Αιφνιδιαστική τηλεδιάσκεψη OPCW με περιβαλλοντικές Οργανώσεις για την υδρόλυση των Χημικών δυτικά της Κρήτης

Όψιμο κι αιφνιδιαστικό ενδιαφέρον επέδειξε ο βραβευμένος οργανισμός για την απομάκρυνση των Χημικών OPCW για τις αντιδράσεις της Κρήτης (και της Ελλάδας ευρύτερα) αλλά και της γειτονικής Ιταλίας αναφορικά με την υδρόλυση στη Μεσόγειο των πλέον επικίνδυνων χημικών παραγόντων της Συρίας. Το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης κάλεσε εκπροσώπους των 3 οργανώσεων της Ελλάδας που ασχολούνται με το θαλάσσιο περιβάλλον σε ολιγόλεπτη τηλεδιάσκεψη που οργάνωσε με δική του πρωτοβουλία. Όπως διεφάνη από την διαδικασία στην οποία μετείχαν εκπρόσωποι από το Αρχιπέλαγος, το WWF Ελλάδας και την Greenpeace, ο διεθνής οργανισμός δεν είχε διάθεση να αποσαφηνίσει λεπτομέρειες της μυστικής επιχείρησης που στήθηκε στη Μεσόγειο αλλά αντίθετα ήθελε να στείλει τα δικά του "τελεσίγραφα" για τις προαποφασισμένες θέσεις και τους χρόνους που θα ξεκινήσει η διαδικασία.

Έτσι για μία ακόμη φορά ειπώθηκε ότι ο σχεδιασμός δεν αλλάζει (παρά τις αντιδράσεις Κρήτης και Καλαβρίας). Δηλαδή, η υδρόλυση θα γίνει πιθανότατα μεταξύ Κρήτης και Μάλτας και θα ξεκινήσει στις αρχές Ιουλίου. Το ουσιώδες της "ενημέρωσης" είναι ότι ούτε ο Οργανισμός που προΐσταται _ο OPCW- ούτε και τα Ηνωμένα Έθνη αναλαμβάνουν την ευθύνη του σχεδιασμού όταν η συζήτηση έρχεται στο ενδεχόμενο να συμβεί κάποιο ατύχημα. Οι εκπρόσωποι του OPCW απάντησαν ότι η ευθύνη ανήκει στο Ναυτικό των ΗΠΑ και οι οργανισμοί τους απλά εποπτεύουν την υδρόλυση.

Κύριοι ομιλητές ήταν οι εκπρόσωποι του OPCW Dominique Anelli , Dr. Ralf Trapp και ο Michael Luhan. Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν ακαδημαϊκοί και εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων από την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Μάλτα, ενώ από την Ελλάδα, συμμετείχε η διευθύντρια έρευνας  του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» Αναστασία Μήλιου, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Αριστείδης Τσατσάκης καθώς και εκπρόσωποι των οργανώσεων Greenpeace και WWF.

Οι εκπρόσωποι του OPCW επισήμαναν πως η καταστροφή των χημικών όπλων αναμένεται να ξεκινήσει τον Ιούλιο, εάν δεν προκύψουν περαιτέρω καθυστερήσεις μεταφοράς των χημικών από πλευράς Συρίας. Δηλαδή συμπίπτει χρονικά με την περίοδο τουριστικής αιχμής!

Σχετικά με το σημείο καταστροφής, παραμένει «επτασφράγιστο μυστικό» για λόγους «ασφαλείας». Ωστόσο, σύμφωνα με παλαιότερες ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, η καταστροφή πιθανολογείται ότι γίνει μεταξύ Σικελίας και Κρήτης, στη λεγόμενη «αβυσσαλέα πεδιάδα του Ιονίου».

Ζητήθηκαν διευρυμένες πληροφορίες από τον OPCW σχετικά με τους συγκεκριμένους όρους ασφαλείας που θα τηρηθούν κατά τη διαδικασία, και τις ακριβείς ποσότητες και τύπους χημικών,  καθώς έχει ανακύψει θέμα ελλιπούς πληροφόρησης.

