Εφορία: Στην πρώτη γραμμή ξανά το περιουσιολόγιο

Έχουν περάσει περισσότερα από 10 χρόνια από την ψήφιση του νόμου για τη δημιουργία του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου κι ακόμη η υλοποίηση παραμένει σε εκκρεμότητα. Η νομοθετική διάταξη του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου ψηφίστηκε το 2010 και τροποποιήθηκε το 2013. Αν και θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει η εφαρμογή του τα χρόνια των Μνημονίων, σε κάθε αξιολόγηση η ολοκλήρωση του έργου έπαιρνε παράταση. Πλέον η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων τοποθετεί χρονικά τη δημιουργία του και την εφαρμογή του στα τέλη του τρέχοντος έτους, όπως προκύπτει από το αναθεωρημένο Επιχειρησιακό Σχέδιό της. 

Στη βάση δεδομένων για το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο θα περιλαμβάνονται κυρίως ακίνητα, αυτοκίνητα, σκάφη, εναέρια μέσα μεταφοράς, κατοχή μετοχών, αμοιβαίων κεφαλαίων και εταιρικών μεριδίων. Δεν περιλαμβάνονται οι τραπεζικές καταθέσεις, τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου, τα αμοιβαία κεφάλαια εσωτερικού και οι μετοχές σε εταιρείες που έχουν συσταθεί και λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.δ. 2687/1953 (Α΄ 317) και του ν. 27/1975 (Α’ 77)". Ο στόχος είναι οι φορολογικές αρχές να έχουν άμεση πρόσβαση στην εικόνα του φορολογουμένου –δηλαδή το σύνολο των εισοδημάτων, των περιουσιακών στοιχείων, των οφειλών, αλλά και των δανειακών υποχρεώσεων– χωρίς να απαιτείται η πρόσβαση σε επιμέρους ηλεκτρονικά αρχεία. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να ανοίξει ο δρόμος και για τον καλύτερο έλεγχο στην άσκηση της κοινωνικής πολιτικής (δηλαδή στα κριτήρια χορήγησης των κοινωνικών επιδομάτων) αλλά και για την κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης. Επίσης, το ζητούμενο είναι και ο άμεσος εντοπισμός μεταβολών στην περιουσιακή κατάσταση των φορολογουμένων, ώστε να εντοπίζονται έγκαιρα φαινόμενα αδικαιολόγητου πλουτισμού.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, 8,5 εκατομμύρια φορολογούμενοι θα κληθούν να συμπληρώσουν τις "μερίδες" τους με το σύνολο των περιουσιακών τους στοιχείων. Σε διαφορετική περίπτωση και εφόσον από τον έλεγχο προκύψει αναντιστοιχία, τα πρόστιμα θα είναι τσουχτερά και θα φτάνουν στα επίπεδα της αξίας της περιουσίας που έχει αποκρυβεί. Μάλιστα, το περιουσιολόγιο θα διασυνδεθεί με όλα τα πληροφοριακά συστήματα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων αλλά και με άλλους φορείς του Δημοσίου, ακόμα και στην περίπτωση που τα αρχεία δεν τηρούνται μηχανογραφικά.

Άμεσες διασταυρώσεις

Πλέον η φορολογική διοίκηση θα έχει δυνατότητες άμεσων διασταυρώσεων, ενώ οι φορολογούμενοι θα μπορούν να τυπώνουν στοιχεία αναφορικά με την περιουσιακή τους κατάσταση. Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών υποστηρίζουν ότι με τη συμπλήρωση των στοιχείων από τους φορολογουμένους θα εμφανιστεί φορολογητέα ύλη που θα οδηγήσει και στην αύξηση των εσόδων του Δημοσίου. Αυτό σημαίνει ότι σφίγγει ο κλοιός για όσους αποκρύπτουν εισοδήματα, ακίνητα και γενικότερα διάφορα περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας, καθώς, εφόσον εντοπιστούν από τις φορολογικές αρχές, οι κάτοχοι αυτών θα κινδυνεύουν με τεράστια πρόστιμα. Σύμφωνα με το πλαίσιο των τεχνικών προδιαγραφών του συστήματος του περιουσιολογίου, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων θα εντοπίζονται οι περιπτώσεις όπου εμφανίζονται αδικαιολόγητες αποκλίσεις στην αξία ή και τον αριθμό των περιουσιακών στοιχείων από έτος σε έτος, αναντιστοιχίες ανάμεσα στο ύψος του ετήσιου εισοδήματος και της αξίας των κατεχόμενων περιουσιακών στοιχείων κ.λπ., ώστε να είναι στοχευμένοι πιο αποτελεσματικά οι φορολογικοί έλεγχοι. Επίσης θα εντοπίζονται εύκολα περιπτώσεις που η αξία των ακινήτων εμφανίζεται μειωμένη, προκειμένου να μειώνονται ανάλογα οι ετήσιες τεκμαρτές δαπάνες και ο ΕΝΦΙΑ.

