Από το κοπάδι του Στάφυλου στα αμπελοτόπια της Κρήτης

«Μήδεν άλλο φυτεύσεις πρότερο δένδρον αμπέλω»

 (Πρώτο από όλα τα άλλα δένδρα φύτεψε αμπέλι!)

 Αλκαίος

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι είχαν έναν εύγλωττο τρόπο να αφηγούνται με μύθους το απόσταγμα της σοφίας τους. Έτσι επιστράτευσαν ένα ατίθασο κατσικάκι από το κοπάδι του Στάφυλου και το έστειλαν να πρωτοδοκιμάσει ένα παράξενο χρυσαφένιο καρπό, που το ‘κανε να χοροπηδά διαρκώς. Η αλλόκοτη συμπεριφορά του παραξένεψε τον ποιμένα του, που με την έμπνευση της στιγμής έστυψε το πρωτόγνωρο φρούτο και γεύτηκε τις πρώτες στάλες ελληνικού κρασιού. Tο όνομά του το νέο ποτό το πήρε από τον ιδιοκτήτη του κοπαδιού, τον Oινέα, βασιλιά της Kαλυδώνας στην Αιτωλία. Ο μύθος λέει πως τη μεθυστική άμπελο του την πρόσφερε ως αντίδωρο ο Διόνυσος, μιας και ο βασιλιάς έκανε πέτρα την καρδιά του και δάνεισε προσωρινά τη σύζυγό του την Αλθαία στον θεό, που την είχε σφόδρα επιθυμήσει.

Πέρασαν τόσοι αιώνες ιστορίας και πολιτισμού έκτοτε αλλά ο τόπος μας φύλαξε ως πολύτιμη κληρονομιά του την αμπελουργία και διέδωσε τους καρπούς της όπου και όσο μπορούσε. Όμως οι αγορές της αρχαιότητας πρόσφεραν μέχρι και ειδικούς νόμους για να εξασφαλίζουν την ποιότητα του κρασιού - χαρακτηριστικό παράδειγμα η σχετική νομοθεσία της Θάσου, σύμφωνα με την οποία πλοία με ξένο κρασί που πλησίαζαν το νησί δημεύονταν!

Στις μέρες μας η παγκοσμιοποίηση των αγορών επιβάλλει πιο ανταγωνιστικές λογικές. Τα αμπελοτόπια μας διεκδικούν τόπο και χώρο για τα προϊόντα τους πλάι σε διάσημες ευρωπαϊκές ή αμερικάνικες φίρμες –που καλλιέργησαν συστηματικά τον μύθο τους, με λιγότερη ιστορία ίσως, αλλά με περισσότερο marketing και επιστημοσύνη. Εν Ελλάδι αντίθετα, είναι σχετικά πρόσφατη ιστορία η αλλαγή των προσανατολισμών του αγροτοσυνεταιριστικού κινήματος. Για χρόνια πάσχιζε μέσα από κοινωνικές πολιτικές και ... επιδοτήσεις να διασφαλίσει εισόδημα για τους παραγωγούς ενώ τώρα διεκδικεί δυναμικά με εξωστρεφείς πρακτικές να καθιερώσει τα προϊόντα του διεθνώς. Από την άλλη, οι ιδιώτες οινοποιοί αριθμούν μερικές δεκαετίες πορείας (διάστημα αντιστρόφως ανάλογο ίσως των πραγματικά εκλεκτών κρασιών που κατάφεραν να παράγουν). Πάντως ο νέος άνεμος που πνέει στην ελληνική αμπελουργία θέλει τους εμπλεκόμενους να συνασπίζονται και να αναζητούν λύσεις που θα φέρουν το κρασί μας στο προσκήνιο. Υπόθεση δύσκολη, αν σκεφτεί κανείς πως η χώρα μας δεν θεωρείται «παίκτης» στη διεθνή αγορά, αφού μέχρι πρότινος κατείχε το απειροελάχιστο ποσοστό του 0,2%. Στην πρώτη θέση διεθνώς βρίσκονται τα ιταλικά κρασιά (ποσοστό 22%) και ακολουθούν Γαλλία και Ισπανία ενώ δυναμικά ανερχόμενες θεωρούνται η Αυστραλία, η Αμερική και η Κίνα.

Κι όμως … το παλαιότερο πατητήρι στην ιστορία της ανθρωπότητας –ο Ληνός- βρέθηκε στο Βαθύπετρο κι αριθμεί 4.000 χρόνια παράδοσης, ένα συγκριτικό πλεονέκτημα που πολλές οινοπαραγωγές χώρες θα ζήλευαν. 

Μ.Κορνάρου

Το παρόν άρθρο δημοσιεύεται στο ekriti και υπόκειται στους νόμους περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή του καθ’ οιονδήποτε τρόπο χωρίς την απαραίτητη παραπομπή (link) στην ιστοσελίδα που το δημοσίευσε.