Ανάλυση πιθανής ελληνοτουρκικής σύγκρουσης μέσα από παράδειγμα της Θεωρίας Παιγνίων. Του Βασίλη Σπυριδάκη*

Θα αναρωτηθείτε πολλοί πως συσχετίζεται όλη αυτή η κατάσταση με μια οικονομική θεωρία. Κατανοητό. Ας ξεκινήσουμε όμως από τα βασικά. Κόντρα σε μια κατάσταση που ταλανίζει το εσωτερικό της Τουρκίας με την ύπαρξη σκανδάλων, όπως το σκάνδαλο Halkbank, και την οικονομική κρίση να απασχολούν την επικαιρότητα, η γείτονα χώρα αναπολεί παλαιότερες εποχές με τον Ρετζέπ-Ταγίπ Ερντογάν να προβαίνει σε συνεχόμενες απειλές και να δηλώνει πως ο τουρκικός στρατός είναι έτοιμος να συντρίψει τις ελληνικές δυνάμεις.

Η χώρα μας οφείλει να είναι έτοιμη για παν ενδεχόμενο και να αντιμετωπίσει κάθε πιθανή απειλή, καθώς γινόμαστε μάρτυρες παραβιάσεων στον εναέριο και στον θαλάσσιο χώρο, αλλά και προβοκατόρικων ενεργειών.

Τι είναι όμως η Θεωρία Παιγνίων; Αρχικά, είναι μια ενότητα που εντάσσεται στην ύλη της Μικροοικονομικής Θεωρίας ΙΙ. Στην καθημερινότητα μας, λαμβάνουμε κάποιες αποφάσεις, έχοντας όμως υπόψη μας τις αντιδράσεις των υπολοίπων, με την απόδοση μας εξαρτάται από αυτές. Η Θεωρία Παιγνίων καλείται με την σειρά της να μελετήσει αυτή την κατάσταση των αλληλεπιδράσεων μέσω ενός παιγνίου, με τους συμμετέχοντες σε αυτό να λέγονται παίκτες και τις επιλογές του καθενός να αποτελούν τις λεγόμενες και ως <<στρατηγικές>>. Το παίγνιο περιλαμβάνει συνδυασμούς των στρατηγικών τους και για κάθε συνδυασμό οι παίκτες έχουν οφέλη(που μπορεί να είναι και αρνητικά). Τα οφέλη που έχουν οι παίκτες για κάθε συνδυασμό στρατηγικών λέγονται αποδόσεις, ενώ μια κατάσταση του παιγνίου στην οποία όταν βρεθούν οι παίκτες και κανείς δεν θέλει να φύγει απ’ αυτή λέγεται ισορροπία Nash, που αποτελεί και την λύση του παιχνιδιού. Μέσα από αυτή την θεωρία, θα αναλύσουμε μία πιθανή απόφαση της Τουρκίας και το τι μπορεί να ακολουθήσει, είτε θετικό είτε αρνητικό.

Έστω ότι θεωρούμε ως παίκτες αυτές τις δύο χώρες, με τους δύο παίκτες μας να είναι ορθολογικοί. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, οι αποδόσεις που θα βάλουμε στο πρόβλημα μας είναι υποθετικές, βασίζονται εν μέρει σε κάποια στοιχεία αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα πραγματικό πρόβλημα με συγκεκριμένα δεδομένα όσον αφορά πολεμικό εξοπλισμό ή αριθμό στρατιωτών. Θεωρούμε πως η Τουρκία έχει δύο επιλογές, είτε την χερσαία εισβολή στρατευμάτων στην Θράκη είτε την ακύρωση της επίθεσης(6,6) {στην παρένθεση έχουμε τις αποδόσεις των παικτών με την πρώτη να αντιστοιχεί στην γείτονα και την δεύτερη στην χώρα μας}. Στην περίπτωση επίθεσης, μπαίνει στο παιχνίδι η Ελλάδα η οποία με την σειρά της έχει τέσσερις επιλογές: είτε πραγματοποιεί αεροπορική επίθεση, είτε αποφασίζει ναυτική επίθεση είτε επιλέγει την επίθεση στην ξηρά είτε παραμένει αδρανής (7,1).

Σε περίπτωση Ελληνικής αεροπορικής επίθεσης η Τουρκία έχει δύο επιλογές: ή αποφασίζει να την αναχαιτίσει με επιθετικά ελικόπτερα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και μαχητικά, με την αεροπορία της ωστόσο να εμφανίζει σοβαρές αδυναμίες ελλείψει έμπειρων πιλότων λόγω της απομάκρυνσης τους μετά την <<αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος>> (2,4), ή δεν την αναχαιτίζει (1,6).

Αν η Ελλάδα <<βγάλει>> στο Αιγαίο τις διάφορες φρεγάτες και υποβρύχια για να αντιδράσει, η Τουρκία μπορεί να πράξει ανάλογα με την αντίστοιχη δύναμη που διαθέτει (3,2), αλλιώς δεν θα πραγματοποιήσει την συγκεκριμένη στρατηγική και ίσως αναζητήσει έναν διαφορετικό τρόπο επίθεσης (2,5) . Η χώρα μας διαθέτει τα υποβρύχια τύπου «Παπανικολής», που αυτή τη στιγμή θεωρούνται τα καλύτερα συμβατικά υποβρύχια του κόσμου. Με αυτά τα τέσσερα υποβρύχια σε κατάδυση σε διάφορα σημεία, το Αιγαίο «κλειδώνεται» για το τουρκικό ναυτικό οπότε δεν είναι τυχαίο ότι οι Τούρκοι έχουν σπεύσει να παραγγείλουν τα ίδια υποβρύχια από τους Γερμανούς.

Η τελευταία επιλογή της Ελλάδας για επίθεση στην ξηρά προσφέρει πάλι στην Τουρκία την ευκαιρία για μία ένοπλη σύγκρουση επί εδάφους όπου μπορεί να διαθέσει περισσότερο προσωπικό και να έχει μια αριθμητική υπεροχή (6,2) ,αλλιώς δεν αντιδράει και θα δώσει χώρο στον ελληνικό στρατό (1,7). Η Τουρκία πλεονεκτεί σημαντικά σε αυτόν τον τομέα διότι διαθέτει έναν μεγάλο αριθμό τεθωρακισμένων και πυροβόλων όπως και μεγαλύτερο αριθμό διαθέσιμου στρατιωτικού προσωπικού.

Πως θα βρούμε την ισορροπία Nash που αναφέραμε πιο πάνω; Μπορούμε να σχεδιάσουμε το παίγνιο μας σαν ένα <<δέντρο>> και να το χωρίσουμε σε υποπαίγνια, ώστε να γίνει πιο εύκολη η διαδικασία και να λύσουμε το πρόβλημα.

 

 

Χωρίζοντας το παίγνιο μας σε υποπαίγνια, στο πρώτο υποπαίγνιο βλέπουμε μία τοπική ισορροπία Nash στην περίπτωση μη εισβολής με απόδοση (5,5)

 

Συγκρίνοντας τις επιλογές της Τουρκίας στην προκειμένη περίπτωση, παρατηρούμε ότι καλύτερη επιλογή αποτελεί η αναχαίτιση η οποία έχει μεγαλύτερες αποδόσεις από την μη αναχαίτιση.

Όταν η Ελλάδα εξαπολύει ναυτική επίθεση και η Τουρκία έχει συγκεκριμένες στρατηγικές, θα επιλέξουμε την αντίδραση στην οποία υπάρχει μία ξεκάθαρη ισορροπία (3,3) και οι δύο <<παίκτες>> μεγιστοποιούν το όφελος τους.

Τέλος, στην χερσαία επίθεση της Ελλάδας, θα επιλέξουμε την αντίδραση της Τουρκίας στην στρατηγική της χώρας μας.

 

Συνοψίζοντας και συγκρίνοντας όλες τις τοπικές λύσεις, η ισορροπία Nash στο παίγνιο μας και εκείνη που αποτελεί την λύση του είναι η μη εισβολή της Τουρκίας. Μία πιθανή σύγκρουση θα αποβεί μοιραία και για τις δύο χώρες και μπορεί να αφήσει πίσω της πολλά θύματα. Η ειρήνη πρέπει να κυριαρχήσει και να βρεθεί μια κοινή <<ατζέντα>> ώστε να βελτιωθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να μένουμε άπραγοι και να αφήνουμε αναπάντητες τις όποιες προκλήσεις και επεκτατικές βλέψεις των γειτόνων, αποτελεί υποχρέωση της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει το Casus Βelli που προβάλλει η Τουρκία και να υπερασπιστούμε με αποφασιστικότητα τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και την εδαφική ακεραιότητα μας.

Ο Βασίλης Σπυριδάκης είναι Φοιτητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του ekriti.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Παγκοσμιοποίηση και σύνοδος G-20 στο Μπαλί: Στο επίκεντρο Σι Τζινπίνγκ και Κίνα. Του Νότη Μαριά*

Ατυχήματα παιδιών με όπλα - Προσοχή, δεν είναι σπάνια. Του Τάσου Χατζή*

Αναγκαία η παράταση για την οικοδόμηση οικοπέδων κατά παρέκκλιση. Του Φραγκίσκου Παρασύρη*