Κοινωνικό Κράτος για όλους, του Δημήτρη Κων. Σαρρή

Είναι γνωστό ότι το μεταπολεμικό κοινωνικό κράτος υπήρξε η απάντηση της Δυτικής Σοσιαλδημοκρατίας, στο μοντέλο του υπαρκτού σοσιαλισμού, της υποτιθέμενης κοινωνίας της ισότητας.
Και το κοινωνικό αυτό κράτος, παρά τις υφιστάμενες ανισότητες, άφησε ανοιχτή τη δυνατότητα χρησιμοποίησής του, από το σύνολο του πληθυσμού και εξασφάλισε με τους μηχανισμούς αναδιανομής του κοινωνικού προϊόντος, αλλά και του κοινωνικού μισθού, τους οποίους ανέπτυξε, την εργασιακή ειρήνη και την οικονομική ανάπτυξη, που μόνο σε ένα ειρηνικό εργασιακό κοινωνικό πλαίσιο μπορεί να υπάρξει.
Οι βασικές αυτές αρχές του κοινωνικού κράτους εδράζονταν
-Πρώτον, στη βασική αρχή της ισότητας, στην πρόσβαση για ίση ανάγκη.
-Δεύτερον, στην αρχή της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αναλογικής κατανομής βαρών.
-Και τρίτον στην αρχή της καθολικότητας, με τη συμμετοχή στα οφέλη όλου του πληθυσμού.
Δηλαδή το πέπλο του κοινωνικού κράτους να αγκαλιάζει ολόκληρο τον πληθυσμό.

Η συνύπαρξη αυτών των τριών αρχών είναι απαραίτητη, γιατί η ακύρωση μιας από αυτές άλλες αρχές, ακυρώνει αυτόματα και άλλες άλλες δύο.

-Το κοινωνικό κράτος όμως αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει έναν ορατό κίνδυνο σε ολόκληρη την Ευρώπη .
Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα σαν μία από τις πιο σοβαρές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης ,στην Ελλάδα ,αλλά και σε διεθνή κλίμακα, έχει τεθεί σε αμφισβήτηση η λεγόμενη αρχή της καθολικότητας, υπό την έννοια της μερικής και επιλεκτικής διανομής των παροχών της κοινωνικής πολιτικής σε ορισμένα μόνο τμήματα του πληθυσμού, τα οποία εξαιτίας των μειζόνων κοινωνικών κινδύνων, βρίσκονται κάτω από τα όρια της φτώχειας και έχουν ιδιαίτερες ανάγκες.
Με την αντίληψη αυτή, βέβαια, το ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ, καταργείται και την θέση του καταλαμβάνει ένα ΠΡΟΝΟΙΑΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗΣ, που αφορά τμήμα μόνο του πληθυσμού.
Μόλις πρόσφατα, μάλιστα ,ακούσαμε τον Έλληνα πρωθυπουργό ,απευθυνόμενο προς τους εκπροσώπους των αγροτών στα πολυάριθμα <<μπλόκα>> ,να διευκρινίζει ότι προστασία του εισοδήματος τους ,μπορεί να προσφέρει μόνο σε φτωχούς αγρότες , όχι σε όλους ,καταργώντας, έτσι, απροκάλυπτα ,αν και αριστερή κυβέρνηση ,όπως αυτοαποκαλείται, την αρχή της καθολικότητας .
Αυτό όμως που αποτελεί κύριο πλήγμα στο κοινωνικό κράτος, το οποίο συρρικνώνεται, γιατί ακυρώνεται βασικά η αρχή της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης και λαμβάνει τη μορφή ενός προνοιακού κράτους , που διασφαλίζει, όπως τονίσαμε παραπάνω, μία ελάχιστη κοινωνική προστασία σε μια μικρή κατηγορία μόνο πληθυσμού.
Ένα τέτοιο κράτος όμως, αυτόματα θεσπίζει έναν κοινωνικό ταξικό διαχωρισμό, που μπορεί να αποτελέσει αίτιο ή και άλλοθι ακόμα κοινωνικών εκρήξεων και αναταραχών.
Υπ’ αυτήν την έννοια λοιπόν, πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα αυτός ο κίνδυνος, που πιθανότατα, να μεταδοθεί σαν λοιμώδης ασθένεια και στη χώρα μας και να παγιωθεί η άποψη ότι στην κοινωνική προστασία, (πρόνοια, ιατρική περίθαλψη, ασφάλιση κλπ ) έχει πρόσβαση μόνο ένα κομμάτι του πληθυσμού.
Πρέπει λοιπόν να προστατευθεί το κοινωνικό κράτος, άλλως τείνει να ακυρωθεί, εφ’οσον πάψει, οριστικά, να καλύπτει - αν όχι όλο τον πληθυσμό , αν είναι δυνατόν, τουλάχιστον το μεγαλύτερο κομμάτι του.
Η ελληνική κοινωνία του σήμερα, απαιτεί από το κράτος, να υπερβεί τις αδυναμίες και ανεπάρκειες του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας που διαθέτει, έτσι ώστε να εξασφαλιστούν ίσες ευκαιρίες για όλους τους πολίτες στην κοινωνική συμμετοχή και αλληλεγγύη, με αναλογικότητα βέβαια , βάσει του εισοδήματος τους , αλλά να καταπολεμηθούν οι διακρίσεις και ο κοινωνικός αποκλεισμός, για να μπορούμε έτσι να μιλάμε για ένα ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ.

Δημήτρης Κων. Σαρρής