Πώς μπορούμε να “αποτοξινωθούμε” από τα social media;

Σίγουρα έχετε παρατηρήσει τον εαυτό σας πως την ώρα που θέλετε να κάνετε ένα διάλειμμα από το απαιτητικό σας πρόγραμμα, αυτόματα αυτό έχει συνδεθεί με ένα αέναο scroll στην οθόνη του κινητού σας στα social media. Eίτε πρόκειται για χάζεμα στο Instagram, το TikTok ή το Twitter, είτε για παρακολούθηση βίντεο στο YouTube. Aυτή η επίμονη προσκόλληση στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης έχει κάνει αρκετούς επιστήμονες να ανησυχούν για τη λειτουργικότητα τους, ενώ πολλοί στρέφονται στις «αποτοξινώσεις ντοπαμίνης», ως πιθανή λύση. 

Η ντοπαμίνη είναι ένα «δώρο» του συστήματος επιβράβευσης του εγκεφάλου, μια ουσία που μας βοηθά να νιώσουμε απόλαυση. Το σεξ, τα ψώνια, η μυρωδιά των αγαπημένων μας μπισκότων που ψήνονται στον φούρνο, όλα αυτά τα πράγματα μπορούν να προκαλέσουν την απελευθέρωση της ουσίας, μια «έξαρση ντοπαμίνης». Αυτός ο νευροδιαβιβαστής που προκαλεί ευεξία εμπλέκεται, ωστόσο, επίσης και στον εθισμό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μόλις δοκιμάσουμε ένα μπισκότο που μας αρέσει, μπορεί να θέλουμε να φάμε και άλλο ένα (ή δύο, ή τρία).

Παρατηρήστε τη συμπεριφορά σας: Πού στρέφεστε όταν θέλετε να «χαζέψετε»; Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα παιχνίδια ή στο ζάπινγκ στην τηλεόραση; Ο στόχος είναι να ρυθμίσετε εκ νέου τις συνήθειες του εγκεφάλου σας και τις συνήθειές σας. Αν και ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι η διακοπή ορισμένων ανθυγιεινών συμπεριφορών μπορεί να αποδειχθεί “μεταμορφωτική”, οι περισσότερες έρευνες επικεντρώνονται σε κλινικούς εθισμούς και όχι στους καθημερινούς πειρασμούς, που όλοι λίγο πολύ αντιμετωπίζουμε. Αυτό δεν έχει εμποδίσει τους influencers να υπερβάλλουν και να υπόσχονται απαράμιλλη ευτυχία, παραγωγικότητα, ακαδημαϊκή επιτυχία μέσω της ψηφιακής αποτοξίνωσης. Ένα προσωρινό διάλειμμα, ενώ μπορεί να είναι ωραίο, δεν θα αλλάξει τη ζωή σας. Υπάρχουν ακόμη πολλά πράγματα που οι ερευνητές δεν κατανοούν πλήρως σχετικά με το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν τον εγκέφαλο.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να προκαλέσουν εθισμό, καθώς μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους. Ορισμένα χαρακτηριστικά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως like, σχόλια, follow, μπορούν να προαγάγουν την αρνητική ψυχική κατάσταση, οπότε η μείωση του χρόνου που αφιερώνεται στις εφαρμογές μπορεί να κάνει κάποιον να αισθάνεται καλύτερα ή πιο ελεύθερα.
Επίσης, οι άνθρωποι τείνουν να βλέπουν τηλεόραση ή να κάνουν scroll στο τηλέφωνό τους, ενώ είναι ξαπλωμένοι οπότε αυτό είναι ένα δείγμα εμμονής, που σε καμία περίπτωση δεν προάγει τον καλύτερο ύπνο. Μια αποτοξίνωση από την ντοπαμίνη θα μπορούσε επίσης να απελευθερώσει περισσότερο χρόνο για άλλες δραστηριότητες, κάνοντας έτσι τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο συγκεντρωμένοι ή παραγωγικοί.
Πολλές από τις πλατφόρμες της τηλεόρασης και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να κάνουν τους ανθρώπους να παραμένουν online για όσο το δυνατόν περισσότερη ώρα, είτε αυτό γίνεται μέσω συχνών ειδοποιήσεων είτε μέσω ατελείωτων ευκαιριών με πληθώρα βίντεο. Πέρα όμως από αυτές τις στρατηγικές, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στον πυρήνα τους μπορεί να προκαλέσουν εθισμό σε ορισμένους ανθρώπους, όχι σε όλους.

Διαβάστε επίσης Η σοβαρή νόσος που απειλεί όσους ξυπνούν συχνά μέσα στη νύχτα