Μπακού: Το "μαργαριτάρι" της Κασπίας μέσα απ' τα μάτια ενός Ηρακλειώτη (φωτο)

Στο Μπακού, το λεγόμενο "μαργαριτάρι της Κασπίας" ταξιδεύει σήμερα το eΚρήτη, μέσα από το αφιέρωμα που επιμελήθηκε ο Ηρακλειώτης καθηγητής του ΤΕΙ Κρήτης, Γιάννης Βλάχος, ο οποίος επισκέφθηκε πρόσφατα την πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν.

Μπακού: Το "μαργαριτάρι" της Κασπίας

Πρόσφατα είχα την ευκαιρία να ταξιδέψω στο Μπακού, την πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, μαζί με αντιπροσωπεία του Υπουργείου Παιδείας, στα πλαίσια ενός προγράμματος της ΕΕ  για την αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος των ΑΕΙ του Αζερμπαϊτζάν σύμφωνα με τις αρχές  του  Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης.  Κατά την διάρκεια της ολιγοήμερης  παραμονής μας στο  Μπακού, είχαμε την  ευκαιρία να επισκεφθούμε  διάφορα αξιοθέατα αυτής της πόλης καθώς και άλλων περιοχών και μεταφέρω τις εντυπώσεις μου από αυτήν την άκρως ενδιαφέρουσα χώρα για την οποία  οι περισσότεροι από εμάς ελάχιστα γνωρίζουν.

Άποψη της πρωτεύουσας Μπακού από  την Κασπία, στο βάθος οι γυάλινοι πύργοι Flame Tοwers

Το Μπακού  μας έγινε ευρύτερα γνωστή όταν ανέλαβε  την φιλοξενία του διαγωνισμού  της EUROVISION πριν από δυο χρόνια εξαιτίας  της μεγάλης δημοσιότητας που παίρνει το γεγονός αυτό. Επίσης γνωστή είναι η συμφωνία της χώρας μας το Αζερμπαϊτζάν για την διέλευση του αγωγού φυσικού αερίου που θα μεταφέρει το αέριο προς τις χώρες της ΕΕ. Οι χώρες μας έχουν πολύ καλές σχέσεις μετά τις ανταλλαγές επισκέψεων των προέδρων των χωρών μας  και των συμφωνιών που έχουν συναφθεί για πολιτιστικά, εκπαιδευτικά και εμπορικά θέματα.

Το στάδιο των Ευρωπαϊκών Αγώνων 2015

Το Αζερμπαϊτζάν  συνδέει την Ανατολική Ευρώπη με την Δυτική/Κεντρική Ασία και συνορεύει με το Ιράν και την Τουρκία στο νότο , με την Ρωσία στο βορρά , με την Αρμενία και την Γεωργία νοτιοδυτικά. Το Αζερμπαϊτζάν είναι ίσως η πιο σύνθετη και ενδιαφέρουσα χώρα της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, με σιιτικές, τουρκικές, και κοσμικές παραδόσεις.

Το εντυπωσιακό Κέντρο Heydar Aliyef

Το Αζερμπαϊτζάν είναι μία πλούσια χώρα με μακραίωνη ιστορία και παράδοση με  πληθυσμός 9.5 εκατομμυρίων,  με το 50% νέους κάτω των 30 ετών. Η γλώσσα είναι Αζέρικη ,που μοιάζει με την Τουρκική , αλλά οι περισσότεροι ενήλικες μιλούν ρωσικά ενώ αγγλικά μιλούν κυρίως οι νέοι και μόνο στις μεγάλες πόλεις .Το νόμισμά τους είναι το μανάτ που είναι σχεδόν ίσο με το ευρώ ενω το κόστος ζωής είναι αρκετά υψηλό, με τιμές που συναγωνίζονται αυτές της Ελλάδας και ακόμα ακριβότερες. Πριν από είκοσι χρόνια, η ανακάλυψη των νέων κοιτασμάτων πετρελαίου στην Κασπία Θάλασσα έκανε την χώρα έναν ελκυστικό προορισμό για τους διεθνείς επενδυτές. Σήμερα η οικονομία της χώρας είναι σε μεγάλη ανάπτυξη χάρις στα πλούσια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλά ο τουρισμός και η γεωργία είναι οι τομείς που αναπτύσσονται σημαντικά.

