Συλλυπητήρια από την Πανεπιστημιακή κοινότητα για το Χρήστο Νικολάου

Το Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών και όλη η Πανεπιστημιακή Κοινότητα εκφράζουν την βαθιά οδύνη τους για την πρόωρη απώλεια του Καθηγητή Χρήστου Νικολάου. Προεξέχων και ενθουσιώδης πανεπιστημιακός δάσκαλος και ερευνητής για περισσότερες από τρεις δεκαετίες, πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, απεβίωσε στις 30 Απριλίου 2015 στο Ηράκλειο Κρήτης.

Ο Χρήστος Νικολάου υπήρξε διακεκριμένο σημείο αναφοράς στην Πανεπιστημιακή κοινότητα της Κρήτης σε θέματα προσφοράς και ήθους. Η αναγνώριση αυτή, σε συνδυασμό με την υψηλή επιστημονική κατάρτισή του αλλά και η διεισδυτική του ματιά που αναδείκνυε την ουσία των πραγμάτων, τον έκαναν ιδιαίτερα αγαπητό στην ερευνητική κοινότητα.

Γεννημένος το 1954 στην Αθήνα, ο Χρήστος Νικολάου σπούδασε Μηχανολόγος-Ηλεκτρολόγος Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και συνέχισε για μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Harvard των ΗΠΑ, από όπου πήρε το διδακτορικό του στα Εφαρμοσμένα Μαθηματικά και τους Υπολογιστές το 1982.

Από το 1982 έως το 1992, όταν εξελέγη µέλος ΔΕΠ στο Τµήµα Επιστήµης Υπολογιστών του Πανεπιστηµίου Κρήτης, εργάσθηκε ως ερευνητής και επικεφαλής ερευνητικής οµάδας, στο Ερευνητικό Κέντρο Thomas J. Watson της ΙΒΜ στη Νέα Υόρκη. Είναι από τους πρώτους ερευνητές που χρησιµοποίησε µικροοικονοµικές ιδέες και αλγορίθµους για τη διαχείριση υπολογιστικών δικτύων και συστηµάτων. Για την εργασία του αυτή έχει τιµηθεί µε βραβεία από την ΙΒΜ καθώς και σε διεθνή συνέδρια. Τα αποτελέσµατα της εργασίας του ίδιου και της οµάδας του σε θέµατα δροµολόγησης δοσοληψιών σε κατανεµηµένα συστήµατα, χρονοπρογραµµατισµού εργασιών και διαχείρισης µνήµης σε µεγάλα συστήµατα βάσεων δεδοµένων χρησιµοποιήθηκαν επανειληµµένα σε συστήµατα λογισµικού της IBM.

Ως Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης κατά την περίοδο 1999-2004 ξεκίνησε μια σειρά καινοτόμων πρωτοβουλιών συμπεριλαμβανομένων του πρώτου εσωτερικού κανονισμού, του πρώτου στρατηγικού σχεδιασμού, της αξιολόγησης του Πανεπιστημίου Κρήτης από την Ευρωπαϊκή Ένωση Πανεπιστηµίων, του πρώτου συστήματος πρόσβασης ηλεκτρονικών συνδρομών περιοδικών, του ψηφιακού κέντρου εκπαιδευτικών μέσων και της υποστήριξης τεχνοβλαστών.

Υποστήριξε πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της φοιτητικής ζωής στην Κρήτη: νοµοθετική ρύθµιση για την επιχορήγηση του φοιτητικού εισιτηρίου, έναρξη λειτουργίας του Φοιτητικού Κέντρου, έναρξη συμβουλευτικών υπηρεσιών για τους φοιτητές, φοιτητικές κατοικίες Ρεθύµνου. Εξασφάλισε τα κονδύλια για το πιο φιλόδοξο µέχρι σήμερα κτιριακό πρόγραµµα του Πανεπιστηµίου Κρήτης.

Υποστήριξε σειρά πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της εξωστρέφειας του Πανεπιστημίου και για τη διεθνή συνεργασία: κοινά ελληνογαλλικά προγράµµατα σπουδών, συµφωνίες πλαίσιο µε µεγάλα Πανεπιστήµια του εξωτερικού (Harvard University, U. of Washington, Sorbonne, U. of Gdansk), φιλοξενία το Μάιο του 2003 του “joint EU Members Education General Directors and Presidents of Rectors Conferences on Monitoring and Improving Quality of Higher Education in Europe.”

