H απαγόρευση χρήσης βίας - Του Πέτρου Μηλιαράκη

Με αφορμή τον Ρωσο-Ουκρανικό πόλεμο, στις 2 Μαρτίου 2022, από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης (International Criminal Court-ΙCC) ανακοινώθηκε η εκκίνηση ερευνών επί πιθανών εγκλημάτων πολέμου. Ειδικότερα, ο εισαγγελέας του Δικαστηρίου εκείνου, Καρίμ Καν, αναφέρθηκε στην «εύλογη» βασιμότητα έναρξης αυτών των ερευνών, για τη συλλογή των αναγκαίων στοιχείων. Με βάση την σημαντική αυτή η εξέλιξη, χρήσιμο είναι να αναφερθούμε στο βασικό κανόνα του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου, που αφορά στην απαγόρευση όχι μόνο του πολέμου και  της χρήσης βίας, αλλά ακόμη και στην απαγόρευση της απειλής για χρήση βίας.

Κανόνες Αυστηροί, Jus Cogens

Αυστηρός κανόνας-jus cogens του Δημοσίου  Διεθνούς Δικαίου ,είναι η παράγραφος 1 του άρθρου 1 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, που αφορά στην υποχρέωση διατήρησης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, καθώς και στην καταστολή των επιθετικών ενεργειών (ή άλλων διαταράξεων). Επίσης, αυστηροί κανόνες επιτάσσουν (βλ. παραγράφους 3 και 4 του άρθρου 2 του αυτού Καταστατικού), τα κράτη να απέχουν όχι μόνο από τη χρήση βίας, αλλά και από την απειλή χρήσης βίας, ενώ εκ προοιμίου οφείλουν να διακανονίζουν τις διεθνείς τους διαφορές με ειρηνικά μέσα.   

Ειδικότερα, η απαγόρευση χρήσης βίας ιστορικά τοποθετείται στο «Σύμφωνο Briand-Kelloggτου 1923». Το Σύμφωνο αυτό αφορούσε «ασφαλιστικά μέτρα» θα λέγαμε σήμερα, για τον κατευνασμό των ενστάσεων, που χαρακτήριζε τις σχέσεις μεταξύ των Δυνάμεων μετά το 1925, δηλαδή μετά τις «Συμφωνίες του Locarno», που έθεσαν σε νέες βάσεις τις σχέσεις της Γερμανίας και των άλλων Δυνάμεων.

Βασική πρόνοια του Συμφώνου αυτού (βλ. άρθρο 2) αφορά στην υποχρέωση των κρατών να επιλύουν τις διεθνείς διαφορές τους με ειρηνικά μέσα. Φυσικά το Διεθνές Δίκαιο δεν μπορεί να παραβλέψει -απεναντίας αναγνωρίζει- την ύπαρξη «διεθνών διαφορών». Επιδιώκεται, όμως, οι διαφορές αυτές να επιλύονται συστηματικά μέσα από τους «κανόνες της ειρηνικής συνύπαρξης». Βασικός κανόνας, όμως, της «ειρηνικής συνύπαρξης» είναι η διά της διπλωματίας με ειρηνικά μέσα επίλυση των διαφορών.

Ανεξαρτήτως, όμως, της θέσπισης των διεθνών κανόνων, όποιος παραβλέπει ότι τα φυσικά πρόσωπα, που αποτελούν Ηγεσίες, δεν διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη λήψη των τελικών αποφάσεων και ενεργειών, απέχει μακράν των διδαγμάτων της παγκόσμιας ιστορίας. 

*Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC- EU).

Διαβάστε επίσης: 

Η Notre Dame, η γιορτή Παναγιάς και οι πυρκαγιές. Του Πέτρου Μηλιαράκη

Η «διπλωματία της Σούδας». Του Πέτρου Μηλιαράκη