Το σημαντικότερο ζήτημα το οποίο τέθηκε στη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης ήταν η ευθύνη και που αυτή θα αποδοθεί, εάν συμβεί κάποιο ατύχημα ή αστοχία κατά τη διάρκεια της εν πλω καταστροφής των χημικών όπλων, καθώς κάτι τέτοιο εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για το θαλάσσιο οικοσύστημα, αλλά και τη δημόσια υγεία. Οι εκπρόσωποι του OPCW αναφέρουν ότι ο Οργανισμός δεν φέρει καμία ευθύνη σε περίπτωση ατυχήματος, και η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ. Όπως σημείωσε η κα Αναστασία Μήλιου από το «Αρχιπέλαγος», αποτελεί σχήμα οξύμωρο το ότι ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων δίνει διαβεβαιώσεις ασφαλείας από τη μία, ενώ από την άλλη δηλώνουν ως απλοί παρατηρητές!

Οι εκπρόσωποι του OPCW διαβεβαίωσαν για πολλοστή φορά πως προγραμματίζεται να ληφθούν δρακόντεια μέτρα ασφαλείας προκειμένου να μην υπάρξει ατύχημα, ωστόσο αυτό δε φάνηκε να πείθει τους λοιπούς συμμετέχοντες στη τηλεδιάσκεψη πολλοί εκ των οποίων εξέφρασαν έντονη ανησυχία  για την ασφάλεια του εγχειρήματος. Σημειώνεται πως ποτέ στο παρελθόν δεν έχει συντελεστεί εν πλω, παρόμοια επεξεργασία χημικών σε τόσο μεγάλες ποσότητες.

Η τηλεδιάσκεψη δεν κάλυψε πολλά αναπάντητα ερωτηματικά των συμμετεχόντων και θα συνεχιστεί με κατατεθειμένες εγγράφως ερωτήσεις. Μεταξύ αυτών που θα θέσει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» είναι το γιατί επιλέχθηκε η Μεσόγειος – μία τόσο ευαίσθητη ημίκλειστη θάλασσα, γιατί οι χώρες της Μεσογείου που θα δεχθούν τις επιπτώσεις μιας πιθανής περιβαλλοντικής καταστροφής δε συμμετέχουν στη δράση ούτε ως παρατηρητές και το κυριότερο, ποιος θα αναλαμβάνει πλήρως και στο σύνολό της την ευθύνη πιθανής αστοχίας ή ατυχήματος κατά την καταστροφή των χημικών όπλων. 

Να σημειώσουμε εδώ τη συμμετοχή εκπροσώπου της περιβαλλοντικής οργάνωσης Robin De Bois η οποία και είχε αποκαλύψει τις ιδιαίτερες συνθήκες σχετικά με την παλαιότητα και τη λειτουργικότητα του πλοίου Cape Ray.

Η ουσία, πάντως, σύμφωνα με την εκπρόσωπο του Αρχιπελάγους, την κ. Μήλιου κρύβεται στην ερώτηση κλειδί γύρω από το «ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη σε περίπτωση ατυχήματος». Σε αυτή την ερώτηση, έως σήμερα η απάντηση ήταν η ολική άρνηση ανάληψης της οποιασδήποτε ευθύνης από τα κράτη και τους οργανισμούς που συμμετέχουν. Πλέον τα πράγματα διαφοροποιούνται.

