«Η περιέργεια σκότωσε τη γάτα» και άλλες παροιμίες με γάτες – Τι σημαίνουν;

Οι γάτες ζουν μαζί με τους ανθρώπους εδώ και χιλιάδες χρόνια. Μας προστατεύουν από τα ποντίκια και τα φίδια, μας χαρίζουν την παρέα τους, κι εμείς για αντάλλαγμα τις ταΐζουμε, τις φροντίζουμε, και τις αγαπάμε.

Σε κάθε γλώσσα υπάρχουν παροιμίες και ρήσεις που αντλούν από κάποιο χαρακτηριστικό των αγαπημένων μας μικρών αιλουροειδών. Η Ελληνική γλώσσα και παράδοση περιλαμβάνουν αρκετά τέτοια παραδείγματα. Ας δούμε τι νόημα έχουν οι πιο συνηθισμένες παροιμίες και γνωμικά για γάτες, και από πού προέκυψαν.

Η περιέργεια σκότωσε τη γάτα

Η φράση αυτή υπάρχει σε πολλές γλώσσες, μεταξύ των οποίων είναι η ελληνική και η αγγλική (Curiosity killed the cat). Όπως διαβάζουμε στο It’s Possible, φαίνεται ότι εμφανίστηκε πρώτη φορά τον 16ο αιώνα σε δύο θεατρικά έργα, στη θεατρική κωμωδία του Ben Jonson “Every Man in His Humour” το 1598, και στο Σαιξπηρικό θεατρικό “Much Ado About Nothing” το 1599, με την αρχική μορφή “care will kill/care killed a cat”. Η λέξη care εδώ έχει την έννοια της “ανησυχίας”.

 

Η παροιμία αυτή που χρησιμοποιείται ευρέως στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, μας μαθαίνει ότι η περιέργεια, όταν ξεπερνά τα όρια, μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη. Οι γάτες είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς για την περιέργεια με την οποία αντιμετωπίζουν τον κόσμο που τις περιβάλλει.

Όταν η γάτα σας ρίχνει το ποτήρι απ’ το τραπέζι, βουτά το πατούσι της στο νερό της, εξερευνά τα ντουλάπια της κουζίνας και σας φωνάζει να της ανοίξετε κάποια πόρτα, σε μεγάλο βαθμό ακολουθεί την έμφυτη περιέργειά της. Τα μικρά γατάκια μαθαίνουν τον κόσμο παρατηρώντας τη μαμά τους και εξερευνώντας τον με όποιον τρόπο μπορούν.

Συχνά, όμως, αυτή η τάση να χώνεται παντού, μπορεί να γίνει επικίνδυνη για μια οικόσιτη γάτα – και σίγουρα όλοι οι γατογονείς έχουν απτά παραδείγματα στο μυαλό τους που το αποδεικνύουν αυτό.

 

Όταν λείπει η γάτα χορεύουν τα ποντίκια

Η παροιμία αυτή περιγράφει τις περιπτώσεις όπου, όταν δεν υπάρχει επίβλεψη ή έλεγχος από κάποιον “ανώτερο” ή “υπεύθυνο”, ο καθένας κάνει ό,τι θέλει και επικρατεί αταξία. Πρόκειται για μια παροιμία η προέλευση της οποίας δεν απαιτεί εξήγηση.

Είναι γνωστό σε όλους ότι οι γάτες αποτέλεσαν, ιστορικά, τη νούμερο ένα άμυνα των ανθρώπων απέναντι στα ποντίκια που κατέστρεφαν τις σοδειές και μετέφεραν ασθένειες. Αυτός ήταν, άλλωστε, και ο βασικός λόγος που ώθησε τις ανθρώπινες κοινωνίες να επιδιώξουν τη συμβίωση με αυτά τα άγρια ζώα.

