Οι ψευδαισθήσεις των social media και οι επιπτώσεις στην υγεία. Του Μάνου Μανδαλάκη

Η ζωή των ανθρώπων έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια μέσα από την ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών. Θυμάμαι την ανάπτυξη του διαδικτύου, πόσο πολύ με είχε επηρεάσει σαν έφηβο, με ατελείωτες ώρες διερεύνησης αυτού του νέου εικονικού κόσμου. Έπειτα ήρθε το youtube, άλλη μια επανάσταση που πέτυχε να σε κρατάει καθηλωμένο μπροστά σε μια οθόνη. Και τώρα εν έτη 2022 φτάσαμε να βρισκόμαστε σε μια κοινωνική δικτύωση που ίσως οδηγήσει στον απόλυτο ψηφιακό μετασχηματισμό του metaverse. Ως πρόδρομος αυτής της μελλοντικής ολοκληρωτικής εικονικής πραγματικότητας είναι ο κόσμος των κοινωνικών δικτύων που ζούμε σήμερα.

Είμαι κι’εγώ “θύμα” των social media και προσπαθώ να τα διαχειριστώ όσο καλύτερα μπορώ, αλλά όταν βλέπω στα ψηφιακά ίχνη φίλων και γνωστών πόσες ώρες περνούν στην οθόνη, πραγματικά με τρομάζει.

Απορώ που βρίσκουν τόσο πολύ χρόνο; Ή το χειρότερο, τι θυσιάζουν από τη ζωή τους για να βρίσκονται καθηλωμένοι στο youtube, στο facebook, στο Instagram ή στο tiktok;

Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι υπονομεύεται η ψυχική, η σωματική και η κοινωνική μας υγεία.

Πως; Γενικά η σωματική υγεία κινδυνεύει λόγω της καθιστικής ζωής και της συστηματικής παραμέλησης του βραδινού ύπνου. Ορισμένες συνέπειες είναι η αύξηση βάρους, η μείωση της μυικής μάζας, η  δημιουργία καρδιομεταβολικού συνδρόμου, καθώς και η επιβάρυνση του μυοσκελετικού συστήματος λόγω της παρατεταμένης ακινησίας σε λάθος στάσεις. Επίσης,  ορμονικές και άλλες διαταραχές όπως αύξηση της κορτιζόλης, μείωση της αυξητικής ορμόνης, μεταβολές του θυρεοειδούς, προβλήματα μνήμης, κόπωση.      

Έχει όμως και ψυχολογικές συνέπειες, όπως η αλλαγή συμπεριφοράς, η αύξηση του στρες και της κατάθλιψης, καθώς και η μανιώδης επιδίωξη κοινωνικής αποδοχής (μέσω των likes). Φαίνεται πως η “εικονική αποδοχή”  μέσω των κοινωνικών δικτύων ενεργοποιεί το κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου απελευθερώνοντας ντοπαμίνη, μια χημική ουσία που συνδέεται με ευχάριστες δραστηριότητες όπως το σεξ, το φαγητό και η κοινωνική αλληλεπίδραση, εξάλλου οι πλατφόρμες των social media έχουν σχεδιαστεί για να είναι εθιστικές.

Σύμφωνα με το Pew Research Center, το 69% των ενηλίκων και το 81% των εφήβων στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό θέτει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού σε αυξημένο κίνδυνο να βρίσκεται συνεχώς σε εγρήγορση οδηγώντας το σώμα και το μυαλό σε μια διαρκή ασυνείδητη ένταση.

Η ψευδαίσθηση ότι χαλαρώνουμε για λίγο στο κινητό δεν έχει καμία επιστημονική βάση, αντιθέτως τα εμπειρικά και επιστημονικά δεδομένα δείχνουν την αδυναμία του εγκεφάλου να ξεκουραστεί και σε συνδυασμό με τους έντονους ρυθμούς της ζωής μπορεί να οδηγήσουν σε συμπτώματα ψυχοσωματικής εξουθένωσης (Burnout syndrome).     

Υπάρχουν όμως και κοινωνικές συνέπειες που οδηγούν σε μια αποστασιοποίηση από την δια ζώσης επαφή περιορίζοντας την στην ψηφιακή επικοινωνία, αυξάνοντας την εξάρτηση της εικονικής κοινωνικότητας.   

Για να μετριάσουμε τους κινδύνους που εγκυμονεί η παρατεταμένη χρήση των κοινωνικών δικτύων θα πρέπει να βρούμε τρόπους να μειώσουμε το χρόνο που περνάμε σ’αυτά περιορίζοντας τις φορές που μπαίνουμε για να ελέγξουμε τυχόν νέες αναρτήσεις ή τα likes μας. Ακόμη, να αγνοήσουμε τις ειδοποιήσεις που μας καλούν να δούμε νέες αναρτήσεις ή ιστορίες φίλων μας. Επιπλέον να αφαιρέσουμε κάποιες εφαρμογές διότι δεν γίνεται να συμμετέχουμε σε όλες τις πλατφόρμες (twitter, facebook, Instagram, tiktok κτλ). Να στρέψουμε την προσοχή μας μας σε κάτι πιο δημιουργικό κατανοώντας παράλληλα ότι η χρήση τους από ένα σημείο και πέρα είναι επιβαρυντική, χωρίς νόημα. Να υιοθετήσουμε περισσότερη φυσική δραστηριότητα η οποία προάγει τη σωματική και ψυχική μας υγεία. Επιπλέον, να επιδιώκουμε να περνάμε περισσότερη ώρα σε δια ζώσης παρέες με αγαπημένα πρόσωπα και φίλους.

Τέλος, να αναπτύξουμε ένα αίσθημα ευγνωμοσύνης για όλα αυτά που έχουμε στη ζωή μας και να εκτιμήσουμε την αξία του εαυτού μας διότι η κατάχρηση των social media  ίσως κρύβει αισθήματα κατωτερότητας που ψάχνουν να ικανοποιηθούν μέσα από την υπερβολική προβολή του εαυτού μας ή την παρακολούθηση της ζωής των άλλων.

References

https://www.mcleanhospital.org/essential/it-or-not-social-medias-affecting-your-mental-health

https://www.iatropedia.gr/ygeia/elleipsi-ypnou-10-synepeies-pou-mporei-na-echei-stin-ygeia/121693/

Ο Μάνος Μανδαλάκης MSc(c),PgDip,BSc,CPT,CES,PES,CHC,OES,CMT,SPS  σπουδάζει στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι Γυμναστής με κατευθύνσεις την ανάπτυξη Ψυχολογίας και Φυσικής κατάστασης στον Αθλητισμό. Είναι αθλητικός Διατροφολόγος (UK), και κάνει το δεύτερο μεταπτυχιακό του στην Αποκατάσταση Μυοσκελετικών και Νευρολογικών παθήσεων. Έχει ολοκληρώσει πλήθος ειδικοτήτων στις ΗΠΑ, όπως, τη μεγιστοποίηση αθλητικών επιδόσεων, τη μετα-αποκατάσταση και επανένταξη, την πρόληψη χρόνιου μυσκελετικού πόνου και τη διόρθωση νευρομυικών ανισορροπιών, το health coaching κ.α. Εργάζεται στο Ηράκλειο σε εξατομικευμένα ολιστικά προγράμματα αθλητών και ασκούμενων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Τα social media έγιναν ισότιμα με τον ηλεκτρισμό και την θέρμανση

Social media: Επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική υγεία των κοριτσιών νωρίτερα από ό,τι των αγοριών

Έρευνα: Η αποχή από τα social media μάς φτιάχνει τη διάθεση