Το σχέδιο

Σύμφωνα με το σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών:

- Χρήστες του συστήματος θα είναι όλοι οι φορολογούμενοι (εξωτερικοί χρήστες), καθώς και στελέχη της φορολογικής διοίκησης (εσωτερικοί χρήστες).

- Το σύστημα θα υποστηρίζει την υποδοχή και ενσωμάτωση δεδομένων περιουσίας από άλλα πληροφοριακά συστήματα της ΑΑΔΕ ή και άλλων φορέων, ακόμα και στην περίπτωση κατά την οποία αυτά δεν τηρούνται μηχανογραφικά. 

- Παρέχεται η δυνατότητα στους εξωτερικούς χρήστες να εισάγουν πληροφορίες για περιουσιακά στοιχεία, οι οποίες μακροπρόθεσμα θα διασταυρώνονται με την αρμόδια Aρχή, ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα τροποποίησης λανθασμένων πληροφοριών από τον φορολογούμενο. 

- Δυνατότητα καταχώρισης και των περιουσιακών στοιχείων τα οποία αποκαλύπτονται ύστερα από έλεγχο ο οποίος έχει καταστεί οριστικός. 

- Θα γίνεται αναλυτική ή και συγκεντρωτική επεξεργασία των δεδομένων του συστήματος για την παραγωγή στατιστικών, αναφορών και ενημερωτικών εκθέσεων. 

- Θα υπάρχει η δυνατότητα επεξεργασίας-αξιολόγησης των δεδομένων των φορολογουμένων για τον εντοπισμό πιθανής αποκρυβείσας φορολογητέας ύλης. 

- Θα υπάρχει δυνατότητα συσχέτισης περιουσιακών στοιχείων μεταξύ φυσικών και νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων και ταυτόχρονη παρακολούθηση.

Η πανδημία επιτάχυνε τις ψηφιακές εφαρμογές

Η υγειονομική κρίση μπορεί να καθυστέρησε την εφαρμογή του ηλεκτρονικού Περιουσιολογίου, ωστόσο "βοήθησε" στο να υλοποιηθούν ηλεκτρονικές εφαρμογές όπως η ψηφιακή μεταβίβαση ακινήτων καθώς και η επικαιροποίηση των μισθωτηρίων. Τα δεδομένα αυτά υπάρχουν πλέον ηλεκτρονικά ακόμα και για τα παλαιά μισθωτήρια τα οποία θα περάσουν στη "μερίδα" κάθε φορολογούμενου. To ίδιο ισχύει και για τα αυτοκίνητα. Η ΑΑΔΕ γνωρίζει ακριβώς τα αυτοκίνητα που διαθέτουν οι φορολογούμενοι, καθώς και αυτά τα οποία οι κάτοχοί τους αποφάσισαν να τα θέσουν σε ακινησία. Οι εφαρμογές που έχουν δημιουργηθεί το τελευταίο διάστημα βοηθούν σημαντικά το έργο της φορολογικής διοίκησης, ενώ ταυτόχρονα με άλλες εφαρμογές που θα αναπτυχθούν το προσεχές διάστημα θα είναι ευκολότερη η ολοκλήρωση και η εφαρμογή του περιουσιολογίου από τις αρχές του 2022. 

Διαβάστε επίσης:

Επίδομα 400 ευρώ: Πληρώνονται 44.248 ελεύθεροι επαγγελματίες και επιστήμονες

Επίδομα παιδιού: Ποιοι το δικαιούνται μετά τα 18 έτη - Πότε θα καταβληθεί