Το Αζερμπαϊτζάν έχει παράδοση στην υφαντουργία , καθώς και σε άλλες  τέχνες όπως η  αρχιτεκτονική,  η  μουσική , η ποίηση και το θέατρο. Σήμερα το Μπακού είναι το μεγαλύτερο πολιτιστικό κέντρο του Αζερμπαϊτζάν με 30 μουσεία, 7 θέατρα, 11 πανεπιστήμια , όπερα και πολλές βιβλιοθήκες. Η πόλη αποτελεί το σπουδαιότερο βιομηχανικό κέντρο της χώρας, με τις πλωτές εξέδρες να δεσπόζουν στην Κασπία , τα πολλά εργοστάσια και διυλιστήρια , ναυπηγεία και όλων των ειδών βιομηχανίες ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών. 

Πύλη εισόδου στα τείχη της παλιάς πόλης

Η χώρα έχει άπειρες φυσικές ομορφιές στην ενδοχώρα της με πανύψηλα βουνά της οροσειράς του Καυκάσου, με λίμνες,  καταρράκτες και εθνικά πάρκα. Στην σύντομη παραμονή μου είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ μια περιοχή  στο Νότιο Καύκασο  μια μέρα που μόλις είχε αρχίσει να χιονίζει και το τοπίο ήταν πολύ εντυπωσιακό με τα απόκρημνα βουνά , τις χαράδρες και τα ορμητικά ποτάμια. Σε πολλές περιοχές της χώρας από τις ρωγμές των βράχων ξεπηδούν φλόγες από την διαρροή του φυσικού αερίου και για το λόγο αυτό η χώρα ονομάζεται και χώρα της φωτιάς και το έμβλημα του  Αζερμπαϊτζάν παριστά μια φλόγα. 

Το μνημείο των θυμάτων στην πόλη  Guba

Η πρωτεύουσα, Μπακού (το μαργαριτάρι της Κασπίας)  είναι κτισμένη στις όχθες της Κασπίας Θάλασσας στην οποία οφείλει το σχεδόν μεσογειακό κλίμα όπως μαρτυρούν  τα ελαιόδεντρα που είναι φυτεμένα στα πάρκα και τις πλατείες της πόλης. Τα καλοκαίρια είναι  ζεστά και υγρά , ενώ οι χειμώνες είναι σχετικά ήπιοι  με δυνατούς ανέμους και δίκαια  το όνομα  της πρωτεύσας BAKU σημαίνει «Πόλη των Ανέμων».  Η πόλη έχει μακραίωνη ιστορία και παράδοση καθώς βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο στο δρόμο του μεταξιού σ το  σταυροδρόμι μεταξύ Κίνας, Ινδίας και Μ. Ανατολής και  Ευρώπης.

Οι φωτισμένοι δρόμοι στο Μπακού

Το Μπακού χαρακτηρίζεται  από   την  παλιά πόλη που περιβάλλεται από καλά διατηρημένα τείχη και ολόγυρα της απλώνεται η σύγχρονη πόλη που μετά την ανεξαρτησία της χώρας από την Σοβιετική Ένωση το 1991 έχει εξελιχθεί σε μια πόλη με υπερμοντέρνα κτίρια, γυάλινους πύργους , ξενοδοχεία και πολυτελή διαμερίσματα. Το αεροδρόμιο της πόλης είναι ένα εντυπωσιακό σύγχρονο αεροδρόμιο καθώς και το μετρό της πόλης.

Το έμβλημα του Αζερμπαϊτζάν, η Φλόγα, με την αντίστροφη μέτρηση για τους Ευρωπαϊκούς αγώνες 

Παρά τις  μεγάλες λεωφόρους και πλατείες, το Μπακού χαρακτηρίζεται από μια πολύβουη και  χαώδη κυκλοφορία με αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, δείγμα του πλούτου που συχνά επιδεικνύεται με αυτό τον τρόπο. Εντύπωση προκαλεί και η ύπαρξη των ταξί ,αγγλικού τύπου σε μωβ χρώμα! που ενώ διαθέτουν ταξίμετρο συνήθως γίνεται «παζάρι» για το κόμιστρο ανάλογα με τον προορισμό.

