιβάλει την θέλησή του.

Η εξέλιξη του «Ουκρανικού» θα είναι η νέα βάση πάνω στην οποία θα κριθούν κρίσιμες όχι μόνο γεωπολιτικές, αλλά και πολιτικές εξελίξεις. Οι οικονομικές δε συνέπειες ως επιφαινόμενο του «Ουκρανικού» δεν αποκλείεται να επιφέρουν σοβαρές αναταράξεις και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Σε κάθε περίπτωση, εάν τα Ενωσιακά Όργανα και τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέλουν να υπηρετούν αρχές και αξίες του σύγχρονου νομικού και ευρωπαϊκού πολιτισμού, θα πρέπει αφενός να καταδικάσουν την εισβολή, αξιώνοντας την απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων από τα εδάφη της Ουκρανίας και αφετέρου να υποδείξουν στο ΝΑΤΟ ότι οι επεκτατικές βουλιμίες, που μπορεί να προκαλούν την ασφάλεια άλλων κρατών, με διακινδύνευση της ειρήνης, δεν είναι επιθυμητές, αλλά αντιθέτως αλυσιτελείς και κατακριτέες. Τα προαναφερόμενα όμως απαιτούν ηγεσία που να μπορεί να είναι άξια των καιρών και των καταστάσεων. Και αυτό προφανώς είναι ζητούμενο!

* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC- EU).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Κρεμλίνο: Η Ρωσία έτοιμη να διαπραγματευτεί με το Κίεβο τους όρους παράδοσης

Ενεργοποιήθηκε η Μονάδα Διαχείρισης Κρίσεων για τους Έλληνες ομογενείς στην Ουκρανία

Εισβολή στην Ουκρανία: Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι Ρώσοι κατέλαβαν το Τσερνόμπιλ