Όπως μας ανέφερε: «Ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων καθώς και τα Ηνωμένα Έθνη επανέλαβαν ότι δεν αναλαμβάνουν καμία ευθύνη σε περίπτωση ατυχήματος. Η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά – όπως μας είπανε – στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ. Υπάρχει σύγχυση βεβαίως, αφού σε άλλο σημεία της συζήτησης ειπώθηκε ότι την ευθύνη αναλαμβάνουν τα κράτη που σπονσοράρουν τη διαδικασία δίχως να γίνεται ξεκάθαρο ποια είναι αυτά τα κράτη ή οι οργανισμοί κι αν έχουν αποδεχτεί την ανάληψη της ευθύνης σε περίπτωση ατυχήματος. Σε οποιαδήποτε περίπτωση μας υποσχέθηκαν ότι άμεσα θα μας σταλθεί και γραπτώς μια ξεκάθαρη απάντηση για το ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη»

Μέσα Ιουλίου θα ξεκινήσει η καταστροφή των χημικών

Η κ. Μήλιου επισήμανε ότι επί της διαδικασίας δε φαίνεται να υπάρχουν αλλαγές. Θα χρησιμοποιηθεί το λιμάνι της Καλαβρίας Τζόια Τάουρο στην Ιταλία ενώ σύμφωνα με τον σχεδιασμό τους όλα θα έχουν τελειώσει σε 60 με 90 ημέρες. Από εκεί και πέρα τα παράγωγα απόβλητα θα οδηγηθούν σε ειδικές εγκαταστάσεις σε Αγγλία, Φιλανδία και ΗΠΑ για την τελική καταστροφή τους.

Επίσης, όπως ενημέρωσαν οι εκπρόσωποι του Οργανισμού, η διαδικασία της καταστροφής αναμένεται να ξεκινήσει μέσα στον Ιούλιο, εφόσον δεν υπάρξουν άλλα απρόοπτα:

«Το βασικό που μας ενδιαφέρει όλους είναι ότι πιστεύουν ότι θα ολοκληρωθεί η διαδικασία της μεταφοράς των χημικών από τη Συρία στα πλοία μέχρι το τέλος του μήνα και αμέσως μετά θα ξεκινήσει η καταστροφή».

Τέλος, η κ. Μήλιου εξέφρασε την ανησυχία της για το γεγονός ότι απέφυγαν να απαντήσουν στην ερώτηση αν έχει επιλεχθεί κάποιος λιμένας καταφυγής σε περίπτωση που γίνει κάποιο ατύχημα.

Η ΜΚΟ Αρχιπέλαγος για τα αποτελέσματα της τηλεδιάσκεψης

Σχετικό δελτίο τύπου που ενημερώνει για την τηλεδιάσκεψη εξέδωσε και η Μ.Κ.Ο. Αρχιπέλαγος όπου μεταξύ άλλων σημειώνουν και τα εξής:

Οι εκπρόσωποι του OPCW επισήμαναν πως η καταστροφή των χημικών όπλων αναμένεται να ξεκινήσει τον Ιούλιο, εάν δεν προκύψουν περαιτέρω καθυστερήσεις μεταφοράς των χημικών από πλευράς Συρίας. Δηλαδή συμπίπτει χρονικά με την περίοδο τουριστικής αιχμής!

Σχετικά με το σημείο καταστροφής, παραμένει «επτασφράγιστο μυστικό» για λόγους «ασφαλείας». Ωστόσο, σύμφωνα με παλαιότερες ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, η καταστροφή πιθανολογείται ότι θα γίνει μεταξύ Σικελίας και Κρήτης, στη λεγόμενη «αβυσσαλέα πεδιάδα του Ιονίου».

Ζητήθηκαν διευρυμένες πληροφορίες από τον OPCW σχετικά με τους συγκεκριμένους όρους ασφαλείας που θα τηρηθούν κατά τη διαδικασία, και τις ακριβείς ποσότητες και τύπους χημικών, καθώς έχει ανακύψει θέμα ελλιπούς πληροφόρησης.