Οι γυάλινοι πύργοι και το μνημείο των θυμάτων της Σοβιετικής εισβολής

Οι άνθρωποι της πόλης είναι γενικά φιλόξενοι, ευχάριστοι και πρόθυμοι να εξυπηρετήσουν ,αν και δεν γνωρίζουν αγγλικά, με εξαίρεση τους νέους. Σημαντικό επίσης είναι το αίσθημα ασφάλειας που νοιώθει κανείς στη πόλη αυτή. Κυκλοφορείς χωρίς κανένα φόβο μέχρι αργά τη νύκτα στους άπλετα φωτισμένους δρόμους και πλατείες όπου η  παρουσία της αστυνομίας είναι παντού εμφανής.  

Γραφικά δρομάκια και πλατείες στην παλιά πόλη 

Τον Ιούνιο του 2015  θα διεξαχθούν στο Μπακού οι πρώτοι Ευρωπαϊκοί Αγώνες, ένα σπουδαίο γεγονός για το οποίο η χώρα και ο πληθυσμός περιμένουν και προετοιμάζονται πυρετωδώς να υποδεχθούν . Η ατμόσφαιρα που επικρατεί μου θύμισε την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην Ελλάδα πριν τους Ολυμπιακούς του 2004. Η τελετή έναρξης θα γίνει στις 12 Ιουνίου 2015 και η λήξη στις 28 Ιουνίου. Οι Ευρωπαϊκοί Αγώνες είναι υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ολυμπιακής Επιτροπής και θα τελούνται από δω και στο εξής κάθε 4 χρόνια. Η πόλη ετοιμάζεται πυρετωδώς με την ανέγερση ενός επιβλητικού σταδίου κόστους 640 εκατ. δολαρίων και άλλων έργων γοήτρου.

Ο πύργος της Κόρης, ( 12ος αιώνας) στην παλιά πόλη

 Ένα τέτοιο έργο είναι  το υπερμοντέρνο Κέντρο Χειντάρ Αλίγιεφ , σχεδιασμένο από την παγκοσμίου φήμης αρχιτέκτονα Ζαχα Χαντίτ , ένα τριώροφο κτίριο εκτάσεως 57.000 τμ. που  στεγάζει εκθέματα τέχνης , λαϊκής παράδοσης και αναμνηστικά από την ζωή του Προέδρου Αλίγιεφ.

Γραφικά δρομάκια και πλατείες στην παλιά πόλη 

Σίγουρα το Μπακού δεν αποτελεί ιδιαίτερα δημοφιλή τουριστικό προορισμό, όπως είναι το Ντουμπάι, αλλά με την προώθηση και την προτεραιότητα που δίνει η κυβέρνηση και ιδιαίτερα ο πολύ δραστήριος και χαρισματικός και για ορισμένους απολυταρχικός, πρόεδρος τους είναι σίγουρο ότι σύντομα θα γίνει ένας ελκυστικός προορισμός με την προϋπόθεση ότι πρέπει να αλλάξουν ορισμένα  πράγματα. Όπως, η διαδικασία για την απόκτηση βίζας που είναι μια πολύ δύσκολη διαδικασία.  Σίγουρα ασκείται  κριτική για πολλά θέματα στη χώρα αυτή, αλλά ένα είναι σίγουρο ότι η χώρα αυτή έχει πραγματοποιήσει εντυπωσιακά άλματα και πρόοδο τις τελευταίες δυο δεκαετίες μετά την ανεξαρτησία της. Είναι αξιοσημείωτο ότι το ΑΖ υπήρξε η πρώτη κοσμική δημοκρατία στο Μουσουλμανικό κόσμο που έδωσε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες από το 1918 (2 χρόνια πριν από τις ΗΠΑ!).

