28η Οκτωβρίου 1940: Το ηρωικό "ΟΧΙ" των Ελλήνων

Ήταν ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, όταν η κυβέρνηση του Μπενίτο Μουσολίνι, απαίτησε από την Αθήνα να επιτραπεί ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την ελληνοαλβανική μεθόριο προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει στρατηγικά σημεία της χώρας στο πλαίσιο των επιχειρήσεών του στην Μεσόγειο και στην Αφρική.

Το τελεσίγραφο επέδωσε στον Έλληνα πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά, που τον επισκέφτηκε στις 02:45 το πρωί στο σπίτι του στην Κηφισιά, ο Ιταλός Πρέσβης στην Αθήνα Εμανουέλε Γκράτσι. «Ο Μεταξάς άρχισε να το διαβάζει. Μέσα από τα γυαλιά του, έβλεπα τα μάτια του να βουρκώνουν. Όταν τελείωσε την ανάγνωση με κοίταξε κατά πρόσωπο, και με φωνή λυπημένη αλλά σταθερή μου είπε : «Alors, c’est la guerre» (Λοιπόν έχουμε πόλεμο)» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γκράτσι στο βιβλίο «Il Principio della fine – L’ impresa di Grecia ;» που εκδόθηκε το 1945 στην Ρώμη.

O ίδιος ο Γκράτσι στα απομνημονεύματά του, που εξέδωσε το 1945, περιγράφει τη σκηνή: «Έχω εντολή κ. πρωθυπουργέ να σας κάνω μία ανακοίνωση και του έδωσα το έγγραφο. Παρακολούθησα την συγκίνηση εις τα χέρια και εις τα μάτια του. Με σταθερή φωνή και βλέποντάς με κατάματα ο Μεταξάς μου είπε: αυτό σημαίνει πόλεμο. Του απήντησα ότι αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί. Μου απήντησε ΟΧΙ. Του πρόσθεσα ότι αν ο στρατηγός Παπάγος…, ο Μεταξάς με διέκοψε και μου είπε: ΟΧΙ! Έφυγα υποκλινόμενος με τον βαθύτερο σεβασμό, προ του γέροντος αυτού, που προτίμησε την θυσία αντί της υποδουλώσεως».

Διάγγελμα από τον Μεταξά στους Έλληνες

Εκείνο το πρωί ο Μεταξάς απηύθυνε διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό και ξεκίνησε η ηρωική αντίσταση των Ελλήνων κατά των ιταλικών δυνάμεων και η προέλαση στα αλβανικά εδάφη.

Εκφράζοντας το λαϊκό συναίσθημα ο Ιωάννης Μεταξάς απάντησε αρνητικά στο ιταλικό τελεσίγραφο, έχοντας πλήρη συναίσθηση του ραντεβού του με την ιστορία.

Εξάλλου η χώρα προετοιμαζόταν χρόνια πριν για το ενδεχόμενο εμπλοκής της σε έναν νέο μεγάλο πόλεμο, όπως αποδείχθηκε αποτελεσματικά στο μέτωπο στη συνέχεια.

 

 

 

 

«Εδώ Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών. Έκτακτο ανακοινωθέν. Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν από της 5.30 πρωινής της σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του Πατρίου Εδάφους» με την ανακοίνωση του υπουργείου Στρατιωτικών να παίζει στα ραδιόφωνα, τις σειρήνες της αντιαεροπορικής άμυνας και τα έκτακτα παραρτήματα των εφημερίδων -που έδιναν την είδηση του ιταλικού τελεσιγράφου και κατ’ επέκταση της εισόδου της Ελλάδας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο- ξύπνησαν οι Έλληνες το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940.

Η είδηση έτρεχε από στόμα σε στόμα «Πόλεμος! Οι Ιταλοί εισβάλλουν». Τα συναισθήματα διαδέχονταν το ένα το άλλο, υπερηφάνεια, φιλότιμο, λεβεντιά, αγανάκτηση, περιφρόνηση, και μάλιστα όχι μόνο από αυτούς που έτρεχαν να καταταγούν, αλλά και από τον άμαχο πληθυσμό, που και αυτός αργότερα προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στον αγώνα.

Ο αρχιστράτηγος Βισκόντι Πράσκα έδωσε την εντολή για προσβολή των ελληνικών θέσεων από τις 5 το πρωί. Την ώρα αυτή σημειώθηκε και η πρώτη ελληνική απώλεια.

Ο 27χρονος πεζικάριος Βασίλειος Τσιαβαλιάρης από τα Τρίκαλα, που υπηρετούσε σε φυλάκιο της ελληνοαλβανικής μεθορίου, σκοτώθηκε από θραύσμα ιταλικού όλμου. Ο ιταλός αρχιστράτηγος Βισκόντι Πράσκα είχε στη διάθεσή του 135.000 άνδρες και ο Έλληνας ομόλογός του Αλέξανδρος Παπάγος μόλις 35.000.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Η Κέρκυρα βομβαρδίστηκε 195 φορές στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Νίκος Καζαντζάκης: 64 χρόνια από τον θάνατό του σπουδαίου Κρητικού