Το σημαντικότερο ζήτημα το οποίο τέθηκε στη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης ήταν η ευθύνη και που αυτή θα αποδοθεί, εάν συμβεί κάποιο ατύχημα ή αστοχία κατά τη διάρκεια της εν πλω καταστροφής των χημικών όπλων, καθώς κάτι τέτοιο εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για το θαλάσσιο οικοσύστημα, αλλά και τη δημόσια υγεία. Οι εκπρόσωποι του OPCW αναφέρουν ότι ο Οργανισμός δεν φέρει καμία ευθύνη σε περίπτωση ατυχήματος, και η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ. Όπως σημείωσε η κα Αναστασία Μήλιου από το «Αρχιπέλαγος», αποτελεί σχήμα οξύμωρο το ότι ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων δίνει διαβεβαιώσεις ασφαλείας από τη μία, ενώ από την άλλη δηλώνουν ως απλοί παρατηρητές!

Οι εκπρόσωποι του OPCW διαβεβαίωσαν για πολλοστή φορά πως προγραμματίζεται να ληφθούν δρακόντεια μέτρα ασφαλείας προκειμένου να μην υπάρξει ατύχημα, ωστόσο αυτό δε φάνηκε να πείθει τους λοιπούς συμμετέχοντες στη τηλεδιάσκεψη πολλοί εκ των οποίων εξέφρασαν έντονη ανησυχία για την ασφάλεια του εγχειρήματος. Σημειώνεται πως ποτέ στο παρελθόν δεν έχει συντελεστεί εν πλω, παρόμοια επεξεργασία χημικών σε τόσο μεγάλες ποσότητες.

Η τηλεδιάσκεψη δεν κάλυψε πολλά αναπάντητα ερωτηματικά των συμμετεχόντων και θα συνεχιστεί με κατατεθειμένες εγγράφως ερωτήσεις. Μεταξύ αυτών που θα θέσει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» είναι το γιατί επιλέχθηκε η Μεσόγειος – μία τόσο ευαίσθητη ημίκλειστη θάλασσα, γιατί οι χώρες της Μεσογείου που θα δεχθούν τις επιπτώσεις μιας πιθανής περιβαλλοντικής καταστροφής δε συμμετέχουν στη δράση ούτε ως παρατηρητές και το κυριότερο, ποιος θα αναλαμβάνει πλήρως και στο σύνολό της την ευθύνη πιθανής αστοχίας ή ατυχήματος κατά την καταστροφή των χημικών όπλων.

Η ανακοίνωση που εξέδωσαν Greenpeace και WWF Ελλάς

Σχετική κοινή ανακοίνωση για την τηλεδιάσκεψη έδωσαν στη δημοσιότητα και οι οργανώσεις WWF Ελλάς και Greenpeace Ελλάς στην οποία αναφέρουν τα εξής:

Σήμερα (Πέμπτη 19 Ιουνίου), στις 16:00 ώρα Ελλάδας, κατόπιν ηλεκτρονικής πρόσκλησης του Οργανισμού Καταστροφής Χημικών Όπλων (OPCW), το Ελληνικό Γραφείο της Greenpeace και το WWF Ελλάς, συμμετείχαν με άλλους φορείς σε τηλεφωνική διάσκεψη με θέμα την καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου.

Σκοπός της διάσκεψης ήταν η ενημέρωση σε μια σειρά από σημαντικά θέματα, τα οποία σχετίζονται με την καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας και τα οποία χρήζουν περαιτέρω αποσαφήνισης.
Εκπρόσωποι του OPCW αναφέρθηκαν στην αβεβαιότητα που εξακολουθεί να επικρατεί στην εμπόλεμη περιοχή και η οποία ευθύνεται για την ανατροπή των σχετικών χρονοδιαγραμμάτων, για τα επόμενα βήματα της διαδικασίας καταστροφής, ποιος έχει την επιχειρησιακή ευθύνη, την αναμενόμενη διάρκεια της όλης διαδικασίας, στις προσπάθειες του Οργανισμού για την ασφάλεια της όλης επιχείρησης κοκ

