Skip to main content
ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

21 Ιουνίου 1824: Οι Οθωμανοί καταστρέφουν ολοσχερώς τα Ψαρά (βίντεο)

Image
Ψαρά
 clock 09:53 | 21/06/2022
writer icon newsroom ekriti.gr

«Και στην κόμη στεφάνι φορεί, γεναμένο από λίγα χορτάρια, που είχαν μείνει στην έρημη γη», με τους στίχους αυτούς ο Διονύσιος Σολωμός περιγράφει τη Δόξα που περπατάει μόνη της στα Ψαρά μετά από την ολοκληρωτική καταστροφή που υπέστησαν μια ημέρα σαν σήμερα από τις δυνάμεις των Τούρκων.

Τα Ψαρά βρίσκονται στο Βορειοανατολικό άκρο του Αιγαίου. Βορειοδυτυικά της Χίου. Είναι η γενέτηρα του Κωνσταντίνου Κανάρη και του Δημητρίου Παπανικολή. Ήταν γενέτηρα, όμως, και του Κ. Νικόδημου, του Γ. Καλαφάτη και του Δ. Βρατσάνου. Όλοι οι προαναφερόμενοι και άλλοι τόσοι που είχαν γεννηθεί στο ηρωικό νησί, ήταν οι καλύτεροι από τους πυρπολητές που διέθετε την περίοδο της Επανάστασης του 1821 η Ελλάδα. Και αυτό το είχαν νιώσει στο πετσί τους και οι Τούρκοι οι οποίοι έβαλαν σαν στόχος τους να ισοπεδώσουν το νησί που μόνο προβλήματα τους δημιουργούσε. Και το έκαναν. Μια ημέρα σαν σήμερα.

Η τριήμερη πολιορκία που έφερε την καταστροφή

Τον τέταρτο χρόνο της Επανάστασης, οι Έλληνες βυθίζονταν στη δίνη του εμφυλίου πολέμου. Η κατάσταση στην πλευρά των Οθωμανών δεν ήταν καλύτερη καθώς δεν μπορούσαν να καταστείλουν την εξέγερση των Ελλήνων. Κάπως έτσι ο Σουλτάνος προσπαθούσε να συνάψει συμμαχίες. Μια από αυτές ήταν με τον Μεχμέτ Αλή Πασά της Αιγύπτου.

Οι Τουρκοαιγύπτιοι θεώρησαν πως για να χτυπηθούν οι Ελληνικές δυνάμεις στην ξηρά πρώτα θα πρέπει να καταστρέψουν τον στόλο. Έτσι οι Αιγύπτιοι αποφάσισαν να επιτεθούν στην Κάσο και οι Τούρκοι στα Ψαρά που με τους τολμηρούς πυρπολητές τους, δημιουργούσαν διαρκώς σοβαρά προβλήματα. Κορυφαίο «στραπάτσο» των Τούρκων, βέβαια, ήταν η πυρπόληση της Τουρκικής ναυαρχίδας στη Χιο το 1822 από τον Κανάρη και τα παλικάρια του.

Η επιχείρηση κατά των Ψαρών ξεκίνησε το πρωί της 20ης Ιουνίου 1824. Η δύναμη των Οθωμανών, σε σύγκριση με την αντίστοιχη Ελληνική ήταν τεράστια. Τα Ψαρά τα υπερασπίζονταν 1.300 ντόπιοι, 700 πάροικοι και 1027 μισθοφόροι από τη Μακεδονία και τη Θεσσαλία. Η δύναμη των Τούρκων ήταν 176 πλοία (πολεμικά και φορτηγά) και 12 χιλιάδες άνδρες (τούρκους και τουρκαλβανούς).

Οι μάχες είχαν ξεκινήσει από νωρίς και το απόγευμα οι Τούρκοι είχαν καταφέρει να αποβιβάσουν στο νησί τον στρατό τους. Οι Έλληνες είτε από κακή εκτίμηση της δύναμης του εχθρού, είτε επειδή υπερεκτίμησαν τις δυνατότητές τους έκαναν το ένα λάθος μετά το άλλο. Αποφάσισαν να περιορισθεί ο αγώνας στην άμυνα της νήσου. Έθεσαν σε απραξία τον στόλο και δεν χρησιμοποίησαν καθόλου τα πυρπολικά, διασκόρπισαν τις δυνάμεις τους στην ξηρά και δεν έδιωξαν τα γυναικόπαιδα.

Ουσιαστικά η υπόθεση κατάληψης του νησιού είναι τελειωμένη από την αρχή. Οι Έλληνες δεν είχαν την παραμικρή ελπίδα να κερδίσουν και οι Τούρκοι έκαναν «περίπατο». Στις 21 Ιουνίου οι Τούρκοι κορύφωσαν τις επιθέσεις διαλύοντας κάθε Ελληνική άμυνα και έτσι την επόμενη ημέρα οι Οθωμανοι επιδόθηκαν σε καταστροφές δίχως κανένα έλεος.

Η θυσία στη Μαύρη Ράχη

«Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη
Περπατώντας η Δόξα μονάχη
Μελετά τα λαμπρά παλικάρια
Και στην κόμη στεφάνι φορεί
Γεναμένο από λίγα χορτάρια
Που είχαν μείνει στην έρημη γη»
, έγραψε ο Διονύσιος Σολωμός ενώ ο Νικόλαος Γύζης δημιούργησε έναν εξαιρετικό πίνακα που, πλέον, κοσμεί το Προεδρικό Μέγαρο, το οποίο καλλιτέχνης φιλοτέχνησε το 1896-1898, 72 χρόνια μετά το ιστορικό γεγονός. Αμφότεροι εμπνεύστηκαν από τα όσα τραγικά έγιναν γνωστά. Κυρίως, όμως, τους συγκλόνισε η μεγάλη θυσία στη Μαύρη Ράχη.

Η τελευταία αντίσταση που προέβαλαν Ψαριανοί πριν την ολοκληρωτική καταστροφή του νησιού, ήταν η οχύρωση 500 περίπου από αυτούς στο φρούριο της Παλαιοχώρας, την «Μαύρη Ράχη», όπου βρισκόταν η πυριτιδαποθήκη του νησιού. Πολέμησαν γενναία απέναντι σε περίπου 6.000 Τούρκους. Όταν η αμυντική γραμμή τους έσπασε και το φρούριο πλημμύρισε από Τούρκους, ο Αντώνιος Βρατσάνος έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη για να μην πέσουν στα χέρια των εισβολέων.

Από τους 30.000 κατοίκους του νησιού, οι 18.000 θανατώθηκαν ή πωλήθηκαν ως σκλάβοι. Από τα περίπου 100 πλοία των Ψαριανών, μόνο 16 διασώθηκαν, καθώς και 7 πυρπολικά με τον Κανάρη. Η καταστροφή ήταν ένα τεράστιο πλήγμα για την Επανάσταση αφού χάθηκε μια από τις πλέον σημαντικές βάσεις του Ελληνικού ναυτικού.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Κρήτη - τροχαία: Χιλιάδες παραβάσεις μέσα σε λίγες ημέρες από τους οδηγούς

Ηράκλειο: Χαμός ανάμεσα σε πατέρα και κόρες για ένα... χαρτζιλίκι

Fuel Pass 2: Ενισχυμένη νέα επιδότηση καυσίμων ανακοινώνει η κυβέρνηση

google news icon

Ακολουθήστε το ekriti.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις για την Κρήτη και όχι μόνο.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ράδιο Κρήτη © | 2013 -2024 ekriti.gr Όροι Χρήσης | Ταυτότητα Designed by Cloudevo, developed by Pixelthis