Όσο πατάει η γάτα

Αυτή η φράση χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάτι που συμβαίνει ίσα-ίσα, ελάχιστα, ανεπαίσθητα, χωρίς να το παίρνει κανείς είδηση. Η εικόνα που μας έρχεται στο μυαλό όταν την ακούμε, είναι το πατουσάκι μιας γάτας να τεστάρει δισταχτικά το έδαφος πριν το πατήσει κομψά με τις άκρες των δαχτύλων της.

Το κομψό και ευέλικτο πάτημα της γάτας είναι βασικό χαρακτηριστικό της, και αποτελεί μια παρομοίωση που έχει χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα. Μια γάτα που περπατάει μεταθέτει το μεγαλύτερο βάρος στο μπροστινό μέρος του ποδιού της σε κάθε βήμα. Έτσι, φαίνεται πολλές φορές σαν να ακουμπά ίσα-ίσα το έδαφος.

 

Ούτε γάτα ούτε ζημιά

Η παροιμία αυτή χρησιμοποιείται κυρίως όταν μια δύσκολη κατάσταση τακτοποιείται χωρίς σοβαρές συνέπειες, όταν τη “γλυτώνουμε φθηνά”, ή όταν θέλουμε να καθησυχάσουμε κάποιον για κάποιο ατόπημά του.

Το νόημά της βασίζεται στην τάση που έχουν οι γάτες να προκαλούν ζημιές μέσα στο σπίτι. Επομένως, όταν δεν υπάρχει γάτα, δεν υπάρχει ούτε ζημιά. Εμείς οι γατόφιλοι ξέρουμε, βέβαια, να μην παίρνουμε κυριολεκτικά αυτό το τελευταίο!

Του’ φαγε η γάτα τη γλώσσα

Η συγκεκριμένη παροιμία έχει συχνά ειρωνική χροιά, και ο στόχος της είναι να καταδείξει την άβολη σιωπή που προκύπτει αφού ένας ομιλητής έρθει σε δύσκολη θέση και δεν ξέρει τι να απαντήσει στο συνομιλητή του.

Χρησιμοποιείται και στα αγγλικά (Cat got your tongue?), και οι απόψεις για την προέλευσή της διίστανται. Σύμφωνα με μια θεωρία, το “cat” δεν αναφέρεται στα αγαπημένα μας αιλουροειδή, αλλά στο “cat o’nine tails”, ένα μαστίγιο που χρησιμοποιούνταν για την τιμωρία ναυτικών που παραφέρονταν.

Μια άλλη, αρκετά αηδιαστική θεωρία λέει ότι, κατά τον Μεσαίωνα, έκοβαν τις γλώσσες των παραβατών και τις τάιζαν στις γάτες.

Σαν τον σκύλο με τη γάτα

Η φράση αυτή χρησιμοποιείται για να περιγράψει δύο ανθρώπους που βρίσκονται σε συνεχή διαμάχη, κοινώς, που “τρώγονται” μεταξύ τους. Πρόκειται για άλλη μία παροιμία με προφανή προέλευση. Ιστορικά, τα δύο πιο δημοφιλή κατοικίδια, ο σκύλος και η γάτα, παρουσιάζονται σαν ένα δίπολο αντιθέτων, οι δύο πόλοι του οποίου δεν μπορούν με τίποτα να τα πάνε καλά μεταξύ τους.

Παρότι η φράση έχει μεγάλη δόση αλήθειας, καθώς πολλοί σκύλοι αντιμετωπίζουν εχθρικά τις γάτες και αντίστροφα, γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πολλές περιπτώσεις σκύλων και γατών που είναι τα καλύτερα φιλαράκια!

 

ΠΗΓΗ: topetmou.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Βόλος: «Πιθανό να βίαζε κι άλλες» – Έρευνα στα social media του 33χρονου ζητά η πλευρά του πατέρα

Σοκαριστικό τροχαίο: ΙΧ ανατράπηκε και κρεμόταν από τις προστατευτικές μπάρες (εικόνες)

Μεσολόγγι: Αποκαλύψεις που «καίνε» τον κρεοπώλη - Τσακώθηκαν στα social media πριν την εξαφάνιση του Μπάμπη