Μιχάλης Κουρμούλης: Οπλαρχηγός στην Επανάσταση του 1821 στην Κρήτη

Ο Μιχάλης Κουρμούλης θεωρείται ένας από της σημαντικότερους οπλαρχηγούς που έδρασαν στην Κρήτη κατά την Επανάσταση του 1821. Γεννήθηκε στην Μεσσαρά το 1765 και ήταν αρχηγός σημαντικής και ισχυρής οικογένειας. Μέχρι το 1821 ήταν γνωστός ως Χουσεΐν Αγάς. Παράλληλα ήταν κρυπτοχριστιανός και μερίμνησε για την προστασία πολλών Χριστιανών στη Δίκτη και τον Ψηλορείτη.

Το 1814 με αφορμή την δολοφονία ένοπλων οθωμανών, κατηγορήθηκε ως κρυπτοχριστιανός, αλλά, πέτυχε την αθώωσή του. Ήταν από τους πρωταστάτες της προετοιμασίας της εξέγερσης στην Κρήτη. Ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Το Πάσχα του 1821 ήταν στα Χανιά όπου φανέρωσε δημόσια την Χριστιανική του πίστη. Με την έναρξη της Επανάστασης στην Κρήτη, τέθηκε επικεφαλής της οικογένειας των Κουρμούληδων καθώς και άλλων Μασσαριτών πολεμιστών. Στην αρχή, μαζί με άλλους οπλαρχηγούς, πραγματοποίησε ενέδρες στις οθωμανικές δυνάμεις στην περιοχή του Ρεθύμνου. Στο πλευρό του πολεμούσε και ο νεαρός τότε Μιχάλης Κόρακας.

Η συμμετοχή του στην Επανάσταση στην Κρήτη ήταν σημαντική. Μάλιστα προτάθηκε από συμπατριώτες του στον Δημήτριο Υψηλάντη να τον τοποθετήσει γενικό αρχηγό της Κρήτης. Όμως, ο Υψηλάντης επέλεξε τον Ρώσο αξιωματικό Μιχαήλ Κομνηνό, στον οποίο οι Κρήτες έδωσαν το ψευδώνυμο Αφεντούλιεφ. Ο Κουρμούλης διορίστηκε πεντακοσίαρχος και κατάφερε να νικήσει κατ' επανάληψη τους Οθωμανούς στρατιωτικούς Σερίφ και Χασάν πασά. Ο Μιχάλης Κουρμούλης ήταν ο πρώτος που συγκρότησε ελληνικό ιππικό.

Μετά την κατάπνιξη της Επανάστασης στο νησί από τους Αιγύπτιους, ο Κουρμούλης κατέφυγε στην Ύδρα, όπου και πέθανε το 1824, σε ηλικία 59 ετών από τα τραύματά του. Σημαντική συνεισφορά στην Επανάσταση είχε ο γιος του Δημήτρης, καθώς και ο αδερφός του Γιώργος Κουρμούλης.

πηγή