Κρήτη - Άγιος Τρύφων: Τα έθιμα της γιορτής του στο Μαλεβίζι και στο Ρέθυμνο

Η μνήμη του Αγίου Τρύφωνα τιμάται την 1η Φεβρουαρίου που έχει καθιερωθεί στην εθιμική λατρεία ως ο προστάτης των αμπελουργών. Ο Άγιος Τρύφωνας προστατεύει τους αγρούς από τα τρωκτικά, τις κάμπιες και τα λοιπά ζωύφια. Μάλιστα, κατά την ώρα του αγιασμού στις εκκλησίες (στην ευχή του Αγίου) απαριθμούνται πολλά έντομα και ερπετά, υπεύθυνα για την καταστροφή της αγροτικής παραγωγής.     Στην εικόνα του Αγίου Τρύφωνα, την ώρα της λιτανείας, οι πιστοί κρεμούν μία κολαϊνα (γυναικείο κόσμημα λαιμού) με κάμπιες και λένε πως όταν αυτές ψοφήσουν τότε ο στόχος είχε επιτευχθεί.

 Τα παλιά χρόνια το Μαλεβίζι, όντας μία περιοχή με ανθηρή αμπελουργία και άφθονα κηπευτικά, λάτρευε τον Άγιο Τρύφωνα με έναν ιδιαίτερο και ξεχωριστό τρόπο.

Σε χωριά όπως είναι ο Κρουσώνας και η Τύλισος, την ημέρα της εορτής του, οι οικογένειες δεν έστρωναν το τραπέζι  χωρίς να το πλαισιώσουν με προϊόντα φτιαγμένα από τον καρπό του αμπελιού. Επίσης, την ημέρα αυτή συνήθιζαν να τρώνε σταφιδόψωμα, πετιμεζόπιτες στο τηγάνι και μουστοκούλουρα, ενώ έπιναν άφθονο κρασί.

Ο Άγιος Τρύφων στο Σπήλι και το Ρέθυμνο

 Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του, το ret-anadromes.blogspot.com, Ρεθεμνιώτικο Σωματείο φαίρεται να τιμούσε τον Άγιο από την 10ετία του 1930.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το δημοσίευμα:

Σωματείο με τον τίτλο: «Αγρότες Πρόσφυγες Νομού Ρεθύμνης» βρήκαμε τυχαία σε δημοσίευμα τής εφημερίδας «Τύπος» Ρεθύμνης τής 3-2-1935. Στο δημοσίευμα αυτό το παραπάνω ρεθεμνιώτικο Σωματείο φέρεται να πραγματοποιεί θεία Λειτουργία, με την ευκαιρία τής εορτής τού αγροτικού αγίου Τρύφωνος, με τον αείμνηστο πρόσφυγα παπά- Γρηγόρη Βοργιαδάκη, στον ι. ναό τής Κυρίας των Αγγέλων (Μικρής Εκκλησίας), όπου μονίμως ιερουργούσε ο λεβέντης αυτός Μικρασιάτης παπάς και τον αύλειο χώρο τού οποίου κοσμεί σήμερα η προτομή του.

Image

Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι ο συντάκτης τού σημειώματος τής εφημερίδας- που το υπογράφει ως «ΜΑΤΣΑ»- παρατηρεί έκπληκτος ότι στους ντόπιους Ρεθεμνιώτες τής εποχής του ο αγροτικός αυτός Άγιος ήταν παντελώς άγνωστος, πράγμα, πάντως, που δεν συμβαίνει και σήμερα στον ίδιο βαθμό.

Να σημειωθεί ότι στο Σπήλι, (έδρα της Μητροπόλεως Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων,) όπου φυλάσσεται και τεμάχιο από το ανώτερο τμήμα τής τίμιας κάρας τού Αγίου, τιμάται με ιδιαίτερη λαμπρότητα.

Πηγές: (Πληροφορίες από το βιβλίο του Νίκου Ψιλάκη, «Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη-Έθιμα στον κύκλο του χρόνου», εκδόσεις «ΚΑΡΜΑΝΩΡ», 2005)

ret-anadromes.blogspot.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Αγιος Ευθύμιος: Γιατί έγινε ο προστάτης των ζευγαριών που προσπαθούν να κάνουν παιδί

Άγιος Αθανάσιος: Προστάτης για χριστιανούς και μουσουλμάνους

Μέγας Αντώνιος: Ο βίος του ήταν υπερθαύμαστος και αξιοζήλευτος