Οι χιονισμένες βουνοπλαγιές του Καυκάσου

Ο επισκέπτης στο Μπακού έχει να θαυμάσει και να επισκεφτεί την άριστα διατηρημένη παλιά πόλη, πολιτιστική κληρονομιά  της UNESCO που περιβάλλεται από πανύψηλα τείχη και περικλείει ιστορικά κτίρια όπως τον Πύργο της Κόρης, που ήταν φάρος η Ζωροαστρικός ναός, το μεσαιωνικό παλάτι του Shirvan Shahs,τα καραβανσεράι, τζαμιά και άλλα εντυπωσιακά κτίρια σε στενούς πλακόστρωτους δρόμους. Αντίθετα η σύγχρονη πόλη χαρακτηρίζεται από την παρουσία των 2 γυάλινων πύργων (Πύργοι της Φωτιάς) και επιβλητικών κτιρίων των αρχών του 20 αιώνα που ανήκαν στους  βαρόνους  του πετρελαίου , με περίτεχνο διάκοσμο στις προσόψεις τους. Στους κεντρικούς δρόμους και τους εμπορικούς πεζόδρομους και τα σύγχρονα εμπορικά κέντρα της πόλης βλέπεις όλα τα γνωστά καταστήματα και μπουτίκ με τις γνωστές φίρμες. H καθαριότητα και η τάξη σε αυτή την πόλη εντυπωσιάζει τον επισκέπτη. Μέχρι αργά την νύκτα  βλέπεις τους οδοκαθαριστές να εργάζονται και να απομακρύνουν ότι έχει πέσει στους δρόμους ακόμα και τα πεσμένα φύλλα από τα δέντρα.

Οι φωτισμένοι δρόμοι στο Μπακού

Την τελευταία μέρα της παραμονής μας στο Αζερμπαϊτζάν  ταξιδέψαμε  200 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Μπακού για να επισκεφτούμε  το Μνημείο της Γενοκτονίας  των Αζερων από τα στρατεύματα  Αρμενίων Μπολσεβίκων  το 1918. Γενικά η διαμάχη του Αζερμπαϊτζάν με την γειτονική Αρμενία είναι βαθειά ριζωμένη στους κατοίκους της χώρας ιδιαίτερα μετά τον του ολέθριο πόλεμο για  την  ορεινή περιοχή τού Ναγκόρνο-Καραμπάχ που βρίσκεται σήμερα υπό τον έλεγχο της Αρμενίας.  Λίγο έξω από την πόλη Γκούμπα βρίσκεται το  εντυπωσιακό αλλά λιτό κτιριακό σύμπλεγμα - μουσείο που αναγέρθηκε στη θέση που υπήρχε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, όταν τυχαία κατά την ανέγερση των αποδυτηρίων του γηπέδου αποκαλύφθηκαν ομαδικοί τάφοι των θυμάτων της τραγωδίας  . Τότε η κυβέρνηση απεφάσισε στη θέση του σταδίου να εγερθεί αυτό  το  μνημείο που αποτελείται από δυο κτίρια σε σχήμα αιχμηρής λόγχης για να συμβολίζουν  τα γεγονότα  που έγιναν εκεί.

Οδηγώντας μερικά χιλιόμετρα βόρεια της Γκούμπα βρεθήκαμε στην ορεινή  περιοχή του Νότιου Καύκασου. Το χιονισμένο τοπίο με τις απόκρημνες πλαγίες , τις επιβλητικές χαράδρες, και τα ορμητικά ποτάμια που διασχίζουν την περιοχή μας άφησαν με τις καλλίτερες εντυπώσεις από αυτή την όμορφη χώρα. Το Αζερμπαϊτζάν είναι αναμφισβήτητα μια χώρα με πολλές φυσικές ομορφιές, πλούσια παράδοση και φιλικούς ανθρώπους που αξίζει κανείς να το επισκεφθεί και ιδιαίτερα να γνωρίσει την πανέμορφη πρωτεύουσα του.

Γιάννης Βλάχος, Ομότιμος Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης