Oι ιώσεις και η γρίπη πολιορκούν τα παιδιά

Η πολιορκία των ιώσεων απειλεί τα παιδιά και τα βρέφη αυτή την εποχή. Η έξαρση των λοιμώξεων έχει ως αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί τον τελευταίο καιρό η προσέλευση στα παιδιατρικά νοσοκομεία. Καθώς μάλιστα επίκειται η επιδημία της γρίπης, οι επιστήμονες συνιστούν προσοχή.

Ολα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για να προφυλάξουν τα παιδιά τους από τις ιώσεις και τη γρίπη εξηγεί ο Αναστάσιος Δ. Χατζής, παιδίατρος-εντατικολόγος, διευθυντής της ΜΕΘ παιδιών του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών, μέλος Δ.Σ. του Ιατρικού Συλλόγου Αθήνας.

«Οι ιογενείς λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού είναι οι πιο συχνές στα παιδιά, οφείλονται σε συνήθεις ιούς, όπως είναι ο ρινοϊός (ή ιός του κοινού κρυολογήματος), είναι κατά κανόνα ελαφρές και μπορούν, οι περισσότερες, να αντιμετωπιστούν στο σπίτι με ήπια μέσα και απλή παρακολούθηση από τον παιδίατρο.

Προφανώς, δεν απαιτείται χορήγηση αντιβιοτικών ούτε άλλων φαρμάκων εκτός από τα συνήθη αντιπυρετικά, τα οποία όμως χορηγούνται όταν η θερμοκρασία υπερβεί τους 38 βαθμούς Κελσίου. Η ανάπαυση όταν τα παιδιά την έχουν ανάγκη, η παραμονή στο σπίτι, η ελαφρά διατροφή και η ευχάριστη απασχόληση συνιστούν τα απλά και συνήθη μέτρα αντιμετώπισης.

Εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις που έχουν ως χαρακτηριστικά αφενός τον υψηλό πυρετό (>38,5-39 βαθμούς Κελσίου) που δεν υποχωρεί εύκολα, αφετέρου την επηρεασμένη γενική κατάσταση του παιδιού. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι απαραίτητη η συμβουλή του παιδιάτρου, γιατί μπορεί να πρόκειται για μικροβιακή λοίμωξη ή επιλοίμωξη (δηλαδή ιογενή και μικροβιακή λοίμωξη) που απαιτεί τη χορήγηση αντιβιοτικών. Πρέπει να επισημανθεί ότι τα διάφορα “φάρμακα” για τον βήχα, για την “ενίσχυση” του ανοσοποιητικού κ.λπ. που ανεξέλεγκτα δίνουν τα φαρμακεία, όπως και τα αντιβιοτικά χωρίς ιατρική συνταγή, θα πρέπει να αποφεύγονται.

Βρεφική ηλικία

Οσον αφορά τα βρέφη, αν και μια ήπια ιογενής λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού είναι πιθανή, η πραγματική σοβαρή λοίμωξη που αναστατώνει τους γονείς είναι η βρογχιολίτιδα, η οποία οφείλεται συνήθως στον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (γνωστό ως RSV), ο οποίος αυτήν την εποχή προσβάλλει πάρα πολλά βρέφη. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της βρογχιολίτιδας είναι η δυσκολία στην αναπνοή, γιατί ο ιός προσβάλλει τους πολύ μικρούς βρόγχους (τα βρογχιόλια), τα οποία δεν έχουν αναπτυχθεί ακόμη κανονικά και η παραμικρή φλεγμονή τα κάνει ακόμη πιο στενά.

Πολλά βρέφη, ιδίως τα πιο μικρά (<6 μηνών), ή αυτά που έχουν έντονη δυσκολία στην αναπνοή και σίγουρα αυτά που έχουν και κάποιο άλλο νόσημα (π.χ. συγγενή καρδιοπάθεια) ή τα πρόωρα, θα χρειαστούν νοσηλεία στο νοσοκομείο, όπου πιο πολλή σημασία έχει η στενή παρακολούθηση παρά η θεραπεία. Γιατί, όπως έχει αποδειχθεί από πολλές μελέτες, καμιά φαρμακευτική αγωγή, από αυτές που έχουν κατά καιρούς εφαρμοστεί, δεν είναι αποτελεσματική.

Ηπια και απλά θεραπευτικά μέσα, όπως η χορήγηση οξυγόνου όταν το βρέφος το έχει ανάγκη, η ενυδάτωση από το στόμα ή η ενδοφλέβια για να μην αφυδατωθεί, τα μικρά και συχνά γεύματα αν μπορεί να θηλάσει, τα αντιπυρετικά αν η θερμοκρασία υπερβεί τους 38 βαθμούς Κελσίου αποτελούν τη συνηθισμένη θεραπεία.

Γρίπη

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και φέτος ο παιδικός πληθυσμός μαζί με τους ενήλικες θα δοκιμαστεί από τον ιό της γρίπης.

Παιδιά και μεγάλοι, ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι και όσοι έχουν και κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας (καρδιοπάθεια ή αναπνευστική πάθηση, σακχαρώδη διαβήτη κ.λπ.), οι παχύσαρκοι και οι χρόνια κατακλιμένοι, θα κινδυνεύσουν γιατί ο ιός της γρίπης προκαλεί μια γενικευμένη νόσηση, την οποία ο μεν υγιής οργανισμός αντέχει, ο δε ήδη πάσχων από άλλο νόσημα δυσκολεύεται να τη διαχειριστεί και κινδυνεύει. Αυτό ευτυχώς ισχύει σε πολύ μικρότερο βαθμό στα παιδιά, με εξαίρεση, βέβαια, αυτά που έχουν κάποιο επιβαρυντικό στοιχείο, κυρίως συγγενή ή επίκτητη καρδιοπάθεια ή πνευμονοπάθεια. Γι’ αυτά θα πρέπει να υπάρχει αυξημένη εγρήγορση σε περίπτωση υποψίας γρίπης για την άμεση και ορθή αντιμετώπιση, που προϋποθέτει οπωσδήποτε την ιατρική εξέταση και τη νοσηλεία σε νοσοκομείο, όπου θα χορηγηθεί η αντιική θεραπεία μαζί με όλα τα άλλα θεραπευτικά μέσα.

Τα συμπτώματα της γρίπης που θα μας βάλουν την υποψία και θα κινητοποιηθούμε άμεσα (μαζί με τα επιδημιολογικά δεδομένα) είναι:

Πυρετός

Πονοκέφαλος

Κόπωση

Μυαλγίες

Βήχας

Φαρυγγαλγία

Ρινόρροια

Σε αυτά προστίθενται και είναι συχνές στα παιδιά οι στομαχικές διαταραχές, όπως η ναυτία, ο έμετος και η διάρροια, γιατί ο ιός της γρίπης κατεξοχήν προσβάλλει και τον γαστρεντερικό σωλήνα. Τέλος, η γρίπη στα παιδιά, ιδιαίτερα στα βρέφη και στα νήπια, μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση και, ανεξαρτήτως ηλικίας, να έχει ως επιπλοκή την 

Η έξαρση των λοιμώξεων έχει ως αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί τον τελευταίο καιρό η προσέλευση στα παιδιατρικά νοσοκομεία πνευμονία (ιογενή ή/και μικροβιακή).

Αντιγριπικό εμβόλιο

Γενικώς και πάνω από όλα θα πρέπει να αποβάλουμε τη φοβία ότι τα εμβόλια έχουν παρενέργειες. Αποτελεί μύθο που αναστέλλει την προσπάθεια θωράκισης του πληθυσμού ακόμη και έναντι θανατηφόρων νοσημάτων. Ο πόνος, η ερυθρότητα και η διόγκωση στο σημείο χορήγησης του εμβολίου σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να νοούνται ως σοβαρές, αλλά αντίθετα ως αναμενόμενη και επιθυμητή αντίδραση του οργανισμού στην ξένη ουσία. Από αυτήν ακριβώς την αντίδραση προκύπτει η προστασία από τον μικροοργανισμό, εναντίον του οποίου γίνεται το εμβόλιο.

Πρέπει να τονιστεί ότι το αντιγριπικό εμβόλιο είναι ασφαλές και αποτελεσματικό. Οσον αφορά τα παιδιά, τα μικρότερα των 6 μηνών καλύπτονται μόνο από τον εμβολιασμό των μητέρων τους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και των πατέρων τους, καθώς και όλου του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος. Τα παιδιά ηλικίας άνω των 6 μηνών μπορούν άφοβα να εμβολιαστούν, ώστε και να μην ταλαιπωρούνται από τα συμπτώματα και τις επιπλοκές της γρίπης και ταυτόχρονα να χτίζουν μια στέρεα ανοσία από όλα τα στελέχη του ιού της γρίπης, με την προϋπόθεση ότι ο εμβολιασμός τους επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Βέβαια, με εξαίρεση τα παιδιά με χρόνιο σοβαρό νόσημα, δεν κινδυνεύουν όσο οι ενήλικες. Ας μην ξεχνάμε ότι η πρόληψη είναι πάντοτε καλύτερη από τη θεραπεία.

Αναστάσιος Δ. Χατζής

Παιδίατρος-εντατικολόγος, διευθυντής της ΜΕΘ παιδιών του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών, μέλος Δ.Σ. του Ιατρικού Συλλόγου Αθήνας