Καλλιγνωσία: Εισαγωγή στην υφαντική

Η Υφαντική είναι ένας τρόπος να δημιουργηθεί από το νήμα – ύφασμα, από το βαμβάκι – πανί, από το λινάρι – πετσέτα, από το μαλλί - χαλί. Είναι η διαδικασία σύνθεσης των δύο διαστάσεων που τις ορίζουν από τη μία η τροφοδοσία από το στημόνι κάθετα και η ύφανση αυτού, οριζόντια, στη πολύ-διάσταση που μπορεί να πάρουν τα σχήματα που ενδύονται, που καλύπτονται  από το σχηματισμένο ύφασμα, πανί και ό, τι άλλο. Η σύνθεση που προκύπτει διακρίνεται από την αυστηρότητα του δημιουργού σε σχέση με το έργο του. Μπορεί να προκύψει κάτι άψογο ποιοτικά ή κάτι λιγότερο προσεγμένο. Σε κάθε περίπτωση το έργο εκφράζει την προσήλωση του δημιουργού στο εκφραστικό του ζητούμενο. Υπάρχουν έργα που τηρούν αριθμητικούς κανόνες και γεωμετρική συμμετρία και άλλα περισσότερο έντονα χρωματικά και πηγαία με διάκοσμο από την φαντασία του καλλιτέχνη. Όλα διατηρούν την αυθεντικότητά τους ως χειροποίητα πάραυτα.

Αν θελήσει να κατανοήσει κάποιος την λειτουργία του μέσου με το οποίο πραγματοποιείται η Ύφανση, δεν έχει παρά να ανατρέξει στη μνήμη του και να βρει αν υπάρχουν  εικόνες από σχετικά παιχνίδια της παιδικής του ηλικίας ή εικόνες από την οικογένειά του, το χωριό του αλλά και από τα θεάματα που απόλαυσε από Παραστάσεις, Ντοκιμαντέρ, Ταινίες. Σίγουρα πάντως αν έχει τοπικές μουσικές εμπειρίες θα έχει ακούσει για τον πολυτραγουδισμένο «Αργαλειό». Άλλη ονομασία του είναι «Τελάρο», «Εργαστήρι», «Αργαστήρι». Αυτά τουλάχιστον γνωρίζω προσωπικά. Η αναδρομή στις εικόνες και τα ακούσματα μπορεί να προκαλέσει ποικίλλα ερεθίσματα και σκέψεις.  Μπορώ να φανταστώ τον πιο αδιάφορο/αδιάφορη να διασκεδάζει με την ιδέα της αναβίωσης αυτής της Τέχνης, που δεν παύει να είναι παραγωγική δραστηριότητα, με συμβολική υπεραξία, ευτυχώς και δυστυχώς. Αλλά μπορώ να φανταστώ και κάποιους που για ένα ιδιαίτερο προσωπικό λόγο θα τολμήσουν την προσέγγιση με το αντικείμενο που ελέγχεται μεν από μηχανικούς κανόνες αλλά δεν παύει να είναι ζωντανό. Είναι φτιαγμένο από ξύλο και υπάρχει η Παράδοση ότι το ξύλο είναι εργαλείο της ζωής. Εκτός από αυτό κατασκευάζεται με εμπειρικούς κανόνες από ανθρώπους που δεν είναι απλοί ξυλουργοί. Τα δε εξαρτήματά του είναι αρκετά περίτεχνα και δεν θα μπορούσε παρά να παιδευτεί ο κατασκευαστής τους για να τα φτιάξει. Γενικά είναι ένα από τα ακριβά αντικείμενα και τόσο πολύτιμος ο χρόνος που θα διαθέσει κάποιος για να ασχοληθεί, ώστε δεν θα μπορούσαν να αποτελούν χόμπι, ούτε και ασχολίες του ελεύθερου χρόνου. Σαν να σκλαβώνει η ενασχόληση με τον Αργαλειό και όποιος αποφασίσει να καταπιαστεί μαζί του μπαίνει σε αυτό που θα έλεγαν οι νεολαίοι, «ΑΛΛΗ ΦΑΣΗ».

«ΑΛΛΗ ΦΑΣΗ» όμως για ποιους λόγους;;; Η Υφαντική είναι κάτι που δεν ασκείται – δεν συμφέρει να ασκείται – εξ ανάγκης και για βιοποριστικούς λόγους. Μπορεί πλέον στις μέρες μας να αναβιώσει από μια εσωτερική προσταγή  για επιστροφή στις δυνατότητές μας και τις δεξιότητές μας. Από μία νοσταλγία για το αυθεντικό και το έντεχνο που μπορούμε να δημιουργήσουμε με τις δυνάμεις μας. Αλλά και από ένα πείσμα στην Αθανασία της αξίας του χειροποίητου δημιουργήματος και μαζί με αυτό στην Αθανασία των αισθημάτων του/της δημιουργού. Χρειάζεται να έχουμε πιστέψει ότι παρόλη την ανθρώπινη μας φθορά μπορούμε να αφήσουμε κληρονομιά αυτήν ακριβώς την πίστη μας στο μεγαλείο της ανθρώπινης προσπάθειας να αφήσει τα ίχνη της στην γη, τον πολιτισμό, την Ιστορία και μερικούς ανθρώπους που τα νοιάζονται όλα αυτά. Δεν μπορεί παρά βαθύ μεράκι και μερακλίκι  να ταλανίζει τον Υφαντουργό και την Υφαντουργό. Τον Ανυφαντή και την Ανυφαντού εδώ, στην Κρήτη.

Χριστίνα Αμπαρτζάκη