Skip to main content
ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Από τι πέθανε ο Μπετόβεν; Επιστήμονες «διάβασαν» το DNA του και δίνουν απαντήσεις

Image
Μπετόβεν
 clock 12:36 | 28/03/2023
writer icon newsroom ekriti.gr

Το «διάβασμα» του DNA του Μπετόβεν, που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά από μια διεθνή ομάδα επιστημόνων, αποκαλύπτει στοιχεία για το οικογενειακό ιστορικό του, αλλά και για την αιτία θανάτου του.

Το 1802, ο Μπετόβεν ζήτησε από τον γιατρό του να περιγράψει την ασθένεια από την οποία έπασχε και να δημοσιοποιήσει αυτό το αρχείο. Η υγεία και η αιτία θανάτου του μεγάλου ανθρώπου συζητήθηκαν έκτοτε αρκετά, αλλά χωρίς τη συνεισφορά γενετικής έρευνας.

Τώρα μια διεθνής ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, το Beethoven Center San Jose και την American Beethoven Society, το KU Leuven, το FamilyTreeDNA, το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και το Πανεπιστήμιο της Βόννης, το Beethoven-Haus της Βόννης και το Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology , αποκαλύπτει σημαντικές πληροφορίες για την υγεία του συνθέτη μέσα από την εξέταση γενετικού υλικού που ελήφθη από πέντε τούφες μαλλιών του και θέτει νέα ερωτήματα σχετικά με την αιτία θανάτου του.

Ο πρωταρχικός στόχος της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο Current Biology  ήταν να ρίξει φως στα προβλήματα υγείας του Μπετόβεν, και κυρίως στην προοδευτική απώλεια ακοής, που ξεκίνησε από τα μέσα της δεκαετίας του ‘20 και κατέληξε στην ολοκληρωτική κώφωση μέχρι το 1818. Η ομάδα διερεύνησε επίσης πιθανές γενετικές αιτίες της χρόνιας γαστρεντερικής νόσου του Μπετόβεν και μιας σοβαρής ηπατικής νόσο που οδήγησε στον θάνατό του το 1827.

Ξεκινώντας από τα χρόνια που ήταν στη Βόννη, ο συνθέτης υπέφερε από «άθλια» γαστρεντερικά προβλήματα, τα οποία συνεχίστηκαν και επιδεινώθηκαν όταν πήγε στη Βιέννη. Το καλοκαίρι του 1821, ο Μπετόβεν είχε την πρώτη από τις δύο τουλάχιστον κρίσεις ίκτερου, ενός συμπτώματος ηπατικής νόσου. Η κίρρωση θεωρείται διαχρονικά ως η πιο πιθανή αιτία θανάτου του στην ηλικία των 56 ετών.

Τι έδειξε το γονιδίωμα

Η αλληλούχηση του γονιδιώματος του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν έγινε για πρώτη φορά από τη διεθνή ομάδα επιστημόνων, η οποία δεν μπόρεσε να βρει μια καθοριστική αιτία για την κώφωση ή για τα γαστρεντερικά προβλήματα του συνθέτη. Ωστόσο, οι επιστήμονες ανακάλυψαν έναν αριθμό σημαντικών γενετικών παραγόντων κινδύνου για ηπατική νόσο. Βρήκαν επίσης στοιχεία μόλυνσης από τον ιό της ηπατίτιδας Β τους μήνες πριν από την εκδήλωση της ασθένειας του συνθέτη.

«Μπορούμε να υποθέσουμε από τα «βιβλία συνομιλίας» του Μπετόβεν, δηλαδή από τα προσωπικά ημερολόγια που χρησιμοποίησε κατά την τελευταία δεκαετία της ζωής του, ότι η κατανάλωση αλκοόλ ήταν πολύ τακτική, αν και είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Ενώ οι περισσότεροι από τους συγχρόνους του ισχυρίζονται ότι η κατανάλωσή του ήταν μέτρια σύμφωνα με τα βιεννέζικα πρότυπα των αρχών του 19ου αιώνα, δεν υπάρχει πλήρης συμφωνία μεταξύ αυτών των πηγών. Είναι πιθανό ο συνθέτης να κατανάλωνε αλκοόλ σε ποσότητες που ήταν επιβλαβείς για το συκώτι. Η κατανάλωση αλκοόλ ήταν αρκετά μεγάλη για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και η αλληλεπίδραση με τους γενετικούς παράγοντες κινδύνου αποτελεί μια πιθανή εξήγηση για την κίρρωσή του», λέει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Tristan Begg, από το Πανεπιστήμιο του Cambridge.

