Αγνή Ορφανουδάκη: Η επιστήμονας του ΜΙΤ που "μάχεται" ενάντια στον κορωνοϊό

Πανεπιστήμια, και ερευνητικά κέντρα σε όλο τον κόσμο κινούνται στην κατεύθυνση «κατανόησης» του κορωνοϊού covid-19 με στόχο να βρεθεί  θεραπεία αλλά και το εμβόλιο. Την ίδια ώρα η πανδημία έφερε στην επιφάνεια πολλές άλλες παραμέτρους όπως τις αντοχές των συστημάτων υγείας.

Η Ηρακλειώτισσα Αγνή Ορφανουδάκη είναι τεταρτοετής υποψήφια διδάκτορας στο MIT Operations Research Center, στη Βοστώνη και μαζί με άλλους συναδέλφους της αποτελούν στην ομάδα CovidAnalytics οι οποίοι, υπό τον γνωστό καθηγητή Δημήτρη Μπερτσιμά, εκπονούν μελέτες με στόχο τον έλεγχο και τον περιορισμό εξάπλωσης του κορωνοϊού.

Η νεαρή επιστήμονας, που διαθέτει αξιοζήλευτο βιογραφικό, παρά τα 26 της χρόνια, παραχώρησε συνέντευξη στο ekriti.gr, και μίλησε μεταξύ άλλων για τις προσπάθειες των επιστημόνων απέναντι στην πρωτοεμφανιζόμενη πανδημία, για την Ελλάδα, τις ΗΠΑ αλλά και το δραστήριο προεδρείο Ελλήνων φοιτητών του ΜΙΤ:

Τι είναι η ομάδα COVIDAnalytics του ΜΙΤ στην οποία ανήκετε και με τι ασχολείται;

Η ομάδα COVIDAnalytics συγκροτείται από περίπου 25 ερευνητές  του Κέντρου Επιχειρησιακής Έρευνας του ΜΙΤ, στην Βοστώνη με επικεφαλής τον διακεκριμένο καθηγητή κ. Δημήτρη Μπερτσιμά. Σκοπός μας είναι να δώσουμε τεκμηριωμένες απαντήσεις σε κρίσιμα ζητήματα που συσχετίζονται  με την πανδημία του  COVID-19, με απώτερο σκοπό τον  έλεγχο και περιορισμό  της εξάπλωσης της νόσου. Με την χρήση των τεχνικών machine learning (μηχανικής μάθησης) και artificial intelligence (τεχνητή νοημοσύνη), αναπτύσσουμε εργαλεία λήψης αποφάσεων και αλγορίθμους, προκειμένου να υποστηριχθούν επιστημονικά οι κλινικές και δημόσιες πολιτικές παρεμβάσεις παγκοσμίως.Τα μαθηματικά μοντέλα είναι δημοσιευμένα στην ιστοσελίδα της ομάδας μας covidanalytics.io.  Ορισμένα εξ’  αυτών χρησιμοποιούνται ήδη από συνεργαζόμενους οργανισμούς, όπως το Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ (Center of DiseaseControl),καθώς και από τον μεγαλύτερο νοσοκομειακό οργανισμό  της στην πολιτείας του Connecticut των ΗΠΑ.

Προς ποια κατεύθυνση θα βοηθήσουν οι μελέτες που εκπονείτε με τους συναδέλφους σας;

Οι ερευνητικές μας προσπάθειες στοχεύουν  αφενός  στην έγκυρη πρόγνωση της πορείας της πανδημίας του ιού και αφετέρου στην υποστήριξη της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των ασθενών, με τον εντοπισμό των καίριων παραγόντων που επηρεάζουν την εξέλιξη της υγείας τους. Το μοντέλο επιδημιολογικών προβλέψεων που αναπτύξαμε παρέχει προβλέψεις για την βραχυπρόθεσμη δυναμική της νόσου. Δημοσιεύουμε καθημερινά αποτελέσματα για την εξέλιξη του αριθμού των λοιμώξεων,των νοσηλευμένων και των αποθανόντων για όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ και σε 140 χώρες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, δια τούτων, μπορούν να λαμβάνουν αποφάσεις έγκαιρα και να ελέγχουν την διασπορά της νόσου με αποτελεσματικότητα.

