Δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων: Με αφορμή τον νέο νόμο. Του Αναστασίου Δ. Χατζή*

Η δημοσίευση του νέου νόμου που αφορά στη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων, αναθέρμανε το ενδιαφέρον γι’ αυτό που προσφυώς ονομάστηκε ως η επανάσταση στην Ιατρική του 20ου αιώνα.

Αν και έχει παρέλθει μια δεκαετία από το τέλος της δικής μου θητείας στη θέση του Προέδρου του Εθνικού (Ελληνικού πλέον) Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων(ΕΟΜ), συνεχίζω να παρακολουθώ με ενδιαφέρον τη συνολική δραστηριότητά του.

Είχα την ευκαιρία να καταθέσω αρμόδια κάποιες απόψεις μου πριν από την ψήφιση του νόμου χάρη στη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης.
Με το κείμενο αυτό θα προσπαθήσω να δημοσιοποιήσω τις θέσεις μου, ως συμβολή στον κοινό στόχο της αύξησης των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας.

Η πρώτη μου τοποθέτηση αφορά στον ίδιο τον ΕΟΜ: θεωρώ ότι η διεύθυνση του από Διοικητικό Συμβούλιο(ΔΣ), το οποίο συγκροτείται από μέλη που εκπροσωπούν πολλούς φορείς, είναι ξεπερασμένη και κομματικά-συνδικαλιστικά εξαρτημένη. Κατά την τελευταία εικοσαετία ο ΕΟΜ έχει διοικηθεί από 6 διαφορετικά ΔΣ, τα οποία πάντα συνδέονταν με την εκάστοτε κυβέρνηση και τον Υπουργό Υγείας.

Η δική μου πρόταση ήταν ο ΕΟΜ να διοικείται από ΙΑΤΡΟ με ειδικά προσόντα που συνδέονται με τη λήψη και τη μεταμόσχευση οργάνων και συγκεκριμένη θητεία, η οποία να ανανεώνεται, όπως συμβαίνει με τους αντίστοιχους Οργανισμούς Μεταμοσχεύσεων των περισσότερων (αν όχι όλων) των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. Ο ιταλικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων πχ είχε για 20 χρόνια τον ίδιο Διοικητή!

Το δεύτερο αλλά πρωτεύον θέμα αφορά τον πτωματικό δότη: δωρητής οργάνων ή εικαζόμενη συναίνεση; Ο παρόν νόμος συνδυάζει τις δύο διαφορετικές επιλογές, καθ’ όσον η πρώτη προωθεί την κοινωνική συνείδηση για την εθελοντική μετά θάνατο δωρεά οργάνων, ενώ η δεύτερη διευκολύνει τη λήψη πτωματικών μοσχευμάτων. Συνδετικό στοιχείο αποτελεί η απαίτηση συναίνεσης των οικείων, όταν υπάρχουν ή όταν ο δότης είναι ανήλικος.

Το τρίτο σημαντικό θέμα είναι η κατά το μέγιστο δυνατό αξιοποίηση των πιθανών δοτών οργάνων. Εδώ έχουμε μία κλασσική προσέγγιση (εγκεφαλικός θάνατος) και μια νέα για τη χώρα μας (καρδιακός θάνατος).

Η δεύτερη αποτελεί μια καινοτομία, που σίγουρα θα διευρύνει σημαντικά τη δεξαμενή των πτωματικών μοσχευμάτων. Διευκρινίζεται ότι οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας(ΜΕΘ) υποχρεούνται να δηλώνουν στον ΕΟΜ τους εγκεφαλικούς θανάτους, ώστε να είναι γνωστό το ποσοστό αξιοποίησης τους.

Αυτονόητο είναι ότι οι ΜΕΘ έχουν ως πρωταρχικό σκοπό να σώζουν τις ζωές των ασθενών που νοσηλεύουν, όμως και με τη λήψη και μεταμόσχευση οργάνων, πάλι ζωές σώζονται! Βεβαίως αυτονόητη προϋπόθεση και για τα δύο αποτελεί η επάρκεια σε κλίνες ΜΕΘ.

Το τέταρτο στην ίδια κατεύθυνση με το τρίτο θέμα είναι η αξιοποίηση των οργάνων που αφαιρέθηκαν από νεκρό δότη, αφ’ ενός τηρώντας τη σωστή διαδικασία που εξασφαλίζει την ποιότητα και τη βιωσιμότητα των οργάνων, αφ’ ετέρου την πλήρη τεκμηρίωση σε περίπτωση μη αποδοχής ενός ή περισσότερων οργάνων με εργαστηριακή και ιστολογική επιβεβαίωση της ακαταλληλότητας τους.

Τέλος θεωρώ υποχρέωση μου να αναφερθώ στην αναγκαιότητα ανάπτυξης των μεταμοσχεύσεων οργάνων στα παιδιά (σήμερα τα περισσότερα – αν όχι όλα μεταμοσχεύονται σε Κέντρα του εξωτερικού). Η πρόταση εξειδικεύεται ανάλογα με το όργανο: οι μεταμοσχεύσεις καρδιάς – πνευμόνων θα πρέπει να γίνονται στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο(ΩΚΚ), ήπατος-νεφρού στα νοσοκομεία Παίδων σε συνεργασία με το αντίστοιχο Κέντρο Μεταμοσχεύσεων του Νοσοκομείου ΛΑΪΚΟ.

*Ο Αναστάσιος Δ. Χατζής είναι Παιδίατρος – Εντατικολόγος, τ. Πρόεδρος Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (2011-2013)

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Εργασιακός εκφοβισμός και έλλειψη προσωπικού στα ξενοδοχεία της Κρήτης. Του Γιώργου Τριανταφύλλου*

Η σημασία της τέχνης του Υπολογισμού των Μέσων στη Δημοκρατία. Του Μανώλη Γ. Ψαρουδάκη*

Μήπως έχει δίκιο ο Ανδρουλάκης; Του Φραγκίσκου Λαμπρινού*