Ο Θοδωρής Παπαδουλάκης για την τέχνη ενάντια στον ρατσισμό

«Νεαρή γυναίκα από την Αφρική, που φροντίζει ηλικιωμένη κυρία, πέφτει θύμα ρατσιστικής βίας από τον γιο της ηλικιωμένης». Το παραπάνω στιγμιότυπο, που θα μπορούσε να περάσει στα ψιλά γράμματα των εφημερίδων, αποτελεί τον κεντρικό θεματικό άξονα της ταινίας μικρού μήκους της «ActionAid» με τίτλο «Παίρνουμε θέση». Ο βραβευμένος σκηνοθέτης, Θοδωρής Παπαδουλάκης, και ο σεναριογράφος, Παναγιώτης Παπουτσάκης, μιλούν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την ταινία, αλλά και τη δύναμη της Τέχνης ενάντια στον ρατσισμό.

   Η ιστορία θα μπορούσε να διαδραματίζεται σε πολλά σημεία της Ελλάδας. Η γυναίκα από την Αφρική πέφτει θύμα, ωστόσο η ηλικιωμένη, η οποία με δυσκολία σηκώνεται από το αναπηρικό καροτσάκι, παρεμβαίνει για να θέσει τέλος στη βία.

   Τους ρόλους ερμηνεύουν οι: Τάσος Νούσιας, Τιτίκα Σαριγκούλη και Stefania Sholla. Η σκηνοθεσία είναι του Θοδωρή Παπαδουλάκη και το σενάριο του Παναγιώτη Παπουτσάκη, σε παραγωγή της «Indigo View».

   Από την ταινία απουσιάζουν οι λέξεις και οι διάλογοι. Μια κραυγή μόνο της Τιτίκας Σαριγκούλη σκίζει τη σιωπή, «μια κραυγή διαμαρτυρίας γεμάτη ανθρωπιά, γεμάτη αλληλεγγύη και συμπαράσταση» όπως τη χαρακτηρίζει ο Θοδωρής Παπαδουλάκης, και χαράσσεται στο μυαλό τού θεατή. «Θέλαμε η κραυγή της πρωταγωνίστριας να είναι η μοναδική φωνή που θα ακουστεί σε όλη την ταινία. Με στόχο να αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερη ένταση και έκταση. Να σπάσει τη σιωπή. Τη συνένοχη σιωπή όλων εκείνων που μένουν αμέτοχοι σε τέτοια φαινόμενα» παρατηρούν οι δύο δημιουργοί.

 Ποια είναι όμως η «γλώσσα» που πρέπει να μιλάει ο κινηματογράφος για να αγγίξει το περιχαρακωμένο πίσω από στερεότυπα κοινό; «Είναι το πρώτο θέμα που απασχολεί έναν δημιουργό όταν καλείται να μιλήσει για ένα τόσο σημαντικό θέμα. Το σίγουρο είναι ότι θα αναζητήσει εκείνη τη "γλώσσα", που θα μιλήσει όσο το δυνατόν πιο ουσιαστικά στο κοινό. Εμείς επιλέξαμε να μιλήσουμε με την άμεση "γλώσσα" της σκληρής, ωμής πραγματικότητας» εξηγούν.

   Με την ταινία «Παίρνουμε θέση» η Μη Κυβερνητική Οργάνωση «ActionAid» μας προτρέπει να σπάσουμε τη σιωπή και να υψώσουμε το ανάστημά μας ενάντια στον ρατσισμό και την ξενοφοβία.

   Όπως υπογραμμίζεται από την Οργάνωση, «η χρήση σωματικής βίας είναι η ακραία εκδοχή του ρατσισμού. Δεν χρειάζεται να ασκηθεί βία για να υπάρξει ρατσιστική συμπεριφορά ή να προαχθεί ο ρατσισμός. Αρκεί να θεωρηθεί ότι ο "άλλος", ο "ξένος" δεν είναι ίσος με τους περισσότερους. Αρκεί η σιωπή, για να γιγαντώνεται ο ρατσισμός».

   «Μια βουβή κοινωνία πoυ δεν παίρνει θέση ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή ρατσισμού, από τη βία μέχρι την αδιαφορία μπροστά στις διακρίσεις, κινδυνεύει. Η αλλαγή στάσης πρέπει να ξεκινήσει και από εμάς και την καθημερινότητά μας. Γι' αυτό και η ActionAid λέει ότι όλοι πρέπει να πάρουμε θέση κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας» τονίζει η υπεύθυνη επικοινωνίας της ActionAid, Άννα Μπότσογλου.

   «Η τέχνη μπορεί να είναι το πιο ισχυρό όπλο απέναντι στον ρατσισμό και απέναντι σε κάθε μορφή βίας ή κοινωνικό αποκλεισμό» λένε από την πλευρά τους ο Θοδωρής Παπαδουλάκης και ο Παναγιώτης Παπουτσάκης. Όπως εξηγούν, «η τέχνη δηλώνει παρούσα στους μεγάλους κοινωνικούς αγώνες σχεδόν με όλες τις μορφές της. Η ευγλωττία των εικόνων, η διεισδυτικότητα των λέξεων και η δύναμη της νότας συγκινούν, παρασύρουν και ανατρέπουν» για να συμπληρώσουν: «Με όποιες δυνάμεις έχει ο καθένας μπορεί να εξαφανίσει και να ανατρέψει μια μορφή αναπηρίας της σύγχρονης κοινωνίας. Αυτήν του ρατσισμού και της ξενοφοβίας». 

   Εξάλλου, ο σκηνοθέτης του «Νησιού» Θοδωρής Παπαδουλάκης, έχει βιώσει τον ρατσισμό ζώντας στη Νότια Αφρική την εποχή του απαρτχάιντ. «Στη Νότια Αφρική γεννήθηκα και έζησα μέχρι την ηλικία των δέκα ετών. Την εποχή του απαρτχάιντ. Άρα, έχω προσωπικά βιώματα για το καταστροφικό έργο του ρατσισμού. Ειδικά όταν, λόγω των αυξημένων επαγγελματικών υποχρεώσεων των γονιών μου, με πρόσεχε και μου πρόσφερε την αγάπη της η Μαίρη. Μια πολύ γλυκιά ντόπια γυναίκα. Σκεφτόμουν πώς είναι δυνατόν να επικρατεί αυτός ο διαχωρισμός, αυτή η φυλετική διάκριση, αυτή η τρέλα. Πώς μπορεί αυτή η βαρβαρότητα, η αδιαφορία να νικήσει τη λογική, την αγάπη και τον ανθρώπινο πολιτισμό», θυμάται ο κ. Παπαδουλάκης.

   Η ταινία «Παίρνουμε Θέση» είναι η αρχή μιας εκστρατείας ενημέρωσης κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, που υλοποιεί η «ActionAid». «Επιπλέον, εδώ και δέκα χρόνια που λειτουργεί το Κέντρο Αναπτυξιακής Εκπαίδευσης της ActionAid, έχουμε δεχτεί χιλιάδες μαθητές σε προγράμματα που έχουν βασικό άξονα τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με σαφή αντιρατσιστικά μηνύματα» συμπληρώνει η Άννα Μπότσογλου.

   Μαρία Κουζινοπούλου

Πηγή: ΑΜΠΕ