Η ερευνητική ομάδα υποθέτει επίσης ότι η ηπατίτιδα Β του Μπετόβεν μπορεί να ευθύνεται για τη σοβαρή ηπατική νόσο, η οποία επιδεινώθηκε από την κατανάλωση αλκοόλ και από το γενετικό ρίσκο. Ωστόσο, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η φύση και ο χρόνος αυτής της λοίμωξης δεν μπορούν επί του παρόντος να προσδιοριστούν, δεδομένου επίσης ότι το μέγεθος της πραγματικής κατανάλωσης αλκοόλ παραμένει άγνωστο.
Η απώλεια ακοής του Μπετόβεν έχει συνδεθεί με διάφορες πιθανές αιτίες που έχουν διαφορετικούς βαθμούς γενετικής συνεισφοράς. Ωστόσο, η διερεύνηση των δειγμάτων τρίχας δεν αποκάλυψε μια γενετική προέλευση της προοδευτικής απώλειας ακοής. 

«Αν και δεν ήταν δυνατό να προσδιοριστεί μια σαφής γενετική αιτία για την απώλεια ακοής του Μπετόβεν, ένα τέτοιο σενάριο δεν μπορεί να αποκλειστεί. Τα γονιδιώματα αναφοράς βελτιώνονται σταθερά. Επομένως, είναι πιθανό το γονιδίωμα του Μπετόβεν να υποδείξει την αιτία της απώλειας ακοής του στο μέλλον», σχολιάζει ο Δρ Axel Schmidt από το Ινστιτούτο Ανθρώπινης Γενετικής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Βόννης.

Επίσης, δε στάθηκε δυνατό να βρεθεί μια γενετική εξήγηση για τα γαστρεντερικά προβλήματα του Μπετόβεν και οι ερευνητές απέκλεισαν τη κοιλιοκάκη και τη δυσανεξία στη λακτόζη με βάση τα γονιδιωματικά δεδομένα. Διαπιστώθηκε επίσης ότι ο συνθέτης είχε έναν βαθμό γενετικής προστασίας έναντι του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, που συχνά ενοχοποιείται ως αιτία, καθιστώντας το μια σχεδόν απίθανη εξήγηση. «Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα τι σκότωσε τον Μπετόβεν, αλλά μπορούμε τουλάχιστον να επιβεβαιώσουμε την παρουσία σημαντικού κληρονομικού ρίσκου και μόλυνσης από τον ιό της ηπατίτιδας Β. Μπορούμε επίσης να αποκλείσουμε πολλές άλλες γενετικές αιτίες», δήλωσε ο Johannes Krause, από το Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck.

«Λαμβάνοντας υπόψη το γνωστό ιατρικό ιστορικό, είναι πολύ πιθανό κάποιος συνδυασμός αυτών των τριών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης αλκοόλ , που λειτουργούσε επιβαρυντικά, να είναι η αιτία, αλλά μελλοντική έρευνα θα πρέπει να διευκρινίσει το βαθμό στον οποίο εμπλέκεται κάθε παράγοντας», προσθέτει ο Tristan Begg.

Ήταν αυθεντικά τα μαλλιά του Μπετόβεν;

Συνολικά, η ομάδα πραγματοποίησε δοκιμές ελέγχου ταυτότητας σε οκτώ δείγματα μαλλιών που προήλθαν από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο, την ηπειρωτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Με αυτόν τον τρόπο, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τουλάχιστον δύο από τις τούφες δεν προέρχονταν από τον Μπετόβεν, συμπεριλαμβανομένης μιας διάσημης τούφας που κάποτε πιστευόταν ότι την είχε κόψει από το κεφάλι του πρόσφατα αποθανόντος συνθέτη ο 15χρονος μουσικός Ferdinand Hiller.

Αυτή διάσημη τούφα, γνωστή ως «Hiller Lock», η οποία αποτέλεσε αντικείμενο προηγούμενης έρευνας και βρέθηκε να περιέχει υψηλά επίπεδα μολύβδου, αποκαλύφθηκε ότι δεν προέρχεται από τον Μπετόβεν αλλά από μια γυναίκα. Τα πέντε δείγματα που αναγνωρίστηκαν ως αυθεντικά και που ανήκουν το ίδιο άτομο προήλθαν από το Ira F. Brilliant Centre for Beethoven Studies στο Σαν Χοσέ της Καλιφόρνια, από την ιδιωτική συλλογή του Kevin Brown- ενός μέλους της American Beethoven Society, και από το Beethoven-Haus στη Βόννη.