Παράλληλα, σε συνεργασία με κλινικά κέντρα από τις ΗΠΑ, την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα,δημιουργούμε εξατομικευμένους αλγόριθμους ακριβής εκτίμησης κινδύνου για ασθενείς με COVID-19, στοχεύοντας στους παράγοντες:θνησιμότητα, διασωλήνωση και εισαγωγή στη ΜΕΘ. Η ανάπτυξη και η χρήση διαφορετικών μοντέλων, τα οποία συνδυάζουν όλα τα διαθέσιμα κλινικά δεδομένα των ασθενών, αποσκοπεί στη χρήση βέλτιστων πρακτικών στην εφαρμογή ιατρικών πρωτοκόλλων κατά την θεραπεία των ασθενών.Τα μοντέλα αυτά οδηγούν ακολούθως στην ανάπτυξη εφαρμογών που θα βρίσκονται στην διάθεση του ιατρικού προσωπικού ώστε να εντοπίζονται γρήγορα και με λιγότερους πόρους οι συνάνθρωποί μας που βρίσκονται σε  άμεσο κίνδυνο.

Η πανδημία του κορωνοϊού προκάλεσε παγκόσμια ανησυχία, καθώς δεν υπάρχουν εμβόλιο και θεραπεία. Θεωρείτε ότι είναι μία επιστημονική πρόκληση να νικηθεί ο ιός;

Για την καταπολέμηση της πανδημίας του COVID-19,κρίσιμοι παράγοντες που αποτρέπουν  την αποτελεσματική λήψη αποφάσεων σε περιφερειακό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο είναι η απουσία εμβολίου, η έλλειψη επιβεβαιωμένης αποτελεσματικής θεραπείας όπως και αποτελεσματικών  μοντέλων για την αξιολόγηση του κινδύνου θνησιμότητας των ασθενών  και   την έγκαιρη πρόβλεψη της πορείας της νόσου. Η απουσία  επικυρωμένων κλινικών μελετών έχει δημιουργήσει αμφισημίες  στην  ιατρική κοινότητα όσον αφορά  την αξιολόγηση των συμπτωμάτων του ασθενούς και τις πιθανές μελλοντικές επιπλοκές  που θα του επιφέρει η νόσος. Σε αντίθεση με παρελθούσες επιδημίες, αυτή την φορά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πρωτοεμφανιζόμενη πανδημία, που  η  διαχείρισή της, αποτελεί  πρόκριμα  συνεργασίας ευρύ φάσματος επιστημόνων διαφορετικών ειδικοτήτων. Στο MIT οι περισσότερες ερευνητικές ομάδες, κάθε επιστημονικής ειδικότητας, έχουν εστιάσει τις προσπάθειες τους όχι μόνο στην επίλυση των παραπάνω θεμάτων αλλά και στην προσαρμογή της οικουμενικής κοινότητας σε μια νέα καθημερινότητα που δεν θα μας τρομάζει. 

Ως Ελληνίδα, πώς νιώθετε για τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας από το επιστημονικό προσωπικό αλλά και τους Έλληνες πολίτες;

Αισθάνομαι περήφανη ως ερευνήτρια υπό την καθοδήγηση του καθηγητή κ. Δημήτρη Μπερτσιμά όπως και για το έργο των Ελλήνων συναδέλφων μου στο ΜΙΤ. Είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικό ότι η πολιτειακή ηγεσία της χώρας σε καίριο χρόνο εμπιστεύτηκε την υψηλού κύρους,διαχρονικά, επιστημονική κοινότητα των Ελλήνων στην αντιμετώπιση της πανδημίας προτάσσοντας το ύψιστο αγαθό της ζωής στις αποφάσεις που λαμβάνει.

Όποτε κλήθηκαν οι Έλληνες επιστήμονες να συνδράμουν, υπήρξε ομαδικότητα και πνεύμα συνεργασίας. Το έργο  που λαμβάνει χώρα  από τους Έλληνες ερευνητές εντός και εκτός συνόρων είναι εξαιρετικό. Η διαχείριση της κρίσης στην χώρα μας έχει παγκοσμίως αναγνωριστεί για  τα άριστα μέχρι σήμερα αποτελέσματα.  Όμως το πιο συγκινητικό για μένα είναι η ομοψυχία που δείξαμε ως έθνος απέναντι στον παγκόσμιο  κίνδυνο που  ιστορικά ελπίζω να αποτελέσει παράδειγμα και για επόμενες γενιές.