2

Ο Χρήστος Νικολάου είχε σημαντική δραστηριότητα ως σύμβουλος στρατηγικής: Μέλος της συµβουλευτικής οµάδας του προγράµµατος IST της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ISTAG) (2007-2009). Θεσµικός Αξιολογητής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Πανεπιστηµίων (2006). Συμβολή στην προετοιµασία του «IBM 2006 Global Technology Outlook», κατά τη διάρκεια της παραµονής του ως ακαδηµαϊκού επισκέπτη στο Ερευνητικό Κέντρο T.J. Watson της ΙΒΜ το 2005. Μέλος του Φόρουµ της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Έρευνα στα Πανεπιστήµια και από τους συγγραφείς της τελικής αναφοράς του Φόρουµ. Πρόεδρος του Εθνικού Συµβουλίου Παιδείας (2003-04). Πρόεδρος της Επιτροπής για τη Στρατηγική της Πληροφορικής στην Εκπαίδευση (ΕΣΠΕ) του Υπουργείου Παιδείας (2001-2004). Υπό τη προεδρία του, η ΕΣΠΕ πρότεινε και το Υπουργείο Παιδείας υλοποίησε, το Πρόγραµµα Ενίσχυσης Σπουδών Πληροφορικής (ΠΕΣΠ). Το πρόγραµµα αυτό είχε στόχο την ενίσχυση όλων των τµηµάτων Πληροφορικής των Πανεπιστηµίων και ΤΕΙ της χώρας µας, για να βελτιώσουν τη ποιότητα των προγραµµάτων σπουδώντους.

Ως εκπαιδευτικός και ερευνητής, υπήρξε ιδρυτικός εταίρος του Διεθνούς κοινού Μεταπτυχιακού Προγράµµατος στη Μηχανική των Υπηρεσιών (International Master on Service Engineering, IMSE), που παρέχεται από κοινού από τα Πανεπιστήµια Τίλµπουργκ, Στουτγάρδης και Κρήτης και χρηµατοδοτείται από το ευρωπαϊκό πρόγραµµα Erasmus Mundus. Επίσης, υπήρξε διοργανωτής του Θερινού Σχολείου στην Υπηρεσιοκεντρική Υπολογιστική (Service-Oriented Computing), 2007-15. Υπήρξε ο ιδρυτής και υπεύθυνος του Εργαστηρίου Υπηρεσιών Μετασχηµατισµού του Τµήµατος Επιστήµης Υπολογιστών, 2006-15, και μέλος του Δικτύου Αριστείας S-Cube από το 2008.

Ο Χρήστος Νικολάου υπήρξε Πρόεδρoς της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κοινοπραξίας για την Έρευνα στη Πληροφορική και τα Μαθηµατικά (ERCIM) το διάστηµα 1995-98. Οργάνωσε σειρά συναντήσεων συνεργασίας ερευνητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ πάνω σε θέµατα ψηφιακών βιβλιοθηκών. Υπήρξε ο διοργανωτής και πρόεδρος του 2ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου στις Ψηφιακές Βιβλιοθήκες που πραγµατοποιήθηκε στην Κρήτη τον

Σεπτέµβριο του 1998. Ήταν ο Επιστηµονικός Υπεύθυνος του συστήµατος Ιφιγένεια του Πανεπιστηµίου Κρήτης για την εκπαίδευση µέσω του Διαδικτύου, όπως επίσης και του συστήµατος ΣΚΕΠΣΙΣ, µιας κατανεµηµένης δηµόσιας Ψηφιακής Βιβλιοθήκης πανεπιστηµιακών σηµειώσεων. Τέλος συντόνισε την οµάδα εργασίας iTrust που χρηµατοδοτείται από τη µονάδα χρηµατοδότησης Μελλοντικών και Αναδυόµενων Τεχνολογιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ήταν πρόεδρος του πρώτου Διεθνούς Συνεδρίου Διαχείρισης Εµπιστοσύνης που διεξήχθη στη Κρήτη το Μάιο του 2003. Από το 1993 µέχρι σήµερα, υπήρξε σύµβουλος και συνεργάτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αξιολόγηση προτάσεων και προγραµµάτων στη Πληροφορική και τις Επικοινωνίες και έχει ο ίδιος συντονίσει ή συµµετάσχει επιτυχώς σε πολλά ευρωπαϊκά ερευνητικά έργα.

Στην ακαδημαϊκή κοινότητα του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο Καθηγητής Χρήστος Νικολάου υπήρξε μια εξέχουσα προσωπικότητα, οξυδερκής, έντιμος και ακριβοδίκαιος. Οι συνάδελφοί του στο Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών που συνεργάστηκαν μαζί του όλα αυτά τα χρόνια θα είναι πολύ δύσκολο να συνεχίσουν να εργάζονται στον χώρο αυτό χωρίς τη ζωντανή παρουσία του. Το πολλαπλό έργο που άφησε πίσω του θα παραμείνει για καιρό άσβεστο στη μνήμη μας.

Το Πανεπιστήμιο Κρήτης και ιδιαίτερα το Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών εκφράζουν ολόψυχα τα συλλυπητήρια τους στη σύζυγό του Βασιλική και την κόρη του Λουκία.