Τιμή ελαιολάδου: “Παιχνίδια” με την τιμή του φέτος

 Με την ιδιαιτερότητα της φετινής χρονιάς, που παρουσιάζεται με υψηλή παραγωγή στην Ισπανία και πολύ χαμηλή στην Ελλάδα και στην Κρήτη, ο ορίζοντας για τις εξελίξεις στις τιμές παραγωγού φαίνεται να καλύπτεται από σύννεφα περίεργων φημολογιών και ατεκμηρίωτων εκτιμήσεων.

Ετσι, η διαφαινόμενη πολύ μεγάλη μείωση της ελαιοπαραγωγής της Ελλάδας και της Κρήτης προκαλεί αναταράξεις στην αγορά και φημολογίες για εισαγωγές ισπανικών ελαιολάδων στην Ελλάδα και στην Κρήτη που όμως κανείς δεν τις επιβεβαιώνει επίσημα.
Από την άλλη πλευρά, αντιφατικές εκτιμήσεις για την παραγωγή της Ισπανίας, που αναιρούν η μία την άλλη, προκαλούν μεγάλη σύγχυση και αγωνία για τις εξελίξεις στις τιμές.
Πάντως, σύμφωνα με το δελτίο τιμών του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. της 16-12-13, που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα www.sedik.gr, οι τιμές για ελαιόλαδο 0,3ο οξύτητας, τελευταία παρουσιάζουν σημάδια ανόδου στην Κρήτη και καθόδου στην Ισπανία.
Ετσι, στην Κρήτη κυμαίνονται από 2,40 – 2,60 €/κιλό, στην Πελοπόννησο από 2,40 έως 2,60€/κιλό, ενώ και στην Κύπρο ανέβηκαν από 2,30, που ήταν στα τέλη Οκτωβρίου, στα 2,50€/κιλό. Ωστόσο, κατά διάφορες πληροφορίες καλά ελαιόλαδα σε μεγάλες ποσότητες πληρώνονται στην Κρήτη και Πελοπόννησο 2,70 -2,80€/κιλό.
Στην Ισπανία την εβδομάδα 5 – 11 Δεκεμβρίου η μέση τιμή για έξτρα παρθένο κυμάνθηκε στα 2,09 €/κιλό, ενώ η μέγιστη, που αφορά πολύ καλά ελαιόλαδα νέας σοδειάς, έφτασε, στα 2,43 €/κιλό!!
Στην Ιταλία, την ίδια εβδομάδα, η μέση τιμή για το έξτρα αυξήθηκε στα 2,81 €/κιλό, για το κοινό παρθένο παρέμεινε στα 2,20 και για το λαμπάντε 1,80€/κιλό, ενώ για τα Π.Ο.Π. / Π.Γ.Ε. κυμάνθηκε μεταξύ 3,45 – 9,50 €/κιλό.

