Γιατί είναι τόσο σημαντική η έγχρωμη όραση;

Η ικανότητά μας να καταλαβαίνουμε τα χρώματα δεν μας παρέχει απλώς αισθητική απόλαυση. Η έγχρωμη όραση αποτελεί ένα σπουδαίο εξελικτικό εργαλείο. Συνδέεται με την κατανόηση, είναι τρόπος επικοινωνίας, ενώ μπορεί να διαμορφώσει ακόμη και την ψυχολογία μας!

Το χρώμα είναι ένα εργαλείο που έχει τελειοποιηθεί από την εξέλιξη. Το ότι μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε ένα ευρύ φάσμα αποχρώσεων αποτελεί ένα αξιοσημείωτο βιολογικό επίτευγμα, διαμορφωμένο από πιέσεις επιβίωσης, από τους κανόνες της κοινωνικής επικοινωνίας και από τις γνωστικές απαιτήσεις κατανόησης ενός περίπλοκου περιβάλλοντος.

Πώς εξελίχθηκε η έγχρωμη όραση

Σύμφωνα με έρευνα στο επιστημονικό περιοδικό Scientific American, κάποια στιγμή μέσα στη μακρά ιστορία της εξέλιξης, τα πρωτεύοντα, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, ανέκτησαν την τριχρωματική τους όραση, την οποία είχαν χάσει, όταν αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν σε νυχτερινά περιβάλλοντα.

Η «επανεφεύρεση» της τριχρωματικής όρασης αποδείχθηκε ιδιαίτερα χρήσιμη στην αναζήτηση τροφής, καθώς επέτρεψε την αντίληψη των κόκκινων και πορτοκαλί αποχρώσεων, που προηγουμένως ήταν δυσδιάκριτες για τα διχρωματικά θηλαστικά.

Σε πυκνά, καταπράσινα δασικά περιβάλλοντα, η ικανότητα εντοπισμού κόκκινων ή πορτοκαλί φρούτων και θρεπτικών φύλλων παρείχε σημαντικό πλεονέκτημα επιβίωσης, έναντι των «ανταγωνιστών».

«Κόκκινος από ντροπή»

Οι αλλαγές στον τόνο του δέρματος, από βιολογικής άποψης, υποδήλωναν συναισθηματικές καταστάσεις, υγεία και αναπαραγωγική ετοιμότητα, πληροφορίες κρίσιμες για τα κοινωνικά είδη.

Για παράδειγμα, έχει επικρατήσει να λέμε ότι κάποιος είναι «κόκκινος από θυμό» ή «κόκκινος από ντροπή». Η ερυθρότητα που εμφανίζεται, ορισμένες φορές, στο πρόσωπο ή στο σώμα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι αποτέλεσμα φυσιολογικών αντιδράσεων του οργανισμού, κυρίως του νευρικού και κυκλοφορικού συστήματος, και σχετίζεται με το αίμα.

Με βάση έρευνα δημοσιευμένη στο επιστημονικό περιοδικό PLoS Genetics, η έγχρωμη όραση ενισχύει την ικανότητα αντίληψης τέτοιων λεπτών ενδείξεων, βελτιώνοντας την ενσυναίσθηση, την κοινωνική συνοχή, ακόμη και την αναπαραγωγική επιτυχία.

Η έγχρωμη όραση είναι πλεονέκτημα

Η έγχρωμη όραση ενισχύει την ικανότητά μας να διαχωρίζουμε σκηνές και να εντοπίζουμε αντικείμενα σε περιβάλλοντα με οπτική πολυπλοκότητα. Παρέχει πληροφορίες που βοηθούν τη μνήμη, την αναγνώριση αντικειμένων και τη λήψη αποφάσεων.

Για τους πρώιμους ανθρώπους, αυτό σήμαινε καλύτερη πλοήγηση σε δάση και τοπία, βελτιωμένη ανίχνευση απειλών και πιο αποτελεσματική χρήση εργαλείων και συμβόλων.

Επίσης, η αντίληψη ενός χρώματος μπορεί να συμβάλλει στη μείωση του γνωστικού φόρτου, βοηθώντας στη γρήγορη οπτική κατηγοριοποίηση. Για παράδειγμα, το κόκκινο έχει συνδεθεί με τον κίνδυνο και το πράσινο με την ασφάλεια.

Αυτό απλοποιεί τη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων σε καταστάσεις υψηλού ρίσκου. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα φανάρια. Οι πεζοί ξέρουμε πότε είναι ασφαλές να συνεχίσουμε τον δρόμο μας και πότε να δώσουμε προτεραιότητα στα οχήματα. Και το αντίστροφο.

Από τι διαμορφώνεται

Η αντίληψη του χρώματος δεν είναι απλώς αποτέλεσμα της βιολογίας του αμφιβληστροειδούς του ματιού, αλλά διαμορφώνεται επίσης από τη μάθηση, τη γλώσσα και το πολιτισμικό πλαίσιο. Τα παιδιά μαθαίνουν από νωρίς να συνδέουν τα χρώματα με σημασίες, και αυτές οι συνδέσεις μπορεί να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των πολιτισμών.

Παρ’ όλα αυτά, η ικανότητα που επιτρέπει τη διάκριση χρωμάτων είναι αποτέλεσμα εκατομμυρίων ετών εξελικτικής τελειοποίησης και μπορεί να επηρεαστεί και παράγοντες όπως η προσοχή, οι προσδοκίες και η μνήμη. Αυτή η ευελιξία επιτρέπει στους ανθρώπους να χρησιμοποιούν το χρώμα αφηρημένα σε τομείς όπως η τέχνη και η μόδα.

Πηγή: vita.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Grand Hotel: Η Κυβέλη είναι αποφασισμένη να διακόψει με κάθε τρόπο την εγκυμοσύνη της Αλίκης

Κλιματική αλλαγή: Η ακραία ζέστη αυξάνει τους κινδύνους για τις εγκύους και τα έμβρυα