Ακίνητα: «Καμπανάκι» από τις φούσκες στην αγορά στέγης παγκοσμίως

Ενας υψηλότατος πληθωρισμός που επιταχύνεται διαρκώς, επαναλαμβανόμενες πτώσεις στις αγορές μετοχών και ένας ολέθριος πόλεμος με παγκόσμιες αλλά και πολύπλευρες επιπτώσεις. Σε αυτό το ανησυχητικό παγκόσμιο περιβάλλον προστίθεται ένας ακόμη κίνδυνος: η κατάρρευση της αγοράς στέγης έπειτα από μια εκρηκτική ανάπτυξη.

Οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο στρέφονται σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων για να ανακόψουν τον πληθωρισμό, αλλά το υψηλό κόστος του δανεισμού φέρνει στα όριά τους όσους δυσκολεύονταν ήδη να αγοράσουν το δικό τους σπίτι. Τα αποτελέσματα είναι πλέον ορατά σε χώρες όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ και η Νέα Ζηλανδία, όπου «παγώνει» αιφνιδιαστικά η μέχρι προσφάτως ραγδαία αναπτυσσόμενη αγορά στέγης. Αντιστρέφεται έτσι απότομα η ανοδική πορεία που σημείωναν επί χρόνια οι τιμές των κατοικιών χάρη στα ιστορικά χαμηλά επιτόκια των στεγαστικών δανείων, των κυβερνητικών προγραμμάτων στήριξης, αλλά και της πανδημίας που γενίκευσε την πρακτική της τηλεργασίας, με αποτέλεσμα να αναζητούν όλοι ευρύτερους χώρους και μεγαλύτερα σπίτια.

Σχετική ανάλυση της Bloomberg Economics καταδεικνύει ότι σε 19 χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ οι τιμές των κατοικιών είναι σήμερα υψηλότερες από όσο ήταν πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, σε σχέση τόσο με το ύψος των ενοικίων όσο και με το επίπεδο των εισοδημάτων.

Σε 19 χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ οι τιμές των κατοικιών είναι σήμερα υψηλότερες από όσο ήταν πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Στο πλαίσιο της προσπάθειας των κεντρικών τραπεζών να ανακόψουν τον υψηλότερο πληθωρισμό των τελευταίων 40 ετών εντάσσεται και η προσπάθειά τους να τιθασεύσουν τις τιμές των κατοικιών. Τώρα, όμως, που οι αγορές καταγράφουν απώλειες εν μέσω ανησυχίας για τη διαφαινόμενη παγκόσμια ύφεση, η κάμψη της αγοράς στέγης μπορεί να επιδεινώσει την επιβράδυνση της οικονομίας. Πρώτα απ’ όλα γιατί η πτώση των τιμών των κατοικιών μειώνει τον πλούτο των νοικοκυριών, πλήττει την καταναλωτική εμπιστοσύνη και μπορεί να υπονομεύσει τη μελλοντική ανάπτυξη.

Οι επίδοξοι αγοραστές στα ακίνητα δεν θα έχουν τόση διάθεση να προχωρήσουν σε αγορές όταν γνωρίζουν ότι θα είναι μεγαλύτερο το κόστος της αποπληρωμής ενός ακινήτου που στο μεταξύ χάνει την αξία του. Και βέβαια, οι κατασκευές και πωλήσεις κατοικιών είναι από τους ισχυρότερους πολλαπλασιαστές της οικονομικής δραστηριότητας σε όλον τον κόσμο. Οπως επισημαίνει ο Ρομπ Σουμπαραμάν, στέλεχος της Nomura Holdings, «μια δεκαετία ποσοτικής χαλάρωσης έχει οδηγήσει στην εκρηκτική ανάπτυξη των αγορών στέγης και ίσως σύντομα μπούμε στην ακριβώς αντίθετη φάση, εφόσον η στέγη γίνεται απρόσιτη για όλο και περισσότερο κόσμο, ενώ την ίδια στιγμή αυξάνεται το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους».

Παράλληλα, οι τράπεζες ενδέχεται να μειώσουν τις πιστώσεις καθώς θα αυξάνεται ο κίνδυνος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Το πρόβλημα είναι, όμως, ότι οι οικονομίες αναπτύσσονται όταν οι τράπεζες χορηγούν πιστώσεις. Στις ΗΠΑ και στις ευρωπαϊκές οικονομίες, η κατάρρευση της αγοράς στέγης πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση συνέθλιβε επί χρόνια τα τραπεζικά συστήματα, τις κυβερνήσεις και τους καταναλωτές. Αυτή τη στιγμή, βέβαια, φαίνεται απίθανη μια κατάρρευση σαν εκείνη του 2008.

Οι τράπεζες έχουν υιοθετήσει αυστηρότερους κανόνες για τη χορήγηση πιστώσεων, τα νοικοκυριά έχουν συγκεντρώσει σημαντικό όγκο αποταμιεύσεων και σε πολλές χώρες υπάρχει ακόμη ανεπάρκεια στέγης. Είναι επίσης σε καλή κατάσταση οι αγορές εργασίας. Σύμφωνα με την Τούλι Μακ Κάλι της Scotiabank, «τα οικονομικά των νοικοκυριών είναι καλά σε πολλές από τις μεγάλες αγορές, γι’ αυτό και δεν υπάρχει σοβαρή ανησυχία για τους κινδύνους που εγκυμονούν οι τιμές των ακινήτων για την παγκόσμια οικονομία».

Είναι, πάντως, γεγονός ότι ο κίνδυνος μιας αιφνίδιας και ραγδαίας πτώσης των τιμών των κατοικιών είναι σαφώς μεγαλύτερος όταν οι κεντρικές τράπεζες υιοθετούν συντονισμένα περιοριστική νομισματική πολιτική. Ανάμεσα στις χώρες με τις χειρότερες «φούσκες» της αγοράς ακινήτων συγκαταλέγονται η Νέα Ζηλανδία, η Τσεχία, η Αυστραλία και ο Καναδάς, και σύμφωνα με την Bloomberg Economics, οι οικονομίες τους είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε μια ενδεχόμενη πτώση των τιμών. Στην Ευρωζώνη, τον μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχει η Πορτογαλία και δευτερευόντως η Αυστρία, η Γερμανία και η Ολλανδία. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν και οι ίδιες προβεί σε προειδοποιήσεις.

Προ ημερών η Τράπεζα του Καναδά τόνισε στην ετήσια έκθεσή της για το χρηματοπιστωτικό σύστημα πως αποτελούν λόγο ανησυχίας τα υψηλά επίπεδα χρέους από στεγαστικά δάνεια, δεδομένου ότι αυξάνονται τα επιτόκια και πολύ περισσότεροι δανειολήπτες θα δυσκολεύονται να εξυπηρετήσουν το χρέος τους. Η Τράπεζα της Νέας Ζηλανδίας, επίσης, στην εξαμηνιαία έκθεσή της για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τόνισε πως είναι μεν περιορισμένος ο κίνδυνος για το σύνολο του χρηματοπιστωτικού συστήματος αλλά είναι πιθανή μια «ραγδαία» πτώση των τιμών των κατοικιών, που θα μειώσει τον πλούτο των νοικοκυριών και τις καταναλωτικές δαπάνες.

Διαβάστε επίσης:

Μακρόν - Τζόνσον: Εφικτό να αντιστραφεί η πορεία του πολέμου

Μπάιντεν: Δείγμα της ρωσικής βαρβαρότητας οι πυραυλικές επιθέσεις στο Κίεβο