Κίνδυνοι με τις εισαγωγές και οι αντιφατικές εκτιμήσεις

Πάντως, σε ό,τι αφορά τις εισαγωγές ισπανικών ελαιολάδων, δεν είναι γνωστό, αν αυτοί που μπορεί να τις σχεδιάζουν, γνωρίζουν ότι, ναι μεν μπορούν να τις κάνουν νόμιμα, δεν μπορούν όμως να τις αξιοποιήσουν στην ελληνική αγορά χωρίς άκρως επικίνδυνες παράνομες διαδικασίες. Γιατί αν σκοπεύουν να τυποποιήσουν το εισαγόμενο ελαιόλαδο, όχι ασφαλώς ως ισπανικό, αλλά με ελληνικές ετικέτες, διαπράττουν σοβαρές παραβάσεις κοινοτικών κανονισμών και της εθνικής νομοθεσίας, ενώ αν πάλι σκοπεύουν να το μεταπουλήσουν ως χύμα, σίγουρα δεν θα μπορούν να παραπλανήσουν εύκολα τους έμπειρους αγοραστές από την Ιταλία!
Από την άλλη πλευρά εκτιμήσεις από κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς για την παραγωγή της Ισπανίας, που συνεχώς αναθεωρούνται και αντιφάσκουν μεταξύ τους, δημιουργούν ένα τοπίο αβεβαιότητας για τις εξελίξεις στις τιμές παραγωγού και στην Ισπανία, αλλά και στην Ιταλία και Ελλάδα.
Πράγματι, η παραγωγή της Ισπανίας που αρχικά, στα μέσα του θέρους εκτιμήθηκε από ισπανικές οργανώσεις σε 1.300.000 τόνους, αργότερα στις αρχές Οκτωβρίου, από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου αυξήθηκε σε 1.500.000 τόνους. Στη συνέχεια στις 20 Οκτωβρίου η Εταιρεία GEA Westfalia (κατασκευάστρια εξοπλισμού ελαιουργείων) με εκτιμήσεις εμπειρογνωμόνων της τη μείωσε σε 1.350.000 τόνους, ενώ λίγο αργότερα το Υπουργείο Γεωργίας της Ισπανίας την ανέβασε σε 1.615.000 τόνους και πριν μερικές ημέρες (18 Νοεμβρίου) η Οργάνωσης Νέων Αγροτών της Σεβίλλης (Asaja Sevilla) την κατέβασε με ανακοίνωσή της σε 1.500.000 τόνους.
Έτσι, σύμφωνα με τις διάφορες εκτιμήσεις η παραγωγή της Ισπανίας μπορεί να κυμανθεί μεταξύ 1.300.000 έως 1.611.000 τόνους, γεγονός που δημιουργεί τεράστια σύγχυση, αφού η διάφορα των 300.000 τόνων που υπερβαίνει κατά πολύ την παραγωγή της Ελλάδας είναι πολύ σημαντική.
Λήγει η συγκομιδή με καλές αποδόσεις, αλλά όχι καλή ποιότητα
Ενώ η συγκομιδή της φτωχής φετινής σοδειάς στην Ελλάδα και στην Κρήτη προχωρά προς το τέλος της, με μερικά ελαιοτριβεία να έχουν ήδη κλείσει και κάποια άλλα να ετοιμάζονται, στην Ισπανία η συγκομιδή της πλούσιας σοδειάς φαίνεται να βρίσκεται στην κορύφωσή της.
Όπως αναμενόταν, οι αποδόσεις στην Κρήτη, λόγω της μειωμένης παραγωγής, ήταν αρκετά καλές και κυμάνθηκαν από 3,5/1 στη Σητεία, Πλάτανο, μέχρι 4-5/1 στο Κολυμπάρι, Αποκόρωνα, Πέραμα, Θραψανο, Πεζά, Ζάκρο.
Η ποιότητα, όμως, όπως αναμενόταν, δυστυχώς δεν ήταν καλή και οι οξύτητες κυμάνθηκαν κατά μ.ο. από 0,48 (Κολυμπάρι) μέχρι 0,5-0,6 Αποκόρωνα, Θραψανο, 0,7-0,8 (Πέραμα, Πεζά) και 1,2 στη Ζάκρο.
Οι ποσότητες που παράχθηκαν ήταν κατά ελαιοτριβείο πολύ μικρές και κυμάνθηκαν από 10-70 τόνους στα πλείστα από αυτά και σε πολύ λίγα από 120-150 τόνους.
Τέρμα τα “λαδομπούκαλα” στις ταβέρνες στην… Ισπανία!
Η Ισπανία στις 15 Νοεμβρίου προχώρησε σε νομοθετική ρύθμιση της υποχρεωτικής καθιέρωσης μη επαναπληρώσιμων συσκευασιών ελαιολάδου στα τραπέζια των επιχειρήσεων εστίασης (Ταβερνών, Εστιατορίων, Ξενοδοχείων κ.ά.) με Βασιλικό Διάταγμα που ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο.
Σύμφωνα με το Διάταγμα αυτό, του όποιου η εφαρμογή θα αρχίσει την 1η Ιανουαρίου 2014, τα ελαιόλαδα στις επιχειρήσεις εστίασης θα προσφέρονται σε νόμιμες επώνυμες, μη ξαναγεμιζόμενες συσκευασίες, με κατάλληλες ετικέτες και πώμα απαραβίαστο ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να γνωρίζει με ακρίβεια την ποιότητα και την ταυτότητα του τυποποιημένου ελαιολάδου που καταναλώνει.
Η πράξη αυτή του Υπουργικού Συμβουλίου φαίνεται να βρίσκει σύμφωνο όλο τον τομέα ελαιολάδου της Ισπανίας, αφού ο πρόεδρος της Εθνικής Επαγγελματικής Ελαιολάδου κ. Pedro Barato σε δηλώσεις του εξαίρει την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με την οποία αποκαθίσταται, έστω μερικά, η αδικαιολόγητη υπαναχώρηση των Βρυξελλών για την υποχρεωτική εφαρμογή του μέτρου σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.
Πρωτοβουλία εισαγωγής του μέτρου και στην Κρήτη
Το θέμα της χρήσης μη ξαναγεμιζόμενων (μιας χρήσης) μπουκαλιών στις ταβέρνες απασχόλησε και τα μέλη του Δικτύου «ΕλαιοΓευσίες» σε συναντήσεις που είχαν στην Κρήτη, αλλά και πρόσφατα στην Κύπρο. Στις συναντήσεις αυτές αποφασίστηκε όπως τα δύο Δίκτυα προχωρήσουν εθελοντικά στην εφαρμογή του μέτρου στις ταβέρνες τους με ελαιόλαδα που θα προσφέρουν οι Επιχειρήσεις Εμπορίας Ελαιολάδου μέλη των Δικτύων Αφοί Πρωτογεράκη και Κολυμπάρι Α.Ε. για την Κρήτη και ΣΕΚΕΠ και TRIFILLARIS για την Κύπρο.
Όπως αναφέρθηκε στη συνάντηση, το ελαιόλαδο στα γνωστά «λαδομπούκαλα» αλλοιώνεται και υποβαθμίζεται από τρεις παράγοντες: Το φως που υπάρχει άφθονο στους εξωτερικούς χώρους των ταβερνών, τον αέρα που εισέρχεται μέσα στη φιάλη με το άδειασμά της και τη θερμότητα που δέχονται με την έκθεσή τους σε υψηλές θερμοκρασίες ή και στον ήλιο, ιδίως κατά το καλοκαίρι.
 