Tι διαφορές εντοπίζετε με αυτό που ζείτε στις ΗΠΑ;

Η διαχείριση της πανδημίας  του COVID-19 στις ΗΠΑ δεν μπορεί να συγκριθεί με την Ελλάδα καθότι οι ΗΠΑ διέπονται  από πολιτικό σύστημα ομοσπονδιακής διακυβέρνησης. Κάθε πολιτεία κατέχει  το δικαίωμα να χαράξει τη δική της πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης τόσο στην λήψη των αναγκαίων μέτρων όσο και στο χρονικό διάστημα εφαρμογής τους. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε πολιτείας μπορούν να συμβάλουν με καθοριστικό τρόπο στην εξάπλωση του ιού. Πυκνοκατοικημένες πολιτείες όπως η Νέα Υόρκη κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν ένα δυσανάλογο κύμα κρουσμάτων και ως εκ τούτου οδηγήθηκαν στο να λάβουν αυστηρότερα μέτρα σε αντιδιαστολή με άλλες αραιοκατοικημένες περιοχές όπως το Τέξας. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ δεν υπήρξε  ελεγχόμενη απαγόρευση της κυκλοφορίας όπως στην Ελλάδα.Κάποιες δε πολιτείες, όπως η Γεωργία και η Φλόριντα, έχουν ήδη αρχίσει να απελευθερώνουν πολλές από τις οικονομικές τους δραστηριότητες δίχως ο αριθμός των κρουσμάτων να έχει μειωθεί σημαντικά. Επομένως, είναι ιδιαίτερα δύσκολη μία άμεση ανάλυση των διαφορών μεταξύ των δύο χωρών.

Συμμετέχετε ενεργά στο προεδρείο των Ελλήνων φοιτητών του ΜΙΤ. Πόσο δραστήρια είναι η ελληνική «κοινότητα» στο παγκοσμίου φήμης πανεπιστημιακό ίδρυμα;

Το προεδρείο των Ελλήνων φοιτητών του ΜΙΤ απαρτίζεται από επτά μέλη με έντονη και την κρητική παρουσία. Πρωταρχικό μας μέλημα είναι η διατήρηση ζωντανών δεσμών με την πατρίδα μας, διοργανώνοντας εορταστικές εκδηλώσεις  στις εθνικές και θρησκευτικές  επετείους, στις οποίες λαμβάνουν χώρα πολιτιστικά δρώμενα (προβολές ταινιών από τον Ελληνικό κινηματογράφο, αθλητικές εκδηλώσεις, μαθήματα χορού κλπ.). Πέρα αυτών τον τελευταίο χρόνο, συνεργαζόμαστε με το Ελληνικό προξενείο της Βοστώνης για την ενίσχυση των σχέσεων των Ελληνικών επιχειρήσεων και ερευνητικών ιδρυμάτων με την επιστημονική κοινότητα του ΜΙΤ,προκειμένου  να συμβάλλουμε στην αναστροφή του brain drain. Φέτος δε για πρώτη φορά εξασφαλίσαμε την επιτυχημένη συμμετοχή Ελληνικών επιχειρήσεων στο European Carrier Fair του ΜΙΤ με την ελπίδα  να συνεχιστεί και τα επόμενα έτη. Η ελληνική ομογένεια της Μασαχουσέτης στηρίζει τις δράσεις μας και συμμετέχει ενεργά στις εκδηλώσεις μας. 

Σύντομο Βιογραφικό της Αγνής Ορφανουδάκη:

Η Αγνή Ορφανουδάκη είναι τεταρτοετής υποψήφια διδάκτορας στο MIT Operations Research Center, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης στις ΗΠΑ. Γεννήθηκε το 1994 στο Ηράκλειο της Κρήτης και αποφοίτησε από το 3ο Γενικό Λύκειο Ηρακλείου. Είναι απόφοιτος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΑΣΟΕΕ) του τμήματος Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας όπου έλαβε ειδίκευση στην επιχειρησιακή έρευνακαι στην ανάλυση δεδομένων.Στο μεσοδιάστηματης έναρξης του διδακτορικού της εργάστηκε  στην McKinsey & Company στην Αθήνα. Είναι γνώστης  της  Αγγλικής, Γερμανικής, Γαλλικής και Ισπανικής γλώσσας. Έχει διακριθεί σε επιστημονικούς διαγωνισμούς και είναι υπότροφος  του ιδρύματος Θεόδωρου Βασιλάκη. Η διδακτορική της διατριβή διερευνά  την εφαρμογή  σύγχρονων προσεγγίσεων της  μηχανικής μάθησης (machine learning)  και της βελτιστοποίησης, στον τομέα της Υγείας. Η έρευνά της επικεντρώνεται στην ανάπτυξη μαθηματικών μοντέλων για την έγκυρη διάγνωση και θεραπεία καρδιοαγγειακών παθήσεων. Συνεργάζεται με πλήθος ιδρυμάτων παροχής υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων του Massachusetts General Hospital, τουBrigham and Women’s Hospital,του BostonMedicalCenter και του Νοσοκομείου του Hartford κ.α.