Ο Μπετόβεν παρέδωσε ο ίδιος μια τούφα του (τώρα είναι στη συλλογή του Μπράουν) στον πιανίστα Άντον Χαλμ τον Απρίλιο του 1826 λέγοντάς του «Das sind meine Haare!» («Αυτά είναι τα μαλλιά μου!»). Ολόκληρο το γονιδίωμα του Μπετόβεν αναλύθηκε από ένα άλλο δείγμα της συλλογής του Μπράουν, το “Stumpff Lock”, το οποίο αναδείχθηκε ως το καλύτερα διατηρημένο. Η ομάδα βρήκε την ισχυρότερη σύνδεση μεταξύ του DNA που εξήχθη από τη τούφα Stumpff των μαλλιών του Μπετόβεν και των ανθρώπων που ζουν στη σημερινή Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, επιβεβαιώνοντας τη γνωστή γερμανική καταγωγή του.

Ήταν νόθο παιδί ο Μπετόβεν;

Η ομάδα διερεύνησε γενετικά τους εν ζωή συγγενείς του συνθέτη στο Βέλγιο, αλλά δεν μπόρεσε να βρει καμία ομοιότητα μεταξύ αυτών και του συνθέτη. Μερικοί από αυτούς μοιράζονται έναν κοινό πρόγονο με τον Μπετόβεν στα τέλη του 1500 και στις αρχές του 1600, αλλά το χρωμόσωμα Υ που φέρουν δεν ταιριάζει με αυτό που βρέθηκε στα αυθεντικά δείγματα μαλλιών του συνθέτη. Ουσιαστικά οι ερευνητές στην άμεση πατρική γραμμή του Μπετόβεν εντόπισαν ένα «γεγονός πατρότητας εκτός ζεύγους» – ένα παιδί που προέκυψε από εξωσυζυγική σχέση, σύμφωνα με τον Toomas Kivisild του Ινστιτούτου Γονιδιωματικής του Πανεπιστημίου του Ταρτού.

«Μέσω του συνδυασμού δεδομένων DNA και αρχειακών εγγράφων παρατηρήσαμε μια ασυμφωνία μεταξύ της νομικής και της βιολογικής γενεαλογίας του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν», συμπλήρωσε ο γενετιστής Maarten Larmuseau από το KU Leuven. Η μελέτη τοποθετεί αυτό το γεγονός στην άμεση πατρική γραμμή μεταξύ της σύλληψης του Hendrik van Beethoven στο Kampenhout του Βελγίου το 1572 περίπου, και της σύλληψης του Ludwig van Beethoven επτά γενιές αργότερα το 1770, στη Βόννη της Γερμανίας. Αν και νωρίτερα είχε διατυπωθεί αμφιβολία σχετικά με την πραγματική ταυτότητα του εμφανιζόμενου ως πατέρα του Μπετόβεν λόγω της απουσίας αρχείου βάπτισης, οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν τη γενιά κατά την οποία έλαβε χώρα αυτό το γεγονός.

«Ελπίζουμε ότι με το να κάνουμε το γονιδίωμα του Μπετόβεν δημοσίως διαθέσιμο στην επιστημονική κοινότητα και ίσως προσθέτοντας περαιτέρω επικυρωμένες τούφες, θα μπορέσουμε να απαντήσουμε τα υπόλοιπα ερωτήματα σχετικά με την υγεία και τη γενεαλογία του», καταλήγει ο Begg.

Πηγή: Phys.org

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Γιατί οι ΗΠΑ στέλνουν το DNA των προέδρων τους στο διάστημα; (βίντεο)

Η τεχνητή νοημοσύνη ολοκλήρωσε την ημιτελή 10η Συμφωνία του Μπετόβεν

google news icon

Ακολουθήστε το ekriti.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις για την Κρήτη και όχι μόνο.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ράδιο Κρήτη © | 2013 -2024 ekriti.gr Όροι Χρήσης | Ταυτότητα Designed by Cloudevo, developed by Pixelthis