Περίεργες προτάσεις ΟΟΣΑ για την Ελλάδα!
- Προτείνει αναμείξεις ελαιολάδου με σπορέλαια!
- Κερκόπορτα για κατάληψη της ελληνικής αγοράς απο σπορέλαια και εκτοπισμό του ελαιολάδου!

Πριν ακόμα κοπάσει ο θόρυβος από την απροκάλυπτη επίθεση που δέχτηκε το ελαιόλαδο σε κοινοτικό επίπεδο με την ιλαροτραγική παλινωδία της έγκρισης και «εν μια νυκτί» ακύρωσης της απόφασης της Ε.Ε. για την υποχρεωτική χρήση των μη επαναγεμιζόμενων επώνυμων φιαλιδίων ελαιολάδου στα τραπέζια ταβερνών και εστιατορίων, μια νέα «επίθεση», υποκινούμενη από τα ιδία προφανώς συμφέροντα, φαίνεται να εξυφαίνεται, σε εθνικό, τώρα επίπεδο και πάλι σε βάρος του ελαιολάδου!

Έκθεση του ΟΟΣΑ (Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτυξης) που πληρώθηκε, όπως δημοσιεύεται με 900.000 ευρώ από την Ελλάδα, γραμμένη στα αγγλικά, προτείνει πολλά και διάφορα που θα συντελέσουν στη «μείωση των τιμών καταναλωτή» και «αύξηση της ανταγωνιστικότητας» στην Ελλάδα. Και μεταξύ αυτών αφιερώνει 4 ολόκληρες σελίδες για να υποστηρίξει δύο προτάσεις για το ελαιόλαδο!
Η μια από αυτές τις προτάσεις αφόρα την αύξηση της μέγιστης επιτρεπτής συσκευασίας ελαιολάδου που προορίζεται για κατανάλωση, από 5 λίτρα που είναι σήμερα, σε μεγαλύτερη για τον εφοδιασμό των Μέσων Μαζικής Εστίασης, ενώ η δεύτερη αφορά την άρση της απαγόρευσης της παραγωγής μιγμάτων ελαιολάδου με σπορέλαια που ισχύει σήμερα. Βέβαια και οι δυο αυτές δυνατότητες με τον Καν. 29/2012 αφήνονται στη βούληση των κρατών μελών της Ε.Ε., αλλά μέχρι σήμερα η Ελλάδα με τις ΚΥΑ 3232902/2009 δεν τις έχει υιοθετήσει.
Βέβαια, σε ό,τι αφορά την πρόταση της αύξησης των συσκευασιών, δεν πρέπει να υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις, αφού αρκετοί φορείς, μεταξύ των οποίων ο Σ.Ε.ΔΗ.Κ., αλλά και φορείς της εστίασης, έχουν κάνει παλαιότερα προτάσεις για την αύξηση της επιτρεπτής συσκευασίας ελαιολάδου μέχρι 20 ή και 50 λίτρα για τις Επιχειρήσεις Μαζικής Εστίασης (Εστιατόρια, Ξενοδοχεία, Ταβέρνες κ.ά.), αφού αυτό πράγματι εξυπηρετεί και πρακτικά και οικονομικά τις επιχειρήσεις αυτές.
Για τη δεύτερη όμως πρόταση, είναι απορίας άξιον πώς στοιχειοθετείται η άποψη ότι η ανάμειξη του ελαιολάδου με σπορέλαια θα… μειώσει την τιμή του! Ασφαλώς πρόκειται για υπερβατικό συλλογισμό, που μάλλον απευθύνεται σε αδαείς! Γιατί βέβαια ένα τέτοιο μίγμα μπορεί να είναι φθηνότερο από το ελαιόλαδο, αλλά δεν θα είναι πια ελαιόλαδο! Θα έχει όλα τα μειονεκτήματα των «τροποποιημένων χημικά ελαίων», αφού είναι γνωστό ότι τα σπορέλαια εξάγονται από τους σπόρους που τα περιέχουν και στη συνέχεια ραφινάρονται με χημικούς τρόπους. Και σε αυτή την περίπτωση, γιατί άραγε δεν προτείνεται κατευθείαν η κατανάλωση αυτούσιων σπορελαίων που θα είναι πράγματι φθηνότερα!