Οι εκπρόσωποι του WWF Ελλάς αντιμετωπίζοντας ως αναγκαία την άμεση, ασφαλή και αποτελεσματική καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας , έθεσαν εκ νέου ως επιτακτικής σημασίας

• Το γεγονός ότι η επιχείρηση δεν έχει υποβληθεί, τουλάχιστον με βάση τα στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί μέχρι σήμερα, σε κανενός είδους εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ή κινδύνου, όπως θα ανέμενε κανείς για μία αντίστοιχη επιχείρηση στην στεριά
• Τον υπαρκτό κίνδυνο ατυχήματος, βλάβης ή δυσλειτουργίας, με πιθανούς κινδύνους για τη Μεσόγειο, ο οποίος έχει τεθεί από το WWF Ελλάς ήδη από τον Φεβρουάριο
• το κενό περιβαλλοντικής νομοθεσίας που καλύπτει την καινοφανή επιχείρηση καταστροφής χημικών όπλων εν πλω
• την ανάγκη για περισσότερη ενημέρωση σχετικά με την εξέλιξη της διαδικασίας, καθώς και την έλλειψη διαβούλευσης με πλήθος εμπλεκόμενων μερών.
Οι εκπρόσωποι της Greenpeace, από την Ελλάδα και την Ιταλία, επανέλαβαν τη στήριξή τους στις προσπάθειες για την καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας αλλά και κάθε άλλης χώρας και έθεσαν από την πλευρά τους, πέραν των προφανών θεμάτων ασφαλείας που η οργάνωση έχει απευθύνει εγγράφως στο Οργανισμό και θέματα επιχειρησιακής ευθύνης, ενώ επέμειναν στην ανάγκη έγκυρης και έγκαιρης ενημέρωσης. Σε αυτό το πλαίσιο, η Greenpeace επεσήμανε
• Την απουσία ουσιαστικής ενημέρωσης από την πλευρά του αρμόδιου ελληνικού υπουργείου εξωτερικών, η οποία γεννά περισσότερη σύγχυση και δικαιολογημένες ανησυχίες ειδικά για τις τοπικές κοινωνίες και ουσιαστικά αφήνει χώρο για παραπληροφόρηση και καλλιεργεί κλίμα τρομοκρατίας, αντί να οδηγεί σε ένα νηφάλιο και γόνιμο διάλογο..
• Την έλλειψη ενημέρωσης για τον τελικό προορισμό του συνόλου των χημικών όπλων (καθώς και των προϊόντων υδρόλυσης).

Τόσο το ελληνικό γραφείο της Greenpeace, όσο και το WWF Ελλάς, τονίζουν την ανάγκη να αναλάβει τον ρόλο και τις ευθύνες του το Υπουργείο Εξωτερικών και να εξασφαλίσει δημοσιοποίηση της απαραίτητης πληροφορίας. Με βάση την αρχή της προφύλαξης και σε εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, θα έπρεπε να έχει προηγηθεί επαρκώς εξονυχιστική μελέτη των πιθανών επιπτώσεων. Οι οργανώσεις δηλώνουν αντίθετες σε κάθε επιχείρηση που ενέχει περιβαλλοντικούς κινδύνους, αν δεν έχει προηγουμένως υποβληθεί στην απαραίτητη διαδικασία περιβαλλοντικής εκτίμησης και εξέτασης εναλλακτικών λύσεων και χωροθετήσεων (σε θαλάσσιο ή χερσαίο χώρο).

Ταυτόχρονα οι δυο οργανώσεις ζητούν και πάλι από τον Οργανισμό να παράσχει την απαραίτητη ενημέρωση και να λειτουργήσει με διαφάνεια και πάντα με σεβασμό στο γράμμα και το πνεύμα των Διεθνών Συνθηκών.
Για ένα κόσμο απαλλαγμένο από χημικά όπλα αλλά και για θάλασσες γεμάτες ζωή.

Πηγές: Αγώνας της Κρήτης, Greenpeace, Αρχιπέλαγος