Ανθεκτικότητα είναι η απάντηση στην πολυσχιδή παρούσα κρίση; Του Ευάγγελου Δουλουφάκη

Η υγειονομική κρίση από την πανδημία COVID19, προκάλεσε ένα ισχυρό shock σε όλο τον πλανήτη. Το shock αυτό σε συνδυασμό με την περιβαλλοντική και πρόσφατη ενεργειακή διαταραχή, επανάφερε στην δημόσια συζήτηση τον όρο της ανθεκτικότητας (resilience), η οποία μπορεί να αφορά σε διαφορετικούς τύπους διαταραχών-προβλημάτων (ψυχολογικές, πολιτικές, οικονομικές, οικολογικές, κοινωνικές και άλλες κρίσεις) και σε διαφορετικά επίπεδα συστήματος (άτομα, επιχειρήσεις, ομάδες, οργανισμούς, κοινωνίες, πόλεις, περιφέρειες, κράτη).

Η εννοιολογική προσέγγιση της ανθεκτικότητας, η ερμηνεία της μεταβολής του μεγέθους της όπως επίσης και οι μέθοδοι καταγραφής-μέτρησης αυτής διαφοροποιούνται, ανάλογα με την επιστήμη υπό το πρίσμα της οποίας ερευνάται και αξιολογείται κάθε φορά. Η αρχική προέλευση της έννοια της ανθεκτικότητας πηγάζει από τις επιστήμες του περιβάλλοντος, της υγείας και της κοινωνιολογίας και περιγράφει τη (βιολογική) ικανότητα της προσαρμογής και της ευδοκίμησης ενός (οικο)-συστήματος ή ενός οργανισμού υπό αντίξοες περιβαλλοντικές συνθήκες έπειτα από μια διαταραχή.  

Στην περίπτωση ενός κοινωνικο-οικολογικού συστήματος, η ανθεκτικότητα του περιγράφεται ως η ικανότητα του να απορροφά μια διαταραχή και να αναδιοργανώνεται κατά την επικείμενη αλλαγή, έτσι ώστε να διατηρεί τελικώς την ίδια λειτουργία, δομή, ιδιότητα και ανάδραση που είχε πριν την έναρξη της διαταραχής

Στην περίπτωση της οικονομικής επιστήμης, ανθεκτικότητα εκλαμβάνεται ως η ικανότητα επιστροφής μιας οικονομίας σε συνθήκες ισορροπίας, αυτές δηλ. που επικρατούσαν πριν την εκδήλωση της διαταραχής.

Ειδικότερα στην περιφερειακή επιστήμη, η ανθεκτικότητα μιας περιφέρειας περιγράφεται ως η ικανότητα της να ανακάμπτει επιτυχώς μετά από την επιβολή μιας διαταραχής (shock) στην οικονομία της, η οποία είτε την παρέκκλινε, είτε είχε την δύναμη να την παρεκκλίνει από το αναπτυξιακό μονοπάτι στο οποίο βρισκόταν. Κατά μια άλλη ερμηνεία της περιφερειακής ανθεκτικότητας, αυτή αντικατοπτρίζει την ικανότητα της περιφέρειας να προβλέψει, να προετοιμάσει, να αντιμετωπίσει και εν τέλει να επανέλθει έπειτα από μια διαταραχή.

Όπως παρατηρούμε, σε όλες σχεδόν τις εκφάνσεις και προσεγγίσεις της έννοιας της ανθεκτικότητας στα διάφορα επιστημονικά πεδία, αυτή εμφανίζεται με θετική προσέγγιση, ως κάτι το επιθυμητό και ταυτόχρονα ως κάτι το κανονικό.

Οι συνθήκες είναι πλέον ώριμες, ώστε να εντάξουμε με επίμονο τρόπο στο πλαίσιο του δημόσιου διαλόγου της αναζήτησης των τρόπων δημιουργίας της περιφερειακής αειφορίας και της βιώσιμης ανάπτυξης, την έννοια της περιφερειακής ανθεκτικότητας και των τρόπων επίτευξης της. Το τελευταίο, ειδικότερα στην περίπτωση της περιφέρειας Κρήτης, εμφανίζεται επιτακτικότερο από άλλοτε. Ως νησιωτική περιφέρεια, η Κρήτη αντιμετωπίζει απαιτητικότερες αναπτυξιακές προκλήσεις που καλύπτουν όλο το φάσμα των κοινωνικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών και τεχνολογικών διεργασιών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, σε σχέση με άλλες (ηπειρωτικές) Ελληνικές και Ευρωπαϊκές περιφέρειες. Οφείλουμε λοιπόν με λίγα λόγια, να εργαστούμε ώστε η περιφέρεια της Κρήτης  να καταστεί ανθεκτική σε μια μελλοντική δυνητική διαταραχή πριν την εκδήλωση της ίδιας της διαταραχής!.

Ο Ευάγγελος Δουλουφάκης Υποψήφιος Διδάκτωρ Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων & Τουρισμού Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Μακρά Covid-19: Άνθρωποι όλων των ηλικιών κινδυνεύουν σχεδόν το ίδιο

Κορωνοϊός: Τα συμπτώματα έπειτα από νόσηση – Οι διαφορές της Όμικρον με το στέλεχος Δέλτα

Παγώνη: Ιανουάριο-Φεβρουάριο έξαρση γρίπης -Ποια συμπτώματα δείχνουν στρεπτόκοκκο