Πάντως, για τους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ», είναι φανερό ότι με τη συγκεκριμένη πρόταση αυτοί που πρόκειται να ωφεληθούν είναι οι εισαγωγείς και οι βιομηχανίες σπορελαίων που θα πουλήσουν τα σπορέλαιά τους με την «πλάτη» του ελαιολάδου, αφού στις συσκευασίες τους θα λανσάρουν τη λέξη ελαιόλαδο παραπλανώντας τον καταναλωτή ότι το περιεχόμενο έχει τα γευστικά και υγιεινά πλεονεκτήματα του ελαιολάδου!
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι ο αρμόδιος υπουργός κ. Χατζηδάκης θα πρέπει να αποδεχτεί την πρόταση για την αύξηση του μεγέθους των συσκευασιών επεκτείνοντάς τη μάλιστα εκτός από τις επιχειρήσεις Μαζικής Εστίασης και στην οικογενειακή κατανάλωση νομιμοποιώντας την υπάρχουσα γενικευμένη άτυπη συνηθείας της προμηθείας των ποσοτήτων που η οικογένεια χρειάζεται κατευθείαν από τους παραγωγούς σε δοχεία των 17 λίτρων!
Θέλουμε όμως να ελπίζουμε ότι θα απορρίψει ασυζητητί την πρόταση για νομιμοποίηση της ανάμειξης ελαιολάδου με σπορέλαια! Το αντίθετο θα ωφελήσει μόνο τις εταιρείες εισαγωγών και τις βιομηχανίες συσκευασίας σπορελαίων!
Παράταση της επιδότησης του ποιοτικού παρακρατήματος μέχρι 2014
Ελπίδες για πιο δίκαια και πιο αποτελεσματικά μέτρα με τη νέα Κ.Α.Π.
Συνέχιση της εφαρμογής του μέτρου του ποιοτικού παρακρατήματος του άρθρου 68 του Καν. (Ε.Ε.) 73/2009 και για το έτος 2014 για τις ελιές μέχρι και το 2014 προβλέπεται με την Κ.Υ.Α. που ήδη υπέγραψε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Τσαυτάρης και προωθήθηκε για υπογραφή στον συναρμόδιο υπουργό Ανάπτυξης κ. Χατζηδάκη.
Η παράταση αυτή που κρίνεται απαραίτητη λόγω του μεταβατικού καθεστώτος της Κ.Α.Π. για το έτος 2014 αφορά στη συνέχιση εφαρμογής των μέτρων με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που ισχύουν μέχρι και σήμερα.
Επομένως οι γεωργοί της χώρας που επιθυμούν να λάβουν τη στήριξη αυτή θα πρέπει να συνεχίσουν να ακολουθούν τις ειδικές πρακτικές που εφάρμοζαν μέχρι σήμερα.
Πάντως, σημειώνεται ότι αυτό θα είναι το τελευταίο έτος εφαρμογής των μέτρων αυτών καθώς από 1ης Ιανουαρίου 2015, θα τεθούν σε ισχύ νέα καθεστώτα στήριξης των γεωργών στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής.
Και τα μέτρα αυτά ελπίζεται να είναι πιο δίκαια και κυρίως πιο αποτελεσματικά. Γιατί βεβαία είναι γνωστό ότι το λεγόμενο «ποιοτικό παρακράτημα», όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, δεν αποτελούσε κάποια επί πλέον επιδότηση από την Ε.Ε., αλλά ήταν επιδότηση που προέκυπτε από παρακράτηση στις επιδοτήσεις όλων των παραγωγών, της οποίας το αποτέλεσμα δεν φαινόταν στην πράξη, αφού το ποιοτικό ελαιόλαδο που παραγόταν δεν επιβαλλόταν να φθίνει συσκευασμένο στον καταναλωτή ώστε η ποιοτική υπεροχή του να μετατρέπεται σε οικονομική υπεραξία.

Δρ ΝΙΚΟΣ ΜΙΧΕΛΑΚΗΣ

*Ο δρ Νίκος Μιχελάκης, που είναι πρώην δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και επιστ. σύμβουλος του Σ.